Koniec roku to czas zwiększonych obrotów i zysków dla wielu firm, w tym przede wszystkim tych działających w branży handlowej. Przedsiębiorcy powinni zadbać nie tylko o to, by sprzedawane przez nich towary miały ważne okresy przydatności, ale także o to, aby były prawidłowo oznaczone. Właściciele firm, którzy tego nie dopilnują, narażają się na surową odpowiedzialność.
Używamy języka polskiego
Towar wprowadzany do obrotu detalicznego w Polsce przede wszystkim powinien być oznaczony w języku polskim. Obowiązek ten dotyczy w szczególności nazewnictwa towarów i usług, ofert, warunków gwarancji, faktur, rachunków i pokwitowań, jak również ostrzeżeń i informacji dla konsumentów, instrukcji obsługi oraz informacji o właściwościach towarów i usług. Obowiązek używania języka polskiego w informacjach o właściwościach towarów i usług dotyczy również reklam. Nie oznacza to oczywiście, że na sprzedawanych towarach w ogóle nie mogą się znaleźć zagraniczne nazwy i opisy. Obok obcojęzycznych ostrzeżeń i informacji powinny się jednak znaleźć ich odpowiedniki w języku polskim.
Wyłącznie w obcym języku na produktach mogą być umieszczone nazwy własne, znaki towarowe, oznaczenia pochodzenia towarów czy informacje wyrażone w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli jednak formie graficznej towarzyszy opis, to powinien on być sporządzony w języku polskim.
Kontrolę używania języka polskiego w zakresie prawidłowego oznaczenia towarów i usług sprawują: prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Inspekcja Handlowa, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów oraz Państwowa Inspekcja Pracy. Jeżeli pracownik którejkolwiek z tych instytucji stwierdzi, że sprzedawane towary, ostrzeżenia i informacje na nich zawarte, instrukcje obsługi, warunki gwarancji, faktury, rachunki lub pokwitowania nie zawierają polskojęzycznych nazw, to przedsiębiorcę, który się tego dopuścił, może ukarać grzywną. Czyn taki stanowi bowiem wykroczenie. Za jego popełnienie grozi kara do 5 tys. zł grzywny.
Cena promocyjna lub obniżona powinna być podana na wywieszce obok przekreślonej ceny dotychczasowej
Producent powinien być znany
Wszelkie informacje znajdujące się na produktach muszą być zamieszczane w sposób wyraźny i nieusuwalny, bezpośrednio na towarze lub w taki sposób, aby z towarem były trwale połączone. W niektórych przypadkach wymagania te nie dotyczą ceny.
Bezpośrednio na towarze, na jego opakowaniu, etykiecie albo instrukcji do niego załączonej sprzedawca ma obowiązek wskazania firmy przedsiębiorcy i jego adresu, nazwy danego towaru oraz jego ceny. Jest to podstawowy obowiązek informacyjny i umożliwia nabywcy identyfikację przedsiębiorcy, który wprowadził towar do obrotu. Podanie nazwy towaru nie może wprowadzać nabywcy w błąd co do pochodzenia i właściwości towaru. Wymogi te dotyczą jednak towarów sprzedawanych w opakowaniu jednostkowym lub w zestawie. W pozostałych przypadkach sprzedawca jest obowiązany umieścić w miejscu sprzedaży towaru informację, która może zostać ograniczona do nazwy towaru i jego głównej cechy użytkowej oraz wskazania producenta lub importera.
Sprzedawca jest obowiązany zapewnić w miejscu sprzedaży odpowiednie warunki techniczno-organizacyjne umożliwiające dokonanie wyboru towaru i sprawdzenie jego jakości, kompletności oraz funkcjonowania głównych mechanizmów i podstawowych podzespołów, a także wydać kupującemu wraz z towarem wszystkie elementy jego wyposażenia oraz instrukcje obsługi, konserwacji i inne dokumenty.
