CIT: Podarowany gminie grunt nie jest kosztem

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 25 kwietnia 2012 r. (IPP- -B3/423-119/12-2/GJ).

Wyjaśniła ona, że dzieje się tak nawet wtedy, gdy samo przekazanie ma związek z przychodami możliwymi do osiągnięcia w przyszłości.

Spółka z o.o. budowała centrum handlowo-usługowe. W związku z inwestycją konieczna była rozbudowa, przebudowa i modernizacja dróg, kanalizacji deszczowej oraz sieci wodociągowej. W takich sytuacjach przepisy ustawy o drogach publicznych nakładają na inwestora obowiązek szczegółowego określenia warunków takiego przedsięwzięcia z zarządcą drogi.

W związku z tym podatnik zawarł odpowiednią umowę z gminą. Na jej podstawie zobowiązał się do zrealizowania inwestycji na będących jego własnością działkach. Jeżeli zaistniałaby potrzeba nabycia dodatkowych gruntów, to spółka miała to zrobić na własny koszt. Następnie, po zrealizowaniu inwestycji, zobowiązana była zawrzeć z gminą umowę darowizny infrastruktury wraz z działkami na których jest położona. Dodatkowo, inwestor zrzekł się roszczeń w stosunku do gminy z tytułu zwrotu poniesionych nakładów.

Spółka chciała zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na nabycie podarowanych gminie gruntów.

Izba Skarbowa w Warszawie uznała, że nie ma do tego prawa. Stwierdziła, że niemożliwe jest zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na nabycie gruntów, które następnie zostały przekazane innemu podmiotowi nieodpłatnie.

Aleksander Jarosz starszy konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC

Aleksander Jarosz starszy konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC

Interpretacja wydana przez Izbę Skarbową w Warszawie dotyczy art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o CIT. Przepis ten formułuje ogólną zasadę, zgodnie z którą wydatki na nabycie gruntów nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Rozliczenie takich wydatków dla celów podatkowych możliwe jest dopiero w sytuacji odpłatnego zbycia gruntów.

Kluczową dla rozstrzygnięcia tej sprawy była zatem interpretacja pojęcia „odpłatnego zbycia”. Izba przyjęła bardzo rygorystyczną wykładnię. Uznała, że z czynnością taką mamy do czynienia wyłącznie wtedy, gdy po stronie podatnika wystąpi przychód ze zbycia gruntów.

Skoro zatem własność działek ma przejść na gminę w drodze darowizny, to nie wystąpi przesłanka pozwalająca na zaliczenie wydatków na nabycie gruntów do kosztów.Moim zdaniem, tak daleko idący wniosek izby jest nieuzasadniony. Z literalnego brzmienia art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o CIT nie wynika bowiem, że uzyskanie przychodu ze zbycia gruntu jest warunkiem umożliwiającym rozliczenie kosztu dla celów podatkowych.

Regulacja ta wspomina wyłącznie o odpłatnym zbyciu, co jednak wcale nie musi być równoznaczne z powstaniem przychodu. Izba sformułowała zatem dodatkowy warunek, o którym nie ma mowy w przepisie.Inną kwestią jest samo rozumienie pojęcia „odpłatności”. Nie zostało ono w żaden sposób zdefiniowane na gruncie ustawy o CIT. Izba interpretując to pojęcie, odwołała się wyłącznie do nadanej przez strony nazwy stosunku prawnego („umowa darowizny”), co okazało się wystarczające dla stwierdzenia, że zbycie gruntu miało charakter nieodpłatny.

Warto jednak zwrócić uwagę na praktykę, która wytworzyła się na gruncie stosowania przepisów o darowiźnie zawartych w kodeksie cywilnym. Zgodnie z jednolitym poglądem wyrażanym zarówno w piśmiennictwie, jak i w orzecznictwie cechą charakterystyczną darowizny jest brak jakiegokolwiek ekwiwalentnego świadczenia. Przy czym pojęcie to ma szerokie znaczenie i utożsamiane jest z jakąkolwiek korzyścią, która występuje u podmiotu dokonującego świadczenia kosztem własnego majątku.W omawianym przypadku przekazanie gruntu gminie przez podatnika nie jest tzw. aktem szczodrobliwości (co charakteryzuje umowę darowizny).

Świadczenie to jest podyktowane korzyściami, które podatnik ma osiągnąć w związku z oddaniem centrum handlowego do używania. Innymi słowy, gdyby nie konieczność odpowiedniej przebudowy drogi (co warunkowało realizację inwestycji), zbycie gruntu na rzecz gminy nie miałoby miejsca. Uzasadnia to, moim zdaniem, odpłatny charakter umowy (w szerokim znaczeniu tego pojęcia). Nie ma przy tym znaczenia sam fakt nazwania porozumienia „umową darowizny”.

Zgodnie bowiem z art. 65 kodeksu cywilnego dla kwalifikacji cywilnoprawnej umowy pierwszorzędne znaczenie ma jej cel i zgodny zamiar stron, a nie dosłowne brzmienie (w tym również nazwa).Szeroka interpretacja pojęcia odpłatności znajduje poparcie w orzecznictwie. Jako przykład można wymienić wyroki NSA: z 18 maja 2007 r. (II FSK 690/06) oraz z 12 sierpnia 2003 r. (I SA/Ka 1684/02).

Izba Skarbowa w Warszawie, dokonała zawężającej wykładni art. 16 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o CIT, ograniczając interpretację pojęcia „nieodpłatnego zbycia” wyłącznie do czynności, w rezultacie których podatnik uzyskuje przychód. Tym samym niesłusznie wykluczyła możliwość zaliczenia wydatków na nabycie gruntów do kosztów podatkowych.