Generalnie fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Natomiast w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym, jeżeli podatnik określa w fakturze wyłącznie miesiąc i rok dokonania sprzedaży, to fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży.

Od 1 stycznia 2013 r. ustawodawca zezwolił również na wystawianie zbiorczych faktur, dokumentujących kilka odrębnych dostaw towarów lub usług dokonywanych w trakcie miesiąca. W tym przypadku faktura powinna być wystawiona nie później niż ostatniego dnia miesiąca, w którym wydano towar lub wykonano usługę.

Przykład

Firma A w lutym 2013 r. dokonała następujących dostaw dla firmy B:

a) 7 lutego 2013 r. na kwotę 800 zł,

b) 12 lutego 2013 r. na kwotę 600 zł,

c) 27 lutego 2013 r. na kwotę 1200 zł.

Firma A może na te dostawy wystawić zbiorczą fakturę. Musi być ona wystawiona nie później niż 28 lutego 2013 r.

Możliwość wystawiania zbiorczych faktur z pewnością ucieszyła podatników, zwłaszcza tych, którzy dokonują wielu dostaw dla jednego kontrahenta w trakcie miesiąca. W niektórych jednak przypadkach skorzystanie z tej możliwości jest ograniczone, ze względu na inne regulacje dotyczące VAT. Problemy, które mogą się pojawić, wyjaśnimy na przykładach.

Przykład

Firma Z wystawiła 31 stycznia 2013 r. fakturę na następujące dostawy krajowe dokonane dla firmy A:

a) dostawę nr 1 z 4 stycznia 2013 r. na kwotę 1500 euro,

b) dostawę nr 2 z 19 stycznia 2013 r. na kwotę 2000 euro,

c) dostawę nr 3 z 28 stycznia 2013 r. na kwotę 1800 euro.

Na te dostawy podatnik mógł wystawić jedną zbiorczą fakturę do końca stycznia 2013 r. Należy jednak pamiętać, że przeliczenia kwot wyrażonych w walucie należy dokonać po kursie z dnia poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy powstaje natomiast, zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W omawianym przypadku oznacza to więc, że:

a) w odniesieniu do dostawy nr 1 obowiązek podatkowy powstał 11 stycznia 2013 r. Przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej dla celów VAT należało więc dokonać po kursie z 10 stycznia 2013 r. Dla celów podatku dochodowego przeliczenia kwot należało natomiast dokonać po kursie z 3 stycznia 2013 r. (z dnia poprzedzającego dzień dokonania dostawy);

b) w odniesieniu do dostawy nr 2 obowiązek podatkowy powstał 26 stycznia 2013 r. Przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej dla celów VAT należało więc dokonać po kursie z 25 stycznia 2013 r. Dla celów podatku dochodowego przeliczenia kwot należało natomiast dokonać po kursie z 18 stycznia 2013 r. (z dnia poprzedzającego dzień dokonania dostawy);

c) w odniesieniu do dostawy nr 3 obowiązek podatkowy powstał 31 stycznia 2013 r. (w dniu wystawienia faktury). Przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej dla celów VAT należało więc dokonać po kursie z 30 stycznia 2013 r. Dla celów podatku dochodowego przeliczenia kwot należało natomiast dokonać po kursie z 27 stycznia 2013 r. (z dnia poprzedzającego dzień dokonania dostawy).

Należy jednak pamiętać, że gdyby wspomniana faktura dokumentowała wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, wówczas podatnik mógłby wystawić fakturę do 15 lutego 2013 r. Ponadto, gdyby podatnik wystawił wówczas fakturę np.: 12 lutego 2013 r., to tego też dnia powstałby obowiązek podatkowy. Przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej należałoby wówczas dla celów VAT dokonać po kursie z 11 lutego 2013 r.

Pomimo więc wynikającej z przepisów możliwości wystawienia w tym przypadku jednej zbiorczej faktury problemy związane z przeliczaniem faktur i koniecznością zastosowania wielu kursów walut mogą podatnika skutecznie zniechęcić do tego typu rozwiązań.

Podatnicy stosujący szczególne momenty powstania obowiązku podatkowego w niektórych przypadkach mogą również niechętnie odnosić się do wystawiania zbiorczych faktur.

Przykład

Firma A wykonała w następujących dniach usługi transportowe na zlecenie polskiej firmy B:

a) usługa transportowa nr 1 wykonana 1 stycznia 2013 r.,

b) usługa transportowa nr 2 wykonana 15 stycznia 2013 r.,

c) usługa transportowa nr 3 wykonana 31 stycznia 2013 r.

Na wszystkie wspomniane usługi podatnik wystawił fakturę 31 stycznia 2013 r. Zapłatę od kontrahenta firma A. otrzymał natomiast dopiero 18 kwietnia 2013 r.

Data wystawienia faktury nie wpływa w tym przypadku na datę powstania obowiązku podatkowego. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a ustawy o VAT obowiązek podatkowy w przypadku usług transportowych powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi. W efekcie więc obowiązek podatkowy:

a) od usługi nr 1 powstał 31 stycznia 2013 r.,

b) od usługi nr 2 powstanie 14 lutego 2013 r.,

c) od usługi nr 3 powstanie 2 marca 2013 r.

Pomimo więc, że podatnik wystawił jedną zbiorczą fakturę, to kwoty z niej wynikające musi ująć odpowiednio w trzech różnych okresach rozliczeniowych.

Należy pamiętać, że możliwość wystawiania zbiorczych faktur w terminie do końca miesiąca dotyczy przypadku, gdy mamy do czynienia z kilkoma odrębnymi dostawami towarów lub usług w trakcie tego okresu. W przypadku usług ciągłych nadal fakturę można wystawić w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi (za datę wykonania usługi należy w tym przypadku przyjąć koniec okresu rozliczeniowego).

Warto również zauważyć, że możliwość wystawiania zbiorczych faktur dotyczy tylko sytuacji, gdy dokumentuje ona dostawy towarów lub usług. Omawiana możliwość nie dotyczy natomiast otrzymania całości lub części należności przed wykonaniem usługi.

W tym przypadku nadal obowiązuje zasada, że fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia, w którym ją otrzymano. Moim zdaniem, nadal więc w przypadku otrzymania np.: zaliczki podatnik ma jedynie 7 dni na wystawienie faktury.

Autorka jest doradcą podatkowym w DK Doradztwo sp. z o. o. w Białymstoku