Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 12 kwiet- nia 2012 r. (IPPP3/443-313/12-2/BH).

Pytanie zadała spółka z o.o., która zajmuje się wytwarzaniem i sprzedażą artykułów mleczarskich. Jest ona czynnym podatnikiem VAT.

Spółka wyjaśniła, że zawarła umowy leasingu samochodów osobowych (czyli takich, przy  których nabyciu może odliczyć 60 proc. VAT, nie więcej niż 6000 zł). Po zakończeniu umowy leasingu, zamierza wykupić samochody od firmy leasingowej w celu ich dalszej odsprzedaży innym podmiotom (w tym firmom zajmującym się handlem pojazdami). Ze względu na skalę przewidywanych transakcji (kilkadziesiąt samochodów) spółka będzie traktować handel samochodami osobowymi jako swoją poboczną działalność gospodarczą (pomimo braku wyraźnego wskazania w umowie spółki, że zajmuje się ona taką działalnością).

Spółka zapytała, czy w  związku z wykupem po zakończeniu trwania umów leasingu samochodów osobowych w celach handlowych, będzie jej przysługiwało prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego.

W celu odsprzedaży

Izba zgodziła się ze stanowiskiem spółki, że może on odliczyć cały VAT. Pozwala na to art. 3 ust. 2 pkt 7 lit. a ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (DzU nr 247, poz. 1652 ze zm. – dalej nowelizacja). Zgodnie z nim ograniczenia w odliczaniu VAT nie dotyczą przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaż samochodów (pojazdów).

Za taką wykładnią przepisów opowiedziała się również Izba Skarbowa w Poznaniu w odpowiedzi z 6 maja 2011 r. (ILPP1/443-184/11-4/MK).

Z wnioskiem o interpretację wystąpił przedsiębiorca, dla którego przeważającym rodzajem działalności są roboty budowlane. Pomimo braku wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zajmuje się także sprzedażą hurtową i detaliczną samochodów osobowych i furgonetek. Przedsiębiorca kupuje samochody osobowe od polskich dilerów z zamiarem ich dalszej odsprzedaży.

Zostają one ujęte w księgach handlowych jako towar handlowy (nie są ujmowane w ewidencji środków trwałych). Wszystkie kupione samochody są odsprzedawane w ramach wewnątrz-wspólnotowej dostawy towarów. Przedsiębiorca odlicza od dokonanych zakupów 100 proc. podatku naliczonego.

Izba skarbowa potwierdziła, że rozlicza się prawidłowo. W interpretacji czytamy: „jeżeli z posiadanych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że faktycznie prowadzi on działalność gospodarczą w zakresie odsprzedaży samochodów, a pojazdy, o których mowa we wniosku, zostały nabyte w celu wykorzystania ich do tej czynności, to zainteresowanemu – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 3 ust. 2 pkt 7 lit. a ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym – przysługuje pełne prawo do  odliczenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od zakupu tych samochodów (osobowych i  furgonetek).

Nie można bowiem pozbawić podatnika prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego z tego tylko względu, że nie dopełnił obowiązku formalnego, związanego z rejestracją”.

Za takim rozumieniem pojęcia odsprzedaży opowiedział się również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 5 lutego 2009 r. (SA/Rz  739/08, orzeczenie prawomocne).

Gdy chcemy jeździć prywatnie

Zdarza się, że osoba prowadząca firmę już w momencie wykupienia samochodu od firmy leasingowej zamierza przekazać go do użytkowania prywatnego. Wtedy nie jest to zakup związany z działalnością opodatkowaną VAT. Podatnik nie ma więc prawa odliczyć podatku wynikającego z faktury otrzymanej od leasingodawcy.

Powoduje to, że później nie dojdzie do nieodpłatnego przekazania towaru w rozumieniu ustawy o VAT. Mamy z nim bowiem do czynienia, gdy podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 30 marca 2012 r. (IPPP1/443-87/12-2/EK). Pytanie zadała spółka z o.o., która po zakończeniu leasingu operacyjnego planuje wykupić samochód osobowy za 1 proc. wartości początkowej z zamiarem podarowania go pracownikowi lub osobie trzeciej. Izba skarbowa potwierdziła, że taka darowizna nie podlega VAT.

Wyjaśniła, że aby podatnik miał prawo obniżyć podatek należny o naliczony wynikający z zakupów, zakupy te muszą być związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Związek ten musi mieć charakter bezsporny. Darowizna cechuje się natomiast nieodpłatnością oraz przysporzeniem majątkowym tylko jednej ze stron umowy.

Oznacza to, że wnioskodawca nie ma prawa odliczyć VAT od nabywanego samochodu. Nie musi też odprowadzać podatku należnego od darowizny. W podsumowaniu Izba Skarbowa stwierdziła, że „darowizna w takim kształcie nie spełnia przesłanek zawartych w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy i nie może być uznana za dostawę towarów, o której mowa w  art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Samochód po leasingu nie jest używany

Zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o VAT przez towary używane, o których mowa w ust. 1 pkt 2, rozumie się ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.

Sposób sformułowania tego przepisu powoduje, że samochodu wykupionego po leasingu operacyjnym nie można od razu uznać za towar używany.Potwierdzają to organy podatkowe np. interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 6 czerwca  2011 r. (IPPP1-443-415/11-2/BS).

Wyjaśniła ona, że „okres użytkowania rzeczy ruchomej na podstawie umowy leasingu operacyjnego nie może być liczony do limitu półrocznego, o którym mowa w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT, wnioskodawca bowiem użytkując samochód na podstawie umowy leasingu operacyjnego nie nabył prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel.

Okres używania samochodu osobowego liczy się od momentu nabycia go przez podatnika (momentu jego wykupu). Nie ma znaczenia okres używania pojazdu przed jego nabyciem”.

W jaki sposób rozumieć pojęcie odsprzedaży

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w wyroku z 5 lutego 2009 r. (SA/Rz 739/08, orzeczenie prawomocne) wskazał, że „Pojęcie odsprzedaż, którym posłużył się ustawodawca w tym przepisie, powinno być rozumiane jako nabycie pojazdów w celu dokonania dostawy towarów.

Niewątpliwie przepis ten dotyczy przede wszystkim pośredników: importerów samochodów, dilerów sprzedaży samochodów, ale nie tylko. Sformułowanie omawianego przepisu pozwala na przyjęcie tezy, że wyłączenie to dotyczy każdego podatnika, którego przedmiotem działalności jest odsprzedaż samochodów.

Działalność, o której mowa w tym przepisie, nie musi mieć charakteru działalności wyłącznej, może to być działalność uboczna. Skoro mowa o odsprzedaży, to należałoby rozumieć, że przepis ten nie dotyczy nabycia samochodów w celu korzystania z tych samochodów (por. Zdzisław Modzelewski, Grzegorz Mularczyk – Komentarz do DzU 2004.54.535. Lex).

O prowadzeniu działalności odsprzedaży samochodów nie decyduje sama deklaracja prowadzenia takiej działalności (np. w dokumentach rejestracyjnych) lecz jej faktyczne wykonywanie. Tego rodzaju działalność powinna być przez podatnika rzeczywiście prowadzona albo też co najmniej z okoliczności towarzyszących nabyciu samochodu powinno wynikać, że podatnik miał zamiar podjąć tego rodzaju działalność.

Niewątpliwie muszą zaistnieć okoliczności przemawiające za tym, że odsprzedaż samochodów stanowi rzeczywisty przedmiot działalności.