Kiedy opłaca się zainwestować pieniądze w firmę medyczną

Istotnym wydatkiem jest również nabycie lub wynajem lokalu, w którym jest prowadzona działalność medyczna. Biorąc pod uwagę kosztowność wyposażenia nowoczesnego gabinetu lekarskiego, przygotowanie placówki ochrony zdrowia, spełniającej wysokie standardy, może pochłonąć nawet kilka milionów złotych. Zwrot z poczynionych inwestycji jest prawdopodobny wówczas, gdy pacjenci, którzy zdecydują się odwiedzić nowo działającą placówkę, ulegną wrażeniu czystego, przestronnego i przyjaznego miejsca, gdzie oprócz profesjonalnej opieki lekarskiej czy wysokiego poziomu obsługi, mogą liczyć na estetyczną poczekalnię czy automat biletowy zamiast stania w kolejce.

Pierwszy kontakt pacjenta z placówką ma kluczowe znaczenie dla oceny jej atrakcyjności, w związku z czym przeprowadzenie wszelkich inwestycji jeszcze przed otwarciem placówki wpływa na postrzeganie firmy i ułatwia jej pokonanie konkurentów rynkowych. Uwzględniając korzyści wynikające z udostępnienia placówki spełniającej wszystkie potrzeby pacjentów, inwestycje już w początkowej fazie są jak najbardziej uzasadnione.

W oparciu o środki własne

Nieodłącznym pytaniem pojawiającym się w przypadku inwestycji jest kwestia źródła finansowania. Przedsiębiorca decydujący się na ponoszenie wydatków ze środków własnych nie naraża się na roszczenia ze strony potencjalnie największych wierzycieli, jakimi są kredytodawcy. Można przyjąć założenie, że korzystając z własnego finansowania przynajmniej w pierwszej fazie działalności, przedsiębiorca nie będzie narażony na wystąpienie roszczeń wierzycieli zagrażających istnieniu jego firmy.

Zagadnienia związane z ograniczeniem odpowiedzialności osobistej w związku z prowadzonym biznesem interesują przedsiębiorców zazwyczaj dopiero po kilku latach prawidłowego rozwoju działalności. Rosnące kwoty obrotów oraz liczby transakcji skutkują zwiększeniem ryzyka wystąpienia przez potencjalnego wierzyciela z roszczeniem, nawet gdy właściciel nie posiadał wpływu na przyczynę roszczenia (np. szkoda wystąpiła z uwagi na błąd pracownika lub niesprawny sprzęt), dlatego odpowiednie dopasowanie formy organizacyjno-prawnej do skali działalności jest niezbędnym elementem planowanej ekspansji biznesu.

Spółka zamiast działalności

Zabezpieczenie majątku osobistego jest racjonalną przesłanką do zmiany formy działalności przede wszystkim dla osób prowadzących swój biznes jako jednoosobową działalność gospodarczą. Właściciel firmy medycznej, poszerzając skalę swojej aktywności zawodowej gromadzi duży majątek prywatny, lecz za jego sukces częściowo odpowiadają jego pracownicy, na których działania nie ma on całkowitego wpływu. Ewentualne błędy pracownicze czy nawet nieuzasadnione roszczenia wierzycieli zagrażają bezpośrednio aktywom właściciela.

Krokiem podejmowanym w celu przeciwdziałania zwiększającemu się ryzyku odpowiedzialności jest przeniesienie przedsiębiorstwa firmy do spółki prawa handlowego.

Wybór konkretnej spółki jest decyzją, która powinna być podejmowana przede wszystkim po wnikliwym zapoznaniu się z katalogiem wszystkich praw i obowiązków przysługujących jej wspólnikom. Rozwiązaniem umożliwiającym znaczące ograniczenie opisywanego ryzyka jest przeniesienie prowadzonego przedsiębiorstwa do spółki osobowej (np. spółki komandytowej). W takim przypadku za zobowiązania w pierwszym rzędzie odpowiada spółka komandytowa, a gdyby okazała się ona niewypłacalna, to dopiero wówczas dochodzi do odpowiedzialności subsydiarnej wspólników, w tym dotychczasowego właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej.

Należy zaznaczyć, że konstrukcja spółki komandytowej pozwala na ustanowienie wobec części wspólników tzw. sumy komandytowej, która stanowi maksymalną kwotę, do której mogą odpowiadać oni za zobowiązania spółki, wyłączając tym samym ich odpowiedzialność osobistą majątkiem prywatnym.

Finansowanie obcym kapitałem

Z biznesowego punktu widzenia, nie mniej popularnym źródłem finansowania inwestycji jest kapitał obcy. W związku z dużymi nakładami, przedsiębiorcy w przeważającej mierze nie są zainteresowani angażowaniem swojego kapitału i decydują się na pozyskiwanie finansowania zewnętrznego, które pozwala im na szybkie nabycie niezbędnego sprzętu i wyposażenia.

Korzystając z kapitałów obcych, właściciel ponosi dodatkowy koszt w postaci odsetek spłacanych pożyczkodawcy, jednak nie bez znaczenia jest fakt, że przenosi znaczną część ryzyka biznesowego na swojego wierzyciela, a ponadto odsetki od kredytu stanowią jego koszt podatkowy.

