Wszystko za sprawą wchodzącej w życie 23 października noweli ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.
Jej przepisy, które mają zwiększyć przejrzystość przepływów finansowych w polskiej gospodarce, wprowadzają rozwiązania zawarte w prawie Unii Europejskiej.
[srodtytul]Więcej obowiązków[/srodtytul]
Znacząco szerszy jest katalog tzw. instytucji obowiązanych, czyli uczestników obrotu finansowego, które muszą rejestrować określone transakcje i umowy oraz powiadamiać o nich generalnego inspektora informacji finansowej, główny organ państwa do walki z praniem pieniędzy. Do tego katalogu zaliczono wszystkie instytucje finansowe i kredytowe oraz firmy usługowo prowadzące księgi rachunkowe. Za instytucje obowiązane uznano także stowarzyszenia i przedsiębiorców, którzy przyjmują płatności za towary w gotówce o wartości co najmniej 15 tys. euro.
Instytucje obowiązane muszą rejestrować transakcje z klientami, których wartość przekracza taką właśnie kwotę, a ponadto każdą, której okoliczności są podejrzane. Informacje o zarejestrowanych transakcjach przekazują do GIIF. [b]Adwokaci i radcowie prawni jako instytucje obowiązane muszą dokonywać rejestracji, jeśli świadczą klientowi pomoc w planowaniu lub przeprowadzeniu transakcji dotyczących: kupna i sprzedaży nieruchomości lub przedsiębiorstw; zarządzania pieniędzmi, papierami wartościowymi lub innymi wartościami majątkowymi; otwierania rachunków lub zarządzania nimi; organizacji wpłat i dopłat na kapitał zakładowy i akcyjny, organizacji wkładu do tworzenia albo prowadzenia działalności spółek lub zarządzania nimi; tworzenia, działania i zarządzania przedsiębiorstwami w innej formie organizacyjnej. [/b] [srodtytul]Środki bezpieczeństwa finansowego[/srodtytul]
Nowym zadaniem instytucji obowiązanych jest prowadzenie bieżącej analizy transakcji. Kolejnym – stosowanie przy zawieraniu umów tzw. środków bezpieczeństwa finansowego adekwatnych do ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu w konkretnej sytuacji. Ustawa zalicza do nich w pierwszej kolejności identyfikację klienta i weryfikację jego tożsamości (na podstawie dokumentów i informacji publicznie dostępnych). Takim środkiem jest też ustalenie ukrytego beneficjenta operacji, w której mogą być legalizowane pieniądze pochodzące z przestępstwa.
Gdy nie jest możliwe wykonanie obowiązku identyfikacji, transakcji się nie przeprowadza ani nie podpisuje umowy z klientem, a informacje o tym przekazuje się do GIIF.
Nowelizacja przewiduje, kiedy można stosować uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego (np. przy polisach ubezpieczenia na życie z roczną składką poniżej 1 tys. euro). Mówi też o środkach zaostrzonych. Znajdą zastosowanie w stanach podejrzenia podwyższonego ryzyka prania pieniędzy (będzie to np. konieczność weryfikacji dokumentów klienta poprzez poświadczenie ich zgodności z oryginałem przez notariusza).
Nowelizacja zwiększa także zadania GIIF. Do niego będzie należało karanie instytucji zobowiązanych za naruszanie przepisów ustawy, głównie za zaniedbania proceduralnoadministracyjne (np. niezarejstrowanie transakcji, niestosowanie środków bezpieczeństwa finansowego). Kary będą nakładane w drodze decyzji administracyjnej, w wysokości do 750 tys. zł. Odrębnie karane – jak dotychczas – mają być osoby odpowiedzialne za te niedociągnięcia.
