Wymagania związane z umieszczaniem reklam w pasie drogowym określa ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (dalej: u.d.p.). Przewiduje ona, że drogi publiczne – ze względu na swoje funkcje – dzielą się na drogi: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Drogi krajowe stanowią własność Skarbu Państwa, a wojewódzkie, powiatowe i gminne są własnością właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy. Zasadą jest, że zarządcą dróg: krajowych jest generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad, wojewódzkich – zarząd województwa, powiatowych – zarząd powiatu, a gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta). W granicach miast na prawach powiatu zarządcą wszystkich dróg publicznych, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta (art. 19 u.d.p.).

Ustal, czy wymagana jest zgoda

Definicję pasa drogowego zawiera art. 4 pkt 1 u.d.p. Zgodnie z nim – przez pas drogowy należy rozumieć wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Drogą jest zarówno jezdnia, jak i chodnik. Pojęcie pasa drogowego jest pojęciem szerszym od pojęcia drogi. Dla uznania danego gruntu za część pasa drogowego nie wystarcza jednak stwierdzenie, że przylega on do drogi. Niezbędne jest ustalenie, że na gruncie tym znajdują się obiekty budowlane lub urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu lub z potrzebami zarządzania drogą (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 8 maja 2014 r., sygn. III SA/Gd 226/14).

Przykład

Spółka chce umieścić reklamę na siatce ochronnej rusztowania podwieszonego na elewacji budynku. Budynek, na którym ma być umieszczona reklama, przylega do granicy pasa drogowego. Reklama będzie zamontowana w taki sposób, że jej powierzchnia będzie wchodzić w przestrzeń powietrzną nad chodnikiem. W takim przypadku będzie ona zajmować pas drogowy. Jej umieszczenie będzie wymagać zezwolenia właściwego zarządcy drogi.

Przez reklamę należy rozumieć nośnik informacji wizualnej w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę (art. 4 pkt 23 u.d.p.). Przyjmuje się, że reklama w rozumieniu u.d.p. to bryła, na którą składają się: zmaterializowany nośnik informacji wizualnej, elementy konstrukcyjne i zamocowania. Zmiany któregokolwiek z tych elementów powodują powstanie innej bryły, to jest nowej reklamy (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 24 marca 2009 r., sygn. II GSK 812/08).

Przykład

Przedsiębiorca prowadzący szkołę jazdy chce zaparkować przed wejściem do niej na stałe nieużywaną przyczepę samochodową z napisami reklamowymi. Jeżeli taka przyczepa będzie zaparkowana przez dłuższy czas w tym samym miejscu i nie będzie używana, a zostanie opatrzona napisami reklamowymi, to w razie kontroli przeprowadzanej przez zarządcę drogi może być uznana za reklamę w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, co spowoduje wymierzenie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22 lutego 2013 r., sygn. VI SA/ Wa 1425/12).

Uzyskaj decyzję lokalizacyjną

W art. 39 ust. 1 u.d.p. zastrzeżono, że zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego. Zasadą jest zakaz lokalizacji w pasie drogowym obiektów budowlanych, umieszczenia urządzeń, przedmiotów i materiałów niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego. Zabrania się także umieszczania reklam poza obszarami zabudowanymi, z wyjątkiem parkingów.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach zlokalizowanie reklamy w pasie drogowym może nastąpić tylko za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi, wydanym w formie decyzji administracyjnej (art. 39 ust. 3 u.d.p.).

10 złotych maksymalna dzienna opłata za zajęcie 1 m2 pasa drogowego pod reklamę, gdy zarządcą drogi jest jednostka samorządu terytorialnego

Aby uzyskać decyzję lokalizacyjną, przedsiębiorca musi wykazać, że zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek pozwalający na wydanie takiej decyzji, a obowiązkiem zarządcy drogi jest ustalenie zaistnienia tej przesłanki i jej ocena (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 października 2012 r., sygn. II GSK 1547/11).

Przykład

Przedsiębiorca złożył kilka wniosków o zgodę na lokalizację reklam w pasie drogowym. Niezależnie od liczby złożonych wniosków przy ocenie lokalizacji każdego nośnika zarządca drogi musi się indywidualnie odnieść do czynników występujących w tym konkretnym miejscu, takich jak: otoczenie, dopuszczalna prędkość i widoczność czy natężenie ruchu. Przy wydawaniu decyzji lokalizacyjnej zarządca drogi musi mieć zawsze na uwadze konkretny stan faktyczny dotyczący umiejscowienia danej konkretnej reklamy (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z 5 października 2011 r., sygn. II SA/Sz 516/11).

Przepisy nie określają wzoru wniosku o wydanie decyzji lokalizacyjnej, ale takie wzory są dostępne na stronach internetowych odpowiednich urzędów (np. www.zdzit.olsztyn.eu).

W decyzji lokalizacyjnej zarządca drogi określa sposób, miejsce i warunki umieszczenia reklamy. Poucza także inwestora o obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia zainstalowania reklamy. Zgodnie z ustawą z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane urządzenia reklamowe wolno stojące i trwale związane z gruntem są obiektami budowlanymi zaliczanymi do budowli. Instalowanie tablic i urządzeń reklamowych – z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków oraz reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym – nie wymaga pozwolenia na budowę. W takich sytuacjach trzeba jednak zgłosić właściwemu organowi administracji architektoniczno-budowlanej (staroście) wykonywanie robót budowlanych.

