[ramka]– Jakie podatki na rzecz gminy powinna płacić kopalnia odkrywkowa (kamieniołom) zlokalizowana na jej terenie? - pyta czytelnik DF.[/ramka]

Przedsiębiorcę prowadzącego taką działalność obciąża podatek od nieruchomości, jeśli jest właścicielem gruntów, na których usytuowana jest kopalnia, a także jeśli dzierżawi je od Skarbu Państwa lub gminy.

[srodtytul]Od gruntu według najwyższej stawki[/srodtytul]

Od powierzchni samego gruntu przedsiębiorca, do którego należy kopalnia, zasila budżet gminy podatkiem od nieruchomości ustalonym według najwyższej stawki przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=182297]ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 121, poz. 844 ze zm., dalej upol)[/link] dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (w 2009 r. nie może ona być wyższa niż 0,74 zł za 1 mkw.).

Wynika to zresztą z ogólnej reguły zapisanej w art. 1a ust. 1 pkt 3 upol, że za związane z prowadzeniem działalności gospodarczej uważa się grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą.

Taka ich kwalifikacja jest wyłączona tylko wówczas, gdy nie są one i nie mogą być wykorzystane do prowadzenia działalności gospodarczej ze względów technicznych. Wyłączenie dotyczy także będących w posiadaniu przedsiębiorcy budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, chyba że budynki te lub ich części są (faktycznie) zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej, a także gruntów pod jeziorami zajętymi na zbiorniki wodne i retencyjne.

[srodtytul]Po zajęciu na działalność gospodarczą [/srodtytul]

Ponieważ często złoża kamienia, żwiru, torfu nadające się do eksploatacji górniczej znajdują się na gruntach sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako grunt zakrzewiony i zadrzewiony na użytkach rolnych albo las, trzeba pamiętać o regule, że grunt taki znajdujący się w posiadaniu przedsiębiorcy obciąża podatek od nieruchomości tylko w razie faktycznego zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej. Inaczej przedsiębiorca płaci od niego odpowiednio podatek rolny lub leśny.

[b]NSA w wyroku z 17 stycznia 2008 r. (II FSK 1581/06)[/b] uznał, że dla obciążenia podatkiem od nieruchomości wystarczy zajęcie gruntu rolnego czy leśnego na wykonywanie jakichkolwiek czynności gospodarczych znajdujących się w granicach obszaru górniczego. Jest to kwestia faktów i wójt (burmistrz, prezydent) jako organ podatkowy w zakresie podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego w razie powzięcia wątpliwości, czy przedsiębiorca prowadzący kopalnię rozlicza się z nich prawidłowo, powinien przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające.

Można też tu przytoczyć [b]wyrok WSA w Olsztynie z 20 czerwca 2007 r. (I SA/Ol 448/06)[/b], odnoszący się wprost do odkrywkowej kopalni torfu. WSA zaakceptował w nim stanowisko, że objęte podatkiem od nieruchomości są także grunty sklasyfikowane jako rowy oraz grunty zadrzewione na użytkach rolnych, ponieważ – zgodnie z koncesją – stanowią one w całości teren górniczej eksploatacji, a rowy uczestniczą wprost w produkcji torfu, służąc do odwadniania złoża i osuszania torfu.

[srodtytul]Kłopotliwe budowle [/srodtytul]

Podatek od nieruchomości należy się gminie także od budynków i budowli znajdujących się na terenie kopalni, do których także odnosi się przytoczona wyżej reguła zapisana w art. 1a ust. 1 pkt 3 upol. Nie jest bowiem odrębnym przedmiotem opodatkowania samo wyrobisko, sama odkrywka stanowiąca teren, z którego wydobywa się kamień, czy obszar górniczy objęty koncesją. Są nim poszczególne tworzące kopalnię dobra: grunty, budynki i budowle.

