Rz: W firmie, w zależności od działu, zatrudnieni mają wyznaczone różne dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Dla części załogi szóstym dniem tygodnia może być np. czwartek. Czy to oznacza, że dla tych osób czerwcowy wymiar czasu pracy trzeba pomniejszyć o dwie dniówki?

Katarzyna Dulewicz: Wymiar czasu pracy zmienia się w zależności od liczby świąt, które w danym okresie rozliczeniowym przypadają w innym dniu niż niedziela. W czerwcu 2015 r. jest jedno święto, które obniża wymiar czasu pracy – Boże Ciało. A zatem w tym roku czerwcowy wymiar czasu pracy należy obniżyć, ale tylko o osiem godzin. W tym miesiącu wymiar czasu pracy wyniesie zatem 168 godzin. Nie ma znaczenia, czy święto przypada w dniu roboczym czy wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy danej osoby. Obniżenie wymiaru czasu pracy o osiem godzin ma miejsce zawsze wtedy, gdy święto przypada w innym dniu niż niedziela.

Czy rozliczając majowe nadgodziny w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych, strony mogą uzgodnić, że pracownik odbierze wolne dopiero w czerwcu, np. w piątek 5 czerwca? Czy takiej roszady inspektor pracy nie zakwalifikuje jako naruszenia przepisów dotyczących czasu pracy?

Jest to możliwe jedynie na wniosek pracownika. Gdy zatrudniony nie złoży takiego wniosku, pracodawca nie może samodzielnie zdecydować o udzieleniu mu dnia wolnego w kolejnym miesiącu. Pracodawca może bowiem udzielić czasu wolnego z własnej inicjatywy pod warunkiem, że jego termin przypadnie do końca okresu rozliczeniowego (tu – do końca maja), w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Takie działanie nie może jednak spowodować obniżenia wynagrodzenia pracownika należnego za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. Nieprzestrzeganie przez pracodawcę powyższych zasad stanowi naruszenie przepisów o czasie pracy, za które pracodawca może być pociągnięty do odpowiedzialności w razie kontroli inspektora pracy.

Czy pracodawca może w okresie wypowiedzenia przymusić pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w konkretnych dniach – np. w pierwszym tygodniu czerwca, czyli 1, 2, 3 i 5 czerwca?

W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracodawca może jednostronnie decydować o terminie wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez pracownika. Wypowiedzenie umowy powoduje zmianę trybu udzielenia zwalnianemu tego urlopu. W takim przypadku pracownik musi go wykorzystać w terminie wskazanym przez pracodawcę. Pracodawca nie musi przy tym trzymać się terminów ustalonych w planie urlopów lub uzgodnionych indywidualnie z pracownikiem. Taki mechanizm dotyczy udzielania całego urlopu zaległego oraz tego należnego za rok bieżący, ale wyłącznie w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u danego pracodawcy.

—rozmawiała Anna Abramowska