Kiedy nie można odliczyć VAT z duplikatu faktury

[b]Tak uznała Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 28 września 2009 r. (IPPP1/443-651/09-5/AW).[/b]

Spółka kupuje od kontrahenta usługę wynajmu rusztowań. Jest ona rozliczana ryczałtowo w okresach miesięcznych. Zgodnie z umową na koniec każdego miesiąca wynajmujący wystawia fakturę, w której wykazuje wynajem według obmiaru (obmiar załączony jest do faktury) i okres najmu, którego dotyczy fakturowanie.

Wątpliwości spółki dotyczyły duplikatu faktury wystawionego przez wynajmującego 19 czerwca 2009 r. Wynika z niego, że oryginał faktury wystawiony był 28 lutego 2009 r.

Duplikat jako datę sprzedaży usługi podawał 28 marca 2009 r. i jako okres wynajmu wskazywał datę od 3 marca 2009 r. do 28 marca 2009 r. Załącznikiem do duplikatu był obmiar z 28 lutego 2009 r., obejmujący okres od 3 lutego 2009 r. do 28 lutego 2009 r.

Duplikat ten zawierał pomyłki w dacie sprzedaży i okresie najmu, za który rozliczany jest ryczałt. Spółka tych pomyłek nie skorygowała notą, a wynajmujący odmówił wystawienia faktury korygującej.

Pytała, czy jako usługobiorca może odliczyć podatek naliczony z duplikatu faktury zawierającego te nieskorygowane błędy.

Dodatkowo wyjaśniła, że w swojej ewidencji księgowej nie ma oryginału faktury za wynajem w okresie od 3 marca do 28 marca 2009 r., natomiast ma taką fakturę za najem w okresie od 1 marca do 31 marca 2009 r. Zdaniem spółki duplikat faktury mimo nieskorygowanych pomyłek uprawnia ją do odliczenia VAT.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym. Powołując się na § 20 ust. 1, 3 i 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=43D6D79D4C40516B58FA33ECEBB1B99C?id=291169]rozporządzenia ministra finansów z 28 listopada 2008 r. regulującego zasady wystawiania faktur[/link], wskazał, że duplikat faktury wystawia się w razie zniszczenia lub zaginięcia oryginału. A w omawianej sprawie oryginał faktury nie zaginął ani nie uległ zniszczeniu.

Spółka w swojej ewidencji ma duplikat faktury dokumentujący wynajem rusztowań w okresie od 3 marca 2009 r. do 28 marca 2009 r. oraz oryginał faktury dokumentujący wynajem rusztowań w okresie od 1 marca do 31 marca 2009 r., a zatem [b]ma dwie faktury dokumentujące nabycie usługi wynajmu w tym samym okresie. Jest to sprzeczne z przepisami i umową z kontrahentem, z której wynika, że spółka rozlicza się w okresach miesięcznych, a tym samym za dany okres powinna mieć tylko jedną fakturę.[/b]

[b]Zatem spółce nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z duplikatu faktury, bowiem dokument ten nie jest duplikatem[/b] w rozumieniu § 20 rozporządzenia w sprawie faktur, gdyż nie było podstaw prawnych do jego wystawienia.

[i]Autorka jest konsultantką w Zespole Zarządzania Wiedzą Podatkową PricewaterhouseCoopers[/i]

[ramka][b]Komentuje Marcin Struś, starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PricewaterhouseCoopers:[/b]

Stanowisko izby skarbowej należy uznać zasadniczo za poprawne, choć przyjęta argumentacja w mojej ocenie nie do końca jest trafna.

Powołując się na przepis rozporządzenia ministra finansów, izba stwierdziła, że nie było podstaw do wystawienia duplikatu, ponieważ podatnik miał w ewidencji oryginał faktury za okres, za który wystawiono duplikat. Zakładam, że najem w okresie 3 – 28 marca 2009 r. i najem w okresie 1 – 31 marca to ta sama sprzedaż.

Przede wszystkim interpretację oparto na niewyczerpującym stanie faktycznym. Nie wiemy, o jaki duplikat podatnik wnioskował do sprzedawcy. Stan faktyczny niemal jednoznacznie wskazuje, że chodziło o luty 2009 r. (data wystawienia faktury pierwotnej 28 lutego 2009 r., załącznik do duplikatu z 28 lutego obejmujący okres 3 – 28 lutego 2009 r.). Wbrew wszelkim przesłankom organ przyjął, że podatnik wnioskował o wystawienie duplikatu za marzec 2009 r., tzn. za okres, za który już miał oryginał faktury.

Przyjmując zatem, że duplikat faktycznie miał dotyczyć lutego 2009 r., były podstawy do jego wystawienia. Jednak z uwagi na to, że zawierał ewidentne pomyłki, w zasadzie uniemożliwiające podatnikowi odliczenie VAT, powinien zostać skorygowany. Obiektywnie rzecz biorąc, brak korekty duplikatu skutkuje współistnieniem dwóch różnych faktur dokumentujących tę samą sprzedaż.

Smaczku całej sprawie dodaje to, że podatnik równocześnie wystąpił z drugim wnioskiem o interpretację, w którym stwierdził, że ze względu na zakres pomyłek (jednostka miary/zakres usług) nie przysługuje mu prawo do wystawienia noty korygującej. Organ podatkowy uznał to stanowisko za prawidłowe.

W rezultacie, jeśli podatnik zastosuje się do obu interpretacji (a sprzedawca znów odmówi wystawienia korekty), zostanie pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego.

Należy pamiętać, że ta sytuacja stwarza zagrożenie również dla sprzedawcy. Skoro bowiem duplikat jest powieleniem faktury pierwotnej, to sprzedaż wykonana w lutym 2009 r. nie została udokumentowana (powstała potencjalna zaległość w VAT u sprzedawcy). Jednocześnie usługi wykonane w marcu 2009 r. zafakturowano dwukrotnie.

W świetle art. 108 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]ustawy o VAT[/link] podatek należny z błędnej faktury pierwotnej (odzwierciedlonej duplikatem) powinien zostać rozliczony. Najprostszym i chyba jedynym sposobem na uregulowanie tych nieprawidłowości byłoby zatem wystawienie faktury korygującej.

Jeśli bowiem faktura pierwotna zawierała prawidłowe dane (w tym okres najmu luty 2009 r.), to wystawiając błędny duplikat sprzedawca wprowadził do obrotu prawnego trzecią fakturę, rodzącą obowiązek zapłaty podatku w niej wykazanego.

Do rozstrzygnięcia pozostała kwestia pominięta zarówno we wniosku, jak i w interpretacji: czy jednoczesne współistnienie w obrocie prawnym więcej niż jednej faktury dokumentującej marzec 2009 r. nie pozbawi nabywcy również prawa do odliczenia podatku z faktury dokumentującej usługi faktycznie świadczone w marcu?

Moim zdaniem ryzyko takie istnieje, zwłaszcza że problem ten nie został jednoznacznie rozstrzygnięty w orzecznictwie sądów administracyjnych.[/ramka]