O ile sprzedający ponosi odpowiedzialność za organizację całego procesu przemieszczania towaru aż do miejsca docelowego, to nie odpowiada on za sam towar.

Bardzo istotne dla reguły CPT jest to, że wyraźnie rozgranicza ona miejsca, do którego eksporter organizuje ?i płaci za transport, od tego, do którego ponosi on ryzyko za towar. I tak, zgodnie z tą regułą, ryzyko uszkodzenia lub kradzieży ładunku przechodzi na kupującego (importera) w momencie wydania towaru pierwszemu przewoźnikowi. Jeszcze raz należy to podkreślić, już w momencie, gdy kontener trafia w ręce pierwszego przewoźnika (być może pierwszego i jedynego, ale może być ich przecież kilku), ryzyko przechodzi na kupującego. W naszym przykładzie (tekst powyżej) sprzedający ?z Krakowa ponosi ryzyko, gdy towar znajduje się w jego magazynie. Być może będzie on też przemieszczany własną ciężarówką eksportera do bazy firmy przewozowej. Wtedy też ryzyko, że coś stanie się z ładunkiem, obciąża eksportera. Jednak gdy już tylko znajdzie się on w gestii firmy przewozowej, ryzyko to przechodzi na kupującego. Dlatego to przede wszystkim w interesie kupującego jest zadbać ?o wykupienie odpowiedniej polisy ubezpieczeniowej (ubezpieczenia cargo).

Przykład

Bazując na przykładzie firmy ?z Krakowa (tekst powyżej), która ma dostarczyć towar do szwedzkiego kontrahenta na bazie CPT Sztokholm, jeszcze raz przeanalizujmy moment przejścia ryzyka. Wyobraźmy sobie dwa scenariusze. ?W pierwszym eksporter korzysta z firmy transportowej znajdującej się pod Krakowem i zleca jej transport towaru do Gdańska, gdzie zostanie on załadowany ?na statek. W drugim przypadku eksporter, wykorzystując własny środek transportu, postanawia sam dowieźć towar do portu i tam załadować go na statek. Pod Warszawą dochodzi do wypadku, w wyniku którego część ładunku ulega uszkodzeniu. W pierwszym przypadku ryzyko z tym związane obarcza szwedzką firmę (to ona będzie dochodzić odszkodowania od firmy przewozowej lub skorzysta z ubezpieczenia, jeżeli wcześniej je wykupiła). To na nią przeszło bowiem ryzyko, a stało się to w momencie przekazania towaru pierwszemu przewoźnikowi. W drugim scenariuszu ryzyko cały czas było i jest po stronie firmy z Krakowa. Nie doszło bowiem do przekazania towaru przewoźnikowi. To miało bowiem nastąpić dopiero w Gdańsku.

Wszystko to jest związane także z tym, że w formule CPT przekazanie towaru przewoźnikowi utożsamiane jest z dokonaniem prawidłowej dostawy towaru. I to kolejna bardzo istotna cecha tej formuły.

Liczy się czas

Warto pamiętać, że eksporter prawidłowo wywiązuje się z dostawy towaru, gdy znajdzie się on u przewoźnika, ?a nie wtedy, gdy dotrze do miejsca docelowego. Stąd formuła CPT bywa nazywana formułą na załadunek. Spróbujmy przedstawić to na przykładzie.

