W myśl art. 2 ust. 2 konwencji modelowej OECD, na której wzorowane są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę, za podatki od majątku uważa się wszystkie te, które pobiera się od całego lub od części majątku. Przy czym art. 2 ust. 3 wielu umów zawartych przez Polskę wskazuje listę podatków, do których ma zastosowanie dana umowa, używając sformułowania: "Do aktualnie istniejących podatków, których dotyczy umowa, należą w szczególności...", po czym następuje wyliczenie podatków. Np. umowa ze Stanami Zjednoczonymi czy ze Szwecją dotyczy jedynie podatków dochodowych, natomiast umowa z Kanadą czy Litwą - również podatków od majątku, wymieniając jednakże ("w szczególności") jedynie podatki dochodowe.
Czy dana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania obejmuje jedynie podatki wymienione w ust. 3, czy też inne podatki, spełniające ogólną definicję zawartą w ust. 2, a niewymienione w ust. 3? Wątpliwości dotyczą zwłaszcza tych umów, w których katalog podatków poprzedzony jest słowami "w szczególności". Moim zdaniem decydujące znaczenie przy ustalaniu, do jakich podatków stosuje się daną umowę, należy przypisać wykazowi konkretnych podatków zawartemu w tej umowie. Również komentarz OECD wskazuje, że lista podatków zawarta w ust. 3 jest zasadniczo kompletną listą podatków pobieranych w każdym państwie i objętych umową w momencie jej podpisania (zob. komentarz OECD, art. 2 pkt 6).
Spółka kapitałowa z siedzibą w Austrii posiada nieruchomość gruntową w Polsce, z tytułu której płaci na rzecz gminy podatek od nieruchomości. Art. 2 ust. 3 umowy z 13 stycznia 2004 r. z Austrią (DzU z 2005 r. nr 224, poz. 1921) przewiduje, że do obecnie istniejących podatków od dochodu i majątku, których dotyczy umowa, należą: a) w Polsce: podatek dochodowy od osób fizycznych i podatek dochodowy od osób prawnych, b) w Austrii: podatek dochodowy; podatek od osób prawnych; podatek gruntowy; danina od gospodarstw rolnych i leśnych; danina od wartości niezabudowanych gruntów.
Wynika z tego, że umowy z Austrią nie stosujemy do polskiego podatku od nieruchomości (w obecnej jego formie). Pomimo że pobiera się w Polsce podatek od nieruchomości zaliczany do podatków majątkowych, to nie został on wymieniony art. 2 ust.3 tej umowy.
Sytuacja powinna zmienić się diametralnie po wprowadzeniu do polskiego systemu podatkowego podatku katastralnego, wymierzanego od wartości nieruchomości. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mają bowiem także zastosowanie do wszystkich podatków takiego samego lub podobnego rodzaju, które po podpisaniu umowy zostaną wprowadzone obok już istniejących podatków lub w ich miejsce (art. 2 ust. 4 konwencji modelowej OECD). Wówczas praktyczne znaczenie będą miały normy wynikające z postanowień umów opartych na art. 22 konwencji modelowej OECD, dotyczącym opodatkowania majątku.
I tak prawo do opodatkowania majątku nieruchomego położonego w jednym państwie i będącego własnością osoby mającej miejsce zamieszkania w drugim państwie przysługuje zarówno państwu położenia majątku, jak i państwu rezydencji (to ostatnie stosuje odpowiednią metodę unikania podwójnego opodatkowania). Również prawo do opodatkowana majątku ruchomego stanowiącego majątek zakładu ma zarówno państwo położenia zakładu, jak też państwo rezydencji (to ostatnie stosuje odpowiednią metodę unikania podwójnego opodatkowania).
Z kolei majątek, który stanowią statki morskie i statki powietrzne eksploatowane w transporcie międzynarodowym oraz barki eksploatowane w żegludze śródlądowej, podlega opodatkowaniu tylko w państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa. W innych przypadkach majątek zostanie opodatkowany tylko w państwie rezydencji.
Spółka kapitałowa z siedzibą w Austrii jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w Polsce. Po wprowadzeniu podatku katastralnego (na razie nie wiadomo, kiedy to nastąpi) trzeba będzie uwzględniać postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Austrią. Wmyśl jej art. 23 ust.1 majątek nieruchomy będący własnością osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie, a położony w drugim państwie, może być opodatkowany w tym drugim państwie. Zatem polski fiskus będzie mógł pobierać podatek katastralny od przedsiębiorcy austriackiego. Przy czym Austria zwolni taki majątek od opodatkowania (art.24 ust. 2 tej umowy).
Autor jest doradcą podatkowym, współpracownikiem Rödl & Partner