[b]Pracownikom, którzy byli zatrudnieni do 31 grudnia ub.r., naliczyłam wynagrodzenia na koniec tamtego miesiąca, ale wypłaciliśmy je dopiero 10 stycznia. Czy w takim wypadku powinnam była zastosować koszty uzyskania przychodów i ulgę?[/b] – pyta czytelniczka.

Jeżeli pracodawca dokonuje wypłaty wynagrodzeń po rozwiązaniu stosunku pracy, powinien naliczyć koszty uzyskania przychodów (KUP). Nie ma bowiem znaczenia termin wypłaty, lecz to, że przekazywane należności wynikają z uprzednio zawartej umowy o pracę.

[srodtytul]Czasem raz, czasem dwa[/srodtytul]

KUP są ściśle związane z przychodami z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub pracy nakładczej. Za przychody – zgodnie z art. 12 ust. 1 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/2010/DU2010Nr%2051poz%20307c.asp]ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2010 r. nr 51, poz. 307 ze zm.[/link]; dalej updof) – uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się również wypłaty dokonywane pracownikowi po rozwiązaniu z nim stosunku pracy.

W odniesieniu do kosztów pracowniczych istotne jest źródło uzyskania przychodu (warunek związku przychodu ze stosunkiem pracy), a nie fakt pozostawania w zatrudnieniu w momencie uzyskania tego przychodu. W związku z tym przy naliczaniu wynagrodzenia, które stanowi przychód ze stosunku pracy zgodnie z art. 12 updof, płatnik powinien uwzględnić KUP również w sytuacji, gdy w momencie wypłaty podatnik nie jest już pracownikiem płatnika w rozumieniu art. 12 ust. 4 updof.

KUP mają formę zryczałtowaną i nalicza się je od przychodów pomniejszonych o składki na ubezpieczenie społeczne. Jeżeli pracodawca dokonuje kilku wypłat wynagrodzeń dla pracownika w jednym miesiącu, nalicza je tylko raz. Natomiast jeśli zawarł z pracownikiem dwie umowy o pracę, wówczas nalicza KUP w podwójnej wysokości, czyli od każdego stosunku pracy.

Zatrudniony musi jednak pamiętać, aby w rozliczeniu rocznym swoich przychodów nie przekroczyć limitów określonych w updof, które w latach 2010/2011 wynoszą:

- 1335 zł, jeżeli pracownik uzyskuje przychody tylko z jednego stosunku pracy,

- 2002,05 zł przy równoczesnych przychodach z tytułu więcej niż jednego stosunku pracy,

- 1668,72 zł, gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania pracownika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podwładny nie otrzymuje dodatku za rozłąkę,

- 2502,56 zł, jeśli pracownik uzyskuje przychody równocześnie z tytułu więcej niż jednego stosunku pracy, a jego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a on nie otrzymuje dodatku za rozłąkę.

[srodtytul]Jak liczyć[/srodtytul]

Zaliczkę na podatek obliczoną zgodnie z art. 32 updof zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. o kwotę 46,33 zł miesięcznie (kwota roczna wynosi 556,02 zł). Ulgę można zatem odliczyć tylko jedną w miesiącu. Gdy pracownik otrzymuje dochody od więcej niż jednego pracodawcy, wyłącznie jeden z nich ją potrąca.

Warunkiem odliczania ulgi podatkowej przez zakład pracy jest złożenie przez pracowni-ka oświadczenia PIT-2 przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia. Jeżeli podwładny je złoży, zakład pracy ma obowiązek dokonywać zmniejszenia zaliczki o ulgę, chyba że nastąpi zmiana stanu faktycznego wynikającego z oświadczenia, o czym podatnik ma obowiązek powiadomić zakład pracy zgodnie z art. 32 ust. 4 updof i dopiero wtedy płatnik zaprzestaje stosować ulgę.

[b]O ile w kwestii KUP interpretacje urzędów skarbowych są jednolite i nakazują je uwzględniać również po ustaniu stosunku pracy, o tyle w odniesieniu do ulgi pracowniczej tak nie jest.[/b]

W efekcie płatnicy różnie postępują: jedni pomniejszają podatek, inni nie, a pracownicy na ogół nie informują byłych pracodawców o tym, czy podjęli zatrudnienie w innym zakładzie pracy lub nie, w którym również złożyli oświadczenie PIT-2.

Płatnik dokonujący wypłaty dla byłego pracownika nie ma zatem pewności, czy nie zmienił się stan faktyczny wynikający z oświadczenia, jeśli podatnik nie zgłosił takich zmian.

Nie wiadomo więc, czy w takiej sytuacji obliczając zaliczkę uwzględnić 1/12 kwoty wolnej od podatku.

Zapytaliśmy więc o to Ministerstwo Finansów. Z odpowiedzi wynika, że płatnik nie ma takiego prawa. [b]MF twierdzi, że „po ustaniu stosunku pracy, strony tego stosunku nie są już dla siebie »pracownikiem« i »zakładem pracy«, o których mowa w art. 32 ust. 3 ustawy o PIT.

Od wypłat wynikających ze stosunku pracy dokonywanych po ustaniu tego stosunku płatnik ma obowiązek poboru zaliczek, jednak nie ma uprawnienia do zmniejszenia zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek”.[/b]

[ramka][b]Warunki z ustawy[/b]

Pracownik ma prawo do ulgi, jeśli:

- nie otrzymuje emerytury i renty za pośrednictwem płatnika,

- nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,

- nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

- nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 updof (dochodów z działalności gospodarczej, z najmu lub dzierżawy). [/ramka]

[i]Autorka jest specjalistką ds. kadr i płac w K.R. Audyt sp. z o.o., sp.k.[/i]