Odrębnym zagadnieniem jest ewentualna odpowiedzialność cywilna za zaciągnięte zobowiązania. Działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej nierozerwalnie wiąże się z nieograniczonym zakresem odpowiedzialności przedsiębiorcy, co w wypadku nawet krótkotrwałego zachwiania płynności finansowej firmy zagraża aktywom właściciela. Mając na uwadze finansowanie kapitałem obcym, ewentualne trudności ze spłatą rat kredytowych są najistotniejszym zagrożeniem zewnętrznym dla funkcjonowania firmy medycznej.

Nie sposób nie zauważyć, że prowadzenie firmy medycznej jako jednoosobowej działalności gospodarczej łączy się z relatywnie większym ryzykiem dla właściciela niż biznes w formie spółki. W związku z tym przy finansowaniu inwestycji ze środków własnych jednoosobowej działalności gospodarczej stanowi jedną z możliwych form - choć nieoptymalną – do wyboru dla początkującego przedsiębiorcy. Natomiast przy finansowaniu obcym wybór jednoosobowej działalności gospodarczej jest nieracjonalny z uwagi na nieporównywalnie większy poziom ryzyka dla właściciela.

Ze względu na wysokie kwoty zobowiązań, bezpieczeństwo finansowe właściciela wymaga, by jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji formą organizacyjno-prawną prowadzenia biznesu była spółka prawa handlowego.

Skutki podatkowe

Należy mieć świadomość, że pierwotny wybór danej formy działalności lub jego późniejsza zmiana wywołują skutki także na gruncie prawa podatkowego. Wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które ponosi przedsiębiorstwo, są zasadniczo kosztem uzyskania przychodów ponieważ służą osiągnięciu przychodów lub zachowaniu albo zabezpieczeniu ich źródła. Oznacza to, że wartość inwestycji efektywnie zmniejsza kwotę podatku dochodowego. Zależnie od rodzaju i wielkości wydatku, koszt może być rozpoznawany okresowo poprzez odpisy amortyzacyjne lub jednorazowo w dacie poniesienia.

Decydując się na finansowanie inwestycji z kapitału własnego, podatnik ma prawo zaliczać do kosztów podatkowych wydatki na nabycie poszczególnych aktywów wykorzystywanych w firmie. Dokonując jednak przemyślanej reorganizacji swojego biznesu, istnieje możliwość ponownego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zaewidencjonowanych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ustalając ich wartość początkową w wysokości wartości rynkowej aktualnej w momencie przeprowadzania reorganizacji. Biorąc pod uwagę kosztowność sprzętu medycznego, można przyjąć, że takie rozwiązanie również będzie miało istotne znaczenie dla kondycji finansowej firmy.

Analogiczna sytuacja może wystąpić w przypadku inwestycji zasilanej kapitałem obcym, jeśli przedsiębiorca podjąłby decyzję o zmianie formy jej prowadzenia, np. z jednoosobowej działalności gospodarczej na spółkę komandytową lub – pod pewnymi warunkami – z innej spółki osobowej lub spółki z o.o. na spółkę komandytową.

Zdaniem autora

Łukasz Chmielecki, prawnik, ekonomista, doradca podatkowy w Departamencie Restrukturyzacji Mariański Group

Wskazana ostrożność

Ostrożni właściciele firmy medycznej już na etapie występowania o finansowanie zewnętrzne skorzystają z optymalnej formy organizacyjno-prawnej, w związku z czym późniejsza jej zmiana już nie musi być konieczna. Wówczas z podatkowego punktu widzenia podmiot medyczny będzie mógł zaliczać do kosztów podatkowych poniesione wydatki oraz odsetki od zaciągniętych kredytów.

Rozważając wszystkie zalety i wady opisywanych rozwiązań, należy brać pod uwagę zarówno kryteria obiektywne, jak i subiektywne. Do tych pierwszych bez wątpienia zaliczają się czynniki niezmienne i niezależne od woli przedsiębiorcy, np. zakres odpowiedzialności właściciela jednoosobowej firmy, wynikający z przepisów prawa. W jakimś stopniu może być on modyfikowany postanowieniami stron w ramach swobody umów, lecz pewna grupa przepisów, np. z obszaru prawa konkurencji czy prawa pracy, ma charakter norm ius cogens, czyli bezwzględnie obowiązujących. Wśród kryteriów subiektywnych znajdują się czynniki zmienne i zależne od sytuacji konkretnej firmy, np. kwota środków własnych do dyspozycji czy warunki otrzymanej oferty kredytowej. Dla zapewnienia bezpieczeństwa przeprowadzanych procesów, każdą decyzję warto bezwzględnie skonsultować z doświadczonym zespołem składającym się z prawników i doradców podatkowych, gdyż przepisy prawa oraz praktyka administracji publicznej często ulegają zmianom, co skutkuje szybką dezaktualizacją jednych koncepcji i zastępowaniem ich przez nowe.