Klient musi wiedzieć, za ile kupuje
Przy oznaczaniu towaru bardzo ważne jest prawidłowe wskazanie konsumentom jego ceny. Jeżeli bowiem sprzedawca nie umieści bezpośrednio na produkcie lub w jego bezpośredniej bliskości jego ceny, to może zostać ukarany grzywną do 1,5 tys. zł. Jeżeli jednak cena nie będzie wskazywana w sposób uporczywy, to sprzedawcy grozi kara pieniężna do 5 tys.
Cena towaru nie musi się znajdować bezpośrednio na sprzedawanym produkcie, ale może zostać umieszczona na tzw. wywieszce, którą może być np. etykieta, tabliczka lub plakat. Ważne jednak, aby wywieszki te znajdowały się w bezpośredniej bliskości towaru, były wyraźne i widoczne dla konsumentów oraz by zawierały ceny aktualne i jednostkowe. Dodatkowo muszą być zamieszczone w taki sposób, aby konsument nie pomylił ceny jednego towaru z innym, w szczególności podobnym. Dodatkowo napisy na wywieszkach powinny być wyraźne i czytelne, tak aby nie budziły wątpliwości kupujących.
Za równoznaczne z oznaczeniem towaru ceną uważa się oznaczenie towaru kodem kreskowym. Musi on być jednak oferowany w miejscu sprzedaży detalicznej, dostosowanym do samoobsługi kupujących. Dodatkowo w sklepie takim muszą się znajdować czytniki zapewniające kupującym niezwłoczne odczytanie cen poszczególnych towarów na podstawie kodu kreskowego. Wyłącznie w taki sposób nie mogą być oznaczane np. towary, których masa lub objętość przekracza 5 kilogramów lub 5 litrów. Przy oznaczeniu towarów wyłącznie kodami kreskowymi właściciel sklepu musi również zobowiązać zatrudnionych sprzedawców do niezwłocznego odczytu ceny towaru na podstawie kodu kreskowego na każde życzenie kupującego. Ponadto cena towaru odczytana na podstawie kodu kreskowego nie może być wyższa od ceny uwidocznionej przy identycznym towarze.
Jeżeli przedsiębiorca wystawia zamiast towarów oryginalnych ich imitacje lub atrapy, powinien oznaczyć je ceną w ten sam sposób, w jaki oznaczyłby towary oryginalne. Sprzedawcy powinni również pamiętać, że wprowadzając promocje czy obniżki, również mają obowiązek prawidłowego oznaczania cen produktów. W takim przypadku cena promocyjna lub obniżona powinna być podana na wywieszce obok przekreślonej ceny dotychczasowej.
Szczególne regulacje prawne dotyczą oznaczania produktów spożywczych. Jeżeli są one sprzedawane w opakowaniu, to powinno ono zawierać: informacje dotyczące składników występujących w danym produkcie, datę minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia, sposób przygotowania lub stosowania, jeżeli brak tej informacji mógłby spowodować niewłaściwe postępowanie z produktem, zawartość netto lub liczbę sztuk opakowanego towaru, warunki przechowywania, jeżeli oznakowanie towaru zawiera informację o terminie przydatności do spożycia oraz gdy jakość produktu w istotny sposób zależy od warunków jego przechowywania, czy choćby oznaczeniem partii produkcyjnej. Natomiast w przypadku towarów spożywczych sprzedawanych bez opakowań lub pakowanych w momencie sprzedaży sprzedawca powinien na wywieszce wskazać m.in. klasę jakości handlowej albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych lub ich grup, albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości handlowej lub wyróżnika wynika z odrębnych przepisów.
Szczegółowe regulacje prawne dotyczą również innych grup towarów, np. zabawek, wyrobów włókienniczych, obuwia, kosmetyków itd. Dlatego przedsiębiorca przed wystawieniem ich w swoim sklepie powinien dokładnie sprawdzić, w jaki sposób powinny być one oznaczone, w przeciwnym razie naraża się na odpowiedzialność.