Przykład

Firma z Krakowa zobowiązała się zorganizować transport na warunkach CPT Sztokholm, ?przy czym strony wpisały ?w kontrakcie: dostawa towaru ?15 października. Czy w takim razie tego wskazanego dnia towar powinien znajdować się ?w Sztokholmie (w porcie, ?na statku), czy powinien być ?w Gdańsku u drugiego, morskiego przewoźnika, ?czy też w Krakowie u pierwszego przewoźnika? Kto odpowiedział, że towar ma być w rękach pierwszego przewoźnika, ?ma rację. Nawet jeżeli widać, ?że nie ma szans na to, aby towar znalazł się w Sztokholmie?15 października (zakładając transport morski), to nie ma to znaczenia dla odpowiedzialność kontraktowej stron. Wręcz przeciwnie, obie strony prawidłowo kontrakt wypełniają. Dostawa 15 października ?CPT Sztokholm oznacza tyle, ?że tego dnia towar ma się ?znaleźć u przewoźnika i ma on być gotowy do przewozu (odpowiednio opakowany, oznakowany itp.). ?Tak aby firma przewozowa mogła niezwłocznie przystąpić do realizacji zlecenia. ?Jednak nie jest to równoznaczne z tym, że ma ona kilka godzin ?na dokonanie dostawy do miejsca docelowego, co przecież w zdecydowanej większości przypadków byłoby i tak niemożliwe.

Jeżeli więc kupującemu zależy na dostawie, w rozumieniu rzeczywistego miejsca docelowego, do konkretnego dnia, to powinien dążyć do przejęcia gestii transportowej albo takiego ustalenia czasu dostawy, aby przewoźnik miał realne szanse dowieźć ładunek lub wreszcie zobowiązania sprzedającego do dokonania dostawy na innych warunkach (np. DAT lub DAP).

Eksport i import

Jeżeli mówimy o transakcji handlu międzynarodowego, ?a w grę musiałyby wejść procedury celne, to formuła CPT wyjaśnia to w następujący sposób. Wszystkie procedury związane z eksportem towaru (uzyskanie licencji, pozwoleń eksportowych – gdyby były wymagane), w tym koszty ?z tym związane, obciążają eksportera (sprzedającego). ?I odwrotnie, wszystkie procedury importowe, w państwie docelowym, w tym koszty cła i ewentualnych podatków importowych, obciążają kupującego (importera). Na nim spoczywa także obowiązek uzyskania stosownych licencji lub pozwoleń importowych, gdyby były wymagane przez władze państwa docelowego.

—Michał KołtuniakNajnowsza edycja reguł Incoterms (Incoterms 2010) składa się ?z 11 formuł handlowych. Są one podzielone na dwie grupy. Pierwsza z nich składa się z takich klauzul, które z powodzeniem mogą być stosowane do każdego, dowolnie wybranego środka (gałęzi) transportu. Składają się na nią reguły: EXW, FCA, CPT, ?CIP, DAT, DAP, DDP. Druga grupa zawiera te formuły, które ze względu na swoją budowę mają zastosowanie wyłącznie do transportu wodnego, w tym przede wszystkim morskiego. ?Na tę grupę składają się reguły: FAS, FOB, CFR oraz CIF.

Plus ubezpieczenie

Reguła CPT nic nie mówi na temat ubezpieczenia ładunku. Innymi słowy, pozostawia to wyłącznej regulacji stron. Jak wynika z tej reguły, ubezpieczeniem towaru powinien być zainteresowany przede wszystkim kupujący. To jego obciąża bowiem ryzyko przypadkowej utraty lub uszkodzenia, czy też kradzieży towaru. I może to dotyczyć całej drogi przewozu, gdy transportu ładunku dokonuje zawodowy przewoźnik, wynajęty przez sprzedającego. Z drugiej strony może być tak, że to sprzedającemu łatwiej będzie ubezpieczyć towar, ponieważ to on zna przewoźnika, trasę przejazdu, datę odjazdu ?i dotarcia do miejsca docelowego. Dlatego strony mogą ustalić, że sprzedający ubezpieczy ładunek (zwykle na zlecenie kupującego), ponosząc koszt wykupienia polisy. W takim przypadku w miejsce formuły CPT można zastosować zbliżoną do niej, ale rozbudowaną właśnie o wariant ubezpieczenia, formułę CIP, czyli przewoźne ?i ubezpieczenie opłacone do... (wskazane miejsce docelowe).