[b]– Spółka akcyjna jest właścicielem gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów jako użytki rolne. Po części są one pozostałością po ambitnych planach rozbudowy zakładu. Obecnie nie są wykorzystywane do jakichkolwiek działań związanych z działalnością gospodarczą spółki. Grunty te wydzierżawiane są od wielu lat okolicznym mieszkańcom, którzy wykorzystują je w celach rolniczych.
Podczas kontaktów z pracownikami gminy padła sugestia, aby spółka rozpoczęła opłacanie od tych gruntów podatku od nieruchomości zamiast znacznie niższego podatku rolnego. Pracownicy gminy argumentowali, że skoro spółka jest przedsiębiorcą i osiąga dochód z dzierżawy gruntu, to grunt taki zajęty jest na prowadzenie działalności gospodarczej. Czy mają rację?[/b] – pyta czytelnik .
Zgodnie z art. 2 ust. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=350093B95FC1E94E5F7C0D395640090E?id=182297]ustawy o podatkach i opłatach lokalnych[/link] (dalej upol) podatkowi od nieruchomości podlegają wszelkie grunty oprócz sklasyfikowanych jako użytki rolne, grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych lub lasy.
Takie grunty podlegają odpowiednio podatkowi rolnemu lub leśnemu. Jednak nawet one podlegają podatkowi od nieruchomości, gdy są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Gdyby więc grunt, o którym mowa w pytaniu, był zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, to rzeczywiście powinien podlegać podatkowi od nieruchomości.
[srodtytul]Kiedy grunt jest zajęty na działalność...[/srodtytul]
Ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez „zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej”. Trzeba pamiętać, aby nie utożsamiać tego z pojęciem „grunty, budynki i budowle związane z prowadzeniem działalności gospodarczej” zdefiniowanym w art. 1a ust. 1 pkt 3) upol.
Związek gruntu z działalnością gospodarczą w świetle art. 1a ust. 1 pkt 3 upol polega tylko na tym, że – z pewnymi wyjątkami – grunt jest posiadany przez przedsiębiorcę lub inną osobę, która prowadzi działalność gospodarczą. Jest oczywiste, że „zajęcie na działalność” oznacza silniejsze powiązanie przedmiotu opodatkowania z działalnością gospodarczą niż „związanie z działalnością”.
Pracownicy gminy rozumują, że skoro spółka wydzierżawia grunty, to prowadzi tym samym w tym zakresie działalność gospodarczą. Można zakładać, że odmienne stanowisko spółki opiera się na założeniu, że jest to działalność uboczna w stosunku do działalności zasadniczej spółki i nie spełnia tym samym warunków do uznania za działalność gospodarczą.
Zgodnie z art. 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=345827]ustawy o swobodzie działalności gospodarczej[/link] „działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”.
Rozstrzyganie tej kwestii można w gruncie rzeczy pominąć. Nawet przyjmując, że mamy do czynienia z działalnością gospodarczą (a wiele na to wskazuje), grunty powinny nadal być opodatkowane podatkiem rolnym.
[srodtytul]...a kiedy jest tylko jej przedmiotem[/srodtytul]
Gruntami zajętymi na prowadzenie działalności gospodarczej będą z pewnością grunty, na których dokonywane są czynności składające się na prowadzenie działalności gospodarczej (tak: L. Etel, S. Presnarowicz, G. Dudar, „Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny”, Warszawa 2008, s. 80). Od „zajęcia” na prowadzenie działalności gospodarczej należy odróżnić sytuacje, gdy grunt jest tylko „przedmiotem” działalności gospodarczej.
Sporne grunty nie są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, bo nie są na nich wykonywane żadne czynności składające się na taką działalność, zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej może być co najwyżej grunt pod biurem, gdzie zawiera się umowy dzierżawy.
Grunty te są tylko przedmiotem działalności gospodarczej polegającej na ich dzierżawie. Zajęte są one na prowadzenie specyficznej działalności gospodarczej, jaką jest działalność rolnicza. Jednak dla celów upol działalność rolnicza nie jest działalnością gospodarczą (art. 1a ust. 2 pkt 1 upol).
Za stanowiskiem tym przemawiają także poważne argumenty natury celowościowej. Nie można bowiem zakładać, że prawodawca chciał opodatkować podatkiem od nieruchomości przykładowo wszystkie grunty, którymi dysponuje Agencja Nieruchomości Rolnych, tylko dlatego że są wydzierżawiane rolnikom. Rozwiązanie takie, z uwagi na wysokość podatku od nieruchomości w relacji do wysokości podatku rolnego, uniemożliwiłoby w praktyce dzierżawę gruntów.
Tak samo na tle art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b) upol za budynki mieszkalne zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej nie będą uznawane budynki lub ich części wynajmowane. Odmiennie należy podejść do lokali udostępnianych jako pokoje hotelowe.
W takiej sytuacji właściciel lokalu wykonuje w tym lokalu swoją działalność gospodarczą (usługi hotelowe), bo sprząta pokój, dba o jego wystrój etc. Jest to zupełnie inna sytuacja. Tak samo gdyby spółka wynajmowała grunt, prowadząc na nim działalność targowiskową, to można by mówić o zajęciu go przez spółkę na prowadzenie działalności gospodarczej.
[srodtytul]Działalność może też prowadzić dzierżawca[/srodtytul]
Trzeba pamiętać, że gdy to dzierżawca na gruncie prowadzi działalność gospodarczą inną niż działalność rolnicza lub leśna, to grunt taki także podlega podatkowi od nieruchomości. Przepisy upol nie mówią, kto musi zająć grunt na prowadzenie działalności gospodarczej.
Wynika z tego, że osobą tą nie musi być sam podatnik. Jeżeli więc któryś z dzierżawców rozpocznie wykorzystywanie gruntu do prowadzenia działalności gospodarczej, to spółka będzie musiała rozpocząć uiszczanie podatku od nieruchomości zamiast podatku rolnego od tej części gruntu, która zostanie zajęta na prowadzenie tej działalności.
[i]Autor jest doktorem nauk prawnych, pracownikiem naukowym Katedry Prawa Finansów Publicznych UMK w Toruniu[/i]