Decyzja lokalizacyjna zobowiązuje także przedsiębiorcę do uzyskania zezwolenia zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia w nim reklamy. Obowiązek uzyskania zezwolenia na lokalizację reklamy w pasie drogowym łączy się więc z obowiązkiem uzyskania kolejnego zezwolenia – na zajęcie pasa drogowego pod tę reklamę. Wydanie decyzji lokalizacyjnej oraz zezwolenia na zajęcie pasa drogowego jest zwolnione z opłaty skarbowej.

Wystąp o zgodę na umieszczenie billboardu

W art. 40 ust. 1–2 u.d.p. przewidziano, że przedsiębiorca, który chce umieścić reklamę w pasie drogowym, musi uzyskać zezwolenie zarządcy drogi na zajęcie pasa drogowego na ten cel. Takie zezwolenie ma formę decyzji administracyjnej.

Jeżeli instalacja reklamy w pasie drogowym wymaga przeprowadzenia robót budowlanych powodujących zajęcie dodatkowej powierzchni pasa drogowego, przedsiębiorca musi uzyskać odrębne zezwolenie na zajęcie pasa drogowego w celu przeprowadzenia tych robót.

Dane, jakie musi zawierać wniosek o zezwolenie na zajęcie pasa drogowego, określa rozporządzenie Rady Ministrów z 1 czerwca 2004 r. Składany wniosek powinien wskazywać m.in. cel zajęcia pasa drogowego i planowany okres jego zajęcia. Do wniosku trzeba dołączyć w szczególności:

W razie zajęcia dodatkowej powierzchni pasa drogowego w celu prowadzenia robót budowlanych do wniosku trzeba dołączyć dodatkowo:

Wzory wniosków o zezwolenie na zajęcie pasa drogowego nie są określone w przepisach. Można je jednak znaleźć na stronach internetowych odpowiednich urzędów.

Wydane zezwolenie określa m.in. cel zajęcia pasa drogowego, powierzchnię zajmowanego pasa lub powierzchnię reklamy oraz okres zajęcia tego pasa. W razie zajęcia pasa drogowego w celu prowadzenia robót w zezwoleniu wskazuje się dodatkowo sposób zabezpieczenia zajmowanego pasa i warunki jego przywrócenia do poprzedniego stanu użyteczności. W zezwoleniu ustala się również wysokość opłaty za zajęcie pasa.

Pamiętaj o opłacie

Za zajęcie pasa drogowego pobierana jest opłata. W razie zajęcia pasa drogowego pod reklamę opłatę ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 mkw. tego pasa. Natomiast w razie zajęcia dodatkowej powierzchni pasa drogowego na prowadzenie robót budowlanych opłatę ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych zajętej powierzchni pasa, stawki opłaty za zajęcie 1 mkw. pasa i liczby dni zajmowania pasa drogowego, przy czym zajęcie pasa przez okres krótszy niż 24 godziny jest traktowane jak jego zajęcie przez jeden dzień. Zajęcie pasa drogowego o powierzchni mniejszej niż 1 mkw. traktuje się jak zajęcie 1 mkw. tego pasa.

Wysokości stawek opłat za zajęcie pasa dróg, których zarządcą jest generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad, określa rozporządzenie ministra infrastruktury z 18 lipca 2011 r. Przewiduje ono przykładowo, że stawka opłaty za reklamę nieprzekraczającą 1 mkw. umieszczoną nad obiektem lub na obiekcie, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, i zawierającą wyłącznie informacje o tej działalności wynosi za każdy dzień 2 zł. W przypadku reklam świetlnych i podświetlanych stawka ta wzrasta o 100 proc. Natomiast dla dróg, których zarządcą jest jednostka samorządu terytorialnego, wysokość stawek opłaty ustala organ stanowiący tej jednostki. Ustalona w ten sposób stawka opłaty za zajęcie 1 mkw. pasa drogowego pod reklamę nie może przekroczyć 10 zł za jeden dzień.

Opłatę za umieszczenie reklamy trzeba uiścić w ciągu 14 dni od dnia, w którym decyzja ustalająca jej wysokość stała się ostateczna.

Ważne!

Za zajęcie pasa drogowego:

– zarządca drogi wymierza w drodze decyzji administracyjnej karę pieniężną w wysokości dziesięciokrotności opłaty ustalanej za zajęcie pasa drogowego.

Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 4 pkt 1 i pkt 23, art. 19, art. 39 ust. 1–3a, art. 40 ust. 1–13 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 260 ze zm.)

podstawa prawna:  część III, poz. 44 załącznika do ustawy z 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 1282 ze zm.)

podstawa prawna: art. 3 ust. 1 pkt 3, art. 29 ust. 2 pkt. 6, art. 30 ust. 1 pkt 2, art. 82 ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 1409 ze zm.)

podstawa prawna: § 1–2 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 czerwca 2004 r. w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego (DzU nr 140, poz. 1481)

podstawa prawna: § 2 i § 4 rozporządzenia ministra infrastruktury z 18 lipca 2011 r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg, których zarządcą jest generalny dyrektor dróg krajowych i autostrad (DzU nr 148, poz. 886 ze zm.)