Decyzja przełożonego o odwołaniu z urlopu musi być jednoznaczna i niebudząca jakichkolwiek wątpliwości. Przepisy nie przewidują w tym względzie obowiązku złożenia oświadczenia woli na piśmie, zatem złożenie jej w innej formie jest dopuszczalne i nie może być kwestionowane przez pracownika.

Także dokumentowa

Warto przypomnieć, że od jesieni 2016 r. – oprócz formy pisemnej – w prawie cywilnym funkcjonuje instytucja dokumentowej formy czynności prawnych. Tego typu formę czynności z pewnością można zastosować przy odwoływaniu z urlopu. Nie ma zatem przeszkód, aby pracodawca odwołał pracownika korzystając z poczty elektronicznej czy wiadomości sms. Zgodnie z art. 61 § 2 kodeksu cywilnego oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby ta osoba mogła zapoznać się z jego treścią.

Problemem może być co najwyżej udowodnienie w przypadku sporu, czy wiadomość dotarła do pracownika w taki sposób, aby mógł zapoznać się z jej treścią, a tym bardziej udowodnienie chwili, w jakiej to nastąpiło. Oczywiste jest bowiem, że w kontekście wyciągnięcia wobec pracownika konsekwencji w związku z niezastosowaniem się do polecania pracodawcy istotne jest udowodnienie dokładnego czasu, kiedy pracownik zapoznał się z decyzją pracodawcy, bądź – mając możliwość zapoznania się z nią – zignorował polecenie szefa.

Z daleka od poczty prywatnej...

W tym kontekście pojawia się problem sprowadzający się do  odpowiedzi na pytanie, czy pracownik korzystający z urlopu wypoczynkowego ma obowiązek codziennego kontrolowania wpływu wiadomości na prywatną pocztę mailową. W cytowanym orzeczeniu SN z 2017 r. został on przesądzony z korzyścią dla pracowników. W uzasadnieniu wyroku SN stwierdził, iż pracownik korzystający z wypoczynku nie ma obowiązku codziennego kontrolowania prywatnej poczty elektronicznej, zwłaszcza gdy strona pozwana nie wykazała, że wykorzystywała ten sposób komunikacji z powodem w dotychczasowej praktyce kontaktów zawodowych.

Odmienna sytuacja mogłaby zatem zachodzić wówczas, gdyby ten sposób komunikacji szefa z etatowcem był w danej firmie stosowany. W jeszcze gorszej sytuacji byłby ignorujący polecenie przełożonego pracownik, który sam wskazał prywatny adres mailowy do kontaktów z pracodawcą w nagłych przypadkach.

... oraz służbowej

Pracownicy korzystają jednak także z elektronicznej poczty służbowej czy służbowych telefonów. W piśmiennictwie wypowiadane są sprzeczne opinie na temat tego, czy etatowiec ma obowiązek odbierać służbowy telefon podczas urlopu bądź sprawdzać pocztę elektroniczną. Zdecydowanie bardziej przekonujące są poglądy, które na tak postawione pytanie udzielają odpowiedzi negatywnej, zważając na to, jaki jest cel urlopu wypoczynkowego.

Od tej zasady można oczywiście poczynić pewne wyjątki. Mogą one dotyczyć np. takich sytuacji, gdy jeszcze przed rozpoczęciem urlopu pracodawca sygnalizował etatowcowi możliwość pojawienia się nadzwyczajnych okoliczności, które – jeśli się pojawią – spowodują konieczność przerwania urlopu wypoczynkowego.

Wyższe wymagania można ponadto stawiać pracownikom na szczeblu kierowniczym czy specjalistom, których pilna obecność w zakładzie może się okazać konieczna. Jednak nawet w takich przypadkach firma powinna nałożyć na podwładnych obowiązek sprawdzania telefonu czy poczty elektronicznej już wcześniej – np. w regulaminie pracy.

Z reguły za nadmierną ingerencję pracodawcy w życie prywatne pracownika należałoby uznać natomiast zobowiązanie podwładnego do wskazywania miejsca pobytu wakacyjnego czy zawsze dostępnego numeru kontaktowego.

Przykład

Pracownikom jednego z działów udzielono urlopów wypoczynkowych. Jednak już przed rozpoczęciem urlopów szef zakomunikował im, że spółka startuje w ważnym przetargu. Jego wynik nie jest pewny, jednak w przypadku wygranej konieczne będzie szybkie wykonanie zlecenia z udziałem wszystkich pracowników. Taka wyjątkowa sytuacja może uzasadniać zobowiązanie pracowników do udostępnienia numeru telefonu czy prywatnego adresu poczty mailowej, za pośrednictwem których możliwy będzie kontakt z zatrudnionymi w celu odwołania ich z urlopu.