Rz: Czy kwoty opłat egzekucyjnych, które otrzymują komornicy, są kwotami netto czy kwotami brutto?
Adam Bartosiewicz: Otrzymywane przez komorników kwoty niewątpliwie są kwotami brutto, w tym znaczeniu, że kwoty, które komornik otrzymuje tytułem wynagrodzenia za swoje czynności (kwoty opłat egzekucyjnych), są kwotami zawierającymi w sobie podatek. Innymi słowy, jeśli komornik potrąci np. 100 zł opłaty (w związku z wykonywanymi czynnościami egzekucyjnymi), to wówczas w otrzymanej kwocie zawiera się 18,70 zł podatku od towarów i usług.
Jak traktować twierdzenie ministra finansów, że określone w ustawie kwoty opłat komorniczych są kwotami brutto?
Należałoby się przede wszystkim zapytać, jakie są kompetencje ministra finansów do dokonywania wykładni przepisów niepodatkowych. Przepisy określające należności komorników nie są przepisami podatkowymi. Minister finansów może stwierdzić, że otrzymywana przez komorników kwota jest kwotą brutto, natomiast nie ma kompetencji do tego, aby w sposób wiążący dla kogokolwiek wypowiadać się w przedmiocie tego, jakiej kwoty powinni żądać komornicy od osób zobowiązanych do ponoszenia opłat egzekucyjnych w związku z wykonywaniem przez komorników „usług" egzekucyjnych. To nie leży w jego gestii. Minister finansów nie może przesądzać, czy komornik – w związku z wykonaniem usługi egzekucyjnej – ma domagać się od osoby zobowiązanej do wniesienia opłaty kwoty 100 zł czy 123 zł.
Czy potrzebna jest zatem zmiana przepisów?
Można przywołać tutaj przykład notariuszy, którzy kilka lat temu poradzili sobie z VAT od taksy notarialnej w ten sposób, że kwotę należnego podatku zaczęli doliczać do taksy. Nikt nie kwestionował nigdy tego, że np. kwota za wypis z aktu w praktyce zwykle pobierana jest w kwocie maksymalnej (6 zł) + VAT, czyli klient płaci 7,38 zł (choć w przepisach o taksie jest kwota 6 zł).
Problemem komorników jest to, że rozstrzygnięcia o kosztach egzekucji (w tym opłatach egzekucyjnych) podlegają kontroli sądowej. Poglądy sądów powszechnych co do VAT od „usług" komornika mogą natomiast być rozbieżne.
Swoją drogą może dojść do niezłego zamieszania, jeśli np. sąd powszechny w prawomocnym orzeczeniu stwierdzi, że opłaty egzekucyjne nie są opodatkowane, ponieważ komornik nie jest podatnikiem VAT (a z takimi poglądami wśród sędziów można się spotkać, jak wynika z sygnałów docierających od komorników), natomiast sąd administracyjny będzie utwierdzał komornika w przekonaniu, że w zakresie swoich czynności podatnikiem jednak jest.
Z pewnością zatem przydałyby się jednoznaczne przepisy, zgodnie z którymi opłaty egzekucyjne są powiększane o VAT, tak jak uczyniono to kilka lat temu z wynagrodzeniem prawników świadczących pomoc prawną z urzędu. Dziwić tylko może, że tak oczywistej potrzeby nie widzi ani Ministerstwo Finansów, ani Ministerstwo Sprawiedliwości.
—rozmawiała Aleksandra Tarka
