Od stycznia 2011 zmienił się znacznie zakres usług opieki zdrowotnej zwolnionych z VAT.
Wprowadzenie celu terapeutycznego bądź profilaktycznego jako warunku zwolnienia stawia pod znakiem zapytania możliwość objęcia nim usług świadczonych przez lekarzy, związanych z monitorowaniem działania leków (badań nieinterwencyjnych) i podobnych aktywności podejmowanych na zlecenie firm farmaceutycznych.
Kontrowersje dotyczą również możliwości stosowania zwolnienia do badań klinicznych wykonywanych przez lekarzy.
W grę wchodzi zwolnienie
Opodatkowanie usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu, może – dla lekarzy świadczących usługi na rzecz firm farmaceutycznych – oznaczać konieczność rejestracji dla celów VAT.
Warto jednak przypomnieć, że od początku tego roku limit wysokości obrotów, które uprawniają do podmiotowego zwolnienia z VAT, wzrósł do 150 tys. zł (art. 113 ustawy o VAT).
Jeżeli zatem wartość sprzedaży opodatkowanej w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła tej kwoty, możliwe jest nieobciążanie świadczonych usług VAT z uwagi na korzystanie przez lekarza ze zwolnienia podmiotowego, mimo że co do zasady świadczone przez niego usługi objęte są VAT.
Do wskazanego limitu kwotowego nie wlicza się wartości usług świadczonych przez podatnika w poprzednim roku podatkowym, które podlegały zwolnieniu z opodatkowania.
Większość usług świadczonych przez lekarzy do 1 stycznia 2011 spełniała ten warunek z uwagi na szeroki zakres zwolnienia z VAT usług z zakresu ochrony zdrowia (objęte nim były wszystkie usługi sklasyfikowane w PKWiU w grupowaniu 85, w tym „usługi w zakresie ochrony zdrowia pozostałe”).
Wobec tego, mimo że obroty osiągnięte przez określonego lekarza mogły znacznie przekroczyć 150 tys. zł, obrót brany pod uwagę w celu określenia możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ustawy o VAT mógł wynieść nawet zero złotych.
W takim wypadku nie jest konieczne rejestrowanie się dla celów VAT.
Może jednak okazać się, że rezygnacja ze zwolnienia podmiotowego i uzyskanie statusu czynnego podatnika VAT – mimo konieczności odprowadzania VAT należnego od świadczonych usług – jest korzystna dla lekarza.
Status czynnego podatnika VAT oznacza bowiem możliwość odliczania podatku od nabytych towarów i usług służących wykonywaniu działalności opodatkowanej.
Neutralny podatek
Świadczenia wykonywane na rzecz pacjentów, a zatem prowadzenie praktyki lekarskiej polegającej na działaniach terapeutycznych i profilaktycznych na rzecz pacjentów nadal, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT, są zwolnione z VAT.
Cena podstawowych usług świadczonych przez lekarza na rzecz pacjentów zatem się nie zmieni (stawka VAT pozostaje bez zmian).
Natomiast VAT doliczany do wartości usług świadczonych na rzecz czynnych podatników, jakimi są firmy farmaceutyczne, będzie neutralny dla tych nabywców. Cena usług świadczonych przez lekarzy i nabywanych przez firmy farmaceutyczne zatem de facto jest bez zmian.
Z prawem do odliczenia
W razie rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego (na podstawie art. 113 ust 4 ustawy o VAT) i opodatkowania usług wykonywanych na rzecz firm farmaceutycznych lekarze mogą odliczyć pełną kwotę VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług przeznaczonych do wykonywania działalności opodatkowanej VAT.
W stosunku do nabytych towarów i usług, które są przez nich wykorzystywane do prowadzenia obu rodzajów działalności – czyli zwolnionej i opodatkowanej – są uprawnieni do proporcjonalnego odliczenia VAT (do tego rodzaju kosztów można zaliczyć np. opłaty za energię elektryczną zużywaną w gabinecie czy czynsz za najem lokalu).
Warto wystąpić o interpretację
W tych wszystkich wypadkach, gdy charakter wykonywanej przez lekarzy na rzecz firm farmaceutycznych działalności może budzić kontrowersje co do obowiązującej stawki VAT (np. badania nieinterwencyjne polegające nie tylko na zbieraniu i przetwarzaniu danych, ale również na kontaktach z pacjentem i wykonywaniu określonych badań i obserwacji), świadczący usługi może zwrócić się z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego do ministra finansów.
Warto podkreślić, że zastosowanie niewłaściwej stawki VAT może mieć wpływ na sytuację podatkową nie tylko świadczącego usługi, ale również – w razie zastosowania stawki podstawowej zamiast zwolnienia z VAT – może być źródłem problemów dla nabywcy usług.
Na podstawie art. 88 ust. 3a pkt 2 nie jest bowiem możliwe odliczenie VAT, gdy transakcja powinna być zwolniona z opodatkowania.
Autorka jest doradcą podatkowym, starszą konsultantką w MDDP
Czytaj też:
Zobacz więcej:
»
Co i jak podlega opodatkowaniu
»
Usługi medyczne i dentystyczne
»
»
Zobacz nasz poradnik:
» Podatki i księgi » Poradniki podatkowe » Zmiany w VAT w 2011 r.
