- Nasza spółka z o.o. udziela pracownikom oprocentowane pożyczki. Finansowane są one ze środków obrotowych. Zdarza się to dość często (w związku z tym opracowaliśmy regulamin udzielania pożyczek). W jaki sposób pożyczki te wpłyną na rozliczenia VAT? –
pyta czytelnik.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski.
Aby odpowiedzieć na pytanie, czy udzielenie pożyczek podlega VAT, należy przeanalizować, czy udzielając pożyczki pracodawca działa w charakterze podatnika. Definicja działalności gospodarczej zawarta jest w art. 15 ust. 2 ustawy VAT.
Przepis ten mówi, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.
Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Skoro pożyczki udzielane są pracownikom w sposób częstotliwy, to należy uznać, że jest to działalność gospodarcza. Spółka będzie więc działać w charakterze podatnika VAT. Udzielanie opisanych pożyczek jest więc opodatkowane VAT.
Podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należnych odsetek. Jest to bowiem wynagrodzenie spółki. Nie znaczy to jednak, że udzielanie pożyczek jest obciążone VAT.
Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się z tego podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Uzyskane z tytułu udzielenia pożyczek odsetki powinny więc zostać wykazane w deklaracji VAT jako obrót zwolniony. Za taką wykładnią przepisów opowiadają się organy podatkowe m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 11 lipca 2012 r. (IPPP1/443-363/12-2/JL) oraz Izba Skarbowa w Łodzi w odpowiedzi z 13 lipca 2011 r. 9IPTPP2/443-100/11-4/BM).
W opisanej w pytaniu sytuacji organy podatkowe raczej uznają, że odsetki wpływają na wysokość proporcji, na podstawie której odliczany jest VAT (chodzi o współczynnik, o którym mowa w art. 90 ust. 1 i 2 ustawy o VAT). W podobnych sytuacjach twierdzą one bowiem, że nie ma zastosowania art. 90 ust. 6 ustawy o VAT.
Przepis ten mówi, że do obrotu na podstawie którego liczona jest proporcja nie wlicza się obrotu uzyskanego z tytułu transakcji dotyczących nieruchomości lub usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41, w zakresie, w jakim czynności te są dokonywane sporadycznie. Z pytanie spółki wynika bowiem, że udziela pożyczek często (opracowała nawet regulamin).
Inaczej byłoby, gdyby pożyczki udzielane były ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Wtedy nie podlegają one VAT. To dlatego, że organy podatkowe nie uznają za świadczenie usług czynności administrowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Za taką wykładnią opowiedziała się m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 10 maja 2012 r. (IPPP1/443-256/12-2/MP).
