Zdarza się, że pacjentowi towarzyszy w szpitalu bliska osoba. Zwykle dotyczy to dzieci. Czy pobierane z tego tytułu opłaty powinny być obciążane VAT? W przypadku małych pacjentów raczej nie ma wątpliwości, że są one zwolnione z VAT. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 1 kwietnia 2011 (ITPP1/443-14/11/MN).
Z pytaniem zwrócił się szpital kliniczny. Pobiera on opłaty za pobyt opiekuna z dzieckiem na oddziale. Do końca 2010 r. opodatkowywał je 7-proc. VAT, jako usługi związane z zakwaterowaniem (PKWiU 55.23). Zdaniem wnioskodawcy od 1 stycznia 2011 powinien stosować 8-proc. stawkę.
Cel terapeutyczny
Izba nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Jej zdaniem opłaty te będą zwolnione z VAT. Wynika to z art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT. Zwalnia on z opodatkowania usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane przez zakłady opieki zdrowotnej.
Izba wyjaśniła, że „opłatę za pobyt opiekuna należy (pomimo odrębnej klasyfikacji statystycznej) uznać jako wynagrodzenie za świadczoną usługę ściśle związaną z usługami zwolnionymi na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy.
Usługa ta ma bowiem na celu zapewnienie dziecku objętemu opieką szpitalną lepszego komfortu psychicznego podczas leczenia. Usługa zakwaterowania opiekuna ma niewątpliwie cel terapeutyczny. Zapewnienie obecności opiekuna przy dziecku podczas opieki medycznej służy celom terapeutycznym, ściśle związanym z opieką medyczną”.
Podobne wnioski wynikają z odpowiedzi Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 kwietnia 2011 (ILPP1/443-144/11-2/MS). Dotyczy ona pobytu rodziców lub opiekunów w klinice pediatrycznej. W interpretacji tej znajdziemy jednak zastrzeżenie, że zwolnienie przysługuje, tylko jeśli pobyt dorosłego jest bezwzględnie konieczny do osiągnięcia celu terapeutycznego.
Towarzyszenie dorosłemu
Jeszcze mniej korzystna dla podatników jest interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 kwietnia 2011 (ILPP2/443-183/11-2/MR).
Pytanie dotyczyło także osób towarzyszących dorosłym pacjentom. Zdaniem szpitala pobierane z tego tytułu opłaty powinny zawsze być zwolnione z VAT. Z art. 21 ustawy z 6 listopada 2008 o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta (DzU z 2009 r. nr 52, poz. 417 z późn. zm.) wynika bowiem, że wykonując na rzecz pacjenta świadczenie opieki zdrowotnej, szpital zobowiązany jest zapewnić mu możliwość obecności osoby bliskiej.
Ponadto pacjent w ramach przysługującego mu uprawnienia do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej może korzystać z takiej pomocy wykonywanej przez osoby bliskie.
Szpital wyjaśnił, że najbardziej powszechnymi przypadkami wykonywania tego uprawnienia pacjenta są: towarzyszenie przy porodzie; opieka matki nad dzieckiem w trakcie jego hospitalizacji; opieka nad hospitalizowanym, dorosłym pacjentem wykonywana przez osobę najbliższą. W tych sytuacjach szpital pobiera opłatę rekompensującą koszty ponoszone w związku z np. zakwaterowaniem.
Izba skarbowa nie zgodziła się z tym stanowiskiem. Powołała się m.in. na wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 1 grudnia 2005 w sprawie Diagnostiko Therapeftiko Kentro Athinon-Ygeia AE a Ypourgos Oikonomikon (C-394/04 i 395/04).
Sąd stwierdził w nim, że świadczenie usług, które mogą poprawić komfort i samopoczucie pacjentów, i dostawy dla osób towarzyszących pacjentowi co do zasady nie są transakcjami zwolnionymi z VAT blisko związanymi z leczeniem szpitalnym i opieką.
Inaczej może być tylko wówczas, gdy usługi te są bezwzględnie konieczne do osiągnięcia celów terapeutycznych, którym służą usługi opieki szpitalnej i medycznej, w ramach której są one świadczone.
Zasada neutralności
W wyroku tym ETS podkreślił, że objęcie takich usług VAT jest zgodne z zasadą neutralności podatkowej. Zakazuje ona różnego traktowania z punktu widzenia VAT usług tego samego rodzaju, a więc konkurujących ze sobą.
Oznacza to, że instytucja opieki zdrowotnej świadcząc np. usługi telefoniczne i wynajmowania telewizorów osobom hospitalizowanym oraz dostarczanie łóżek i posiłków towarzyszącym im osobom, konkuruje z podatnikami, którzy świadczą usługi tego samego rodzaju, takimi jak dostawcy usług telefonicznych i telewizyjnych, w zakresie usług tego rodzaju oferowanych osobom hospitalizowanym, oraz takimi jak hotele i restauracje, w zakresie usług zakwaterowania dla osób im towarzyszących. Dlatego nie można uznać, że są to zwolnione z VAT usługi ściśle związane z opieką szpitalną i medyczną.
Nie znaczy to, że opłaty za pobyt osoby najbliższej zawsze są opodatkowane VAT. Izba wyjaśniła, że są one zwolnione pod warunkiem, że zgodnie z zaleceniem lekarskim obecności osoby towarzyszącej jest niezbędna do leczenia pacjenta.
Przedłużony pobyt w szpitalu
Zdarza się, że pacjent pozostaje w szpitalu dłużej, niż jest to konieczne, bo w domu nikt nie jest mu w stanie zapewnić odpowiedniej opieki.
Chodzi o sytuacje, gdy leczenie nie jest zakończone, ale nie jest konieczne dalsze jego prowadzenie w warunkach szpitalnych. Wtedy szpital pobiera, na podstawie art. 23 o zakładach opieki zdrowotnej, opłatę uwzględniającą m.in. koszty zakwaterowania i wyżywienia.
Z interpretacji Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 kwietnia 2011 (ILPP2/443-183/11-3/MR) wynika, że jest ona zwolniona z VAT. Jest to bowiem usługa pomocnicza ściśle związana z opieką szpitalną i medyczną, która przyczynia się bezpośrednio do zachowania osiągniętych rezultatów leczenia szpitalnego.
Czytaj też artykuły:
Więcej w serwisie:
»
»
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
Usługi medyczne i dentystyczne
»
»
»
Zobacz cały poradnik o zmianach w VAT:
»
»
»