Potwierdzają to liczne orzeczenia sądów administracyjnych (np. [b]wyroki: NSA z 3 lutego 2006 r. II FSK 656/05; WSA w Gdańsku z 28 listopada 2007 r., I SA/Gd 598/07; WSA we Wrocławiu z 16 maja 2007 r., I SA/Wr 1596/ 06, i z 14 kwietnia 2008 r., I SA/Wr 1572/07). [/b]

Trzeba zwłaszcza zwrócić uwagę na budowle znajdujące się w kopalni, bo opodatkowanie ich dość często budzi wątpliwości w praktyce.

[srodtytul]Skomplikowane definicje [/srodtytul]

Zgodnie z definicją zamieszczoną w art. 1a ust. 1 pkt 2 upol budowlą jest obiekt budowlany w rozumieniu prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury (chodzi np. o posągi, wodotryski, piaskownice), a także urządzenie budowlane w rozumieniu prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem.

W art. 2 prawa budowlanego wyłącza się stosowanie tego prawa do obiektów budowlanych zakładów górniczych. Nie oznacza to jednak, że budowle znajdujące się w takich zakładach nie są budowlami w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 upol. Potwierdził to [b]NSA w wyroku z 3 lutego 2006 r. (II FSK 656/05)[/b]. Obciąża je podatek od nieruchomości, jeśli spełniają warunki wskazane w tym przepisie i art. 3 pkt 3 i 9 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=171466]prawa budowlanego[/link].

W art. 3 pkt 3 tego prawa wskazano jako budowle tytułem przykładu m.in. wolno stojące instalacje przemysłowe, konstrukcje oporowe, części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń), fundamenty pod maszyny i urządzenia, będące odrębnymi pod względem technicznym urządzeniami składającymi się na całość użytkową. W myśl art. 3 pkt 9 prawa budowlanego urządzenia budowlane to urządzenia techniczne związane m.in. z budynkiem i budowlą zapewniające możliwość użytkowania tych obiektów zgodnie z ich przeznaczeniem. Jako przykład wymienia się m.in. przyłącza i urządzenia instalacyjne, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki.

Trzeba zaznaczyć, że nie stanowią odrębnego przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości instalacje i urządzenia techniczne znajdujące się w budynku.

[srodtytul]Danina od wartości początkowej [/srodtytul]

Obiekty uznane za budowle przez upol są z reguły jednocześnie środkami trwałymi w rozumieniu przepisów o amortyzacji zawartych w ustawach o podatkach dochodowych [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=80474]PIT[/link] i [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]CIT[/link].

Podatek od nieruchomości od tak rozumianych budowli wynosi 2 proc. ich wartości. Chodzi zasadniczo o wartość początkową ustaloną stosownie do ustaw o PIT i o CIT, stanowiącą podstawę obliczania amortyzacji ustaloną na 1 stycznia danego roku podatkowego, niepomniejszoną o odpisy amortyzacyjne. Podatek ten płaci się także od budowli całkowicie zamortyzowanych. Wtedy podstawą opodatkowania jest ich wartość z 1 stycznia roku, w którym przedsiębiorca dokonał ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

W ust. 3 – 7 art. 4 upol wskazano sposób postępowania:

- gdy obowiązek płacenia podatku od budowli powstaje w ciągu roku podatkowego;

- gdy budowla jest przedmiotem leasingu;

- w razie ulepszenia budowli lub jej części;

- gdy podatnik nie określił wartości budowli albo podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej;

- gdy od budowli lub jej części nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

W tym ostatnim wypadku podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa określona przez przedsiębiorcę na dzień powstania obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości.

W odniesieniu do budynku i budowli albo ich części obowiązek ten powstaje począwszy od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona. Jeśli przedsiębiorca rozpoczął użytkowanie budowli albo budynku przed ich ostatecznym wykończeniem, płaci podatek od nieruchomości od 1 stycznia roku następującego po tym, w którym je rozpoczął.