Gwarancje z pomocą de minimis to instrument skierowany do mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw, które chcą poprawić swoją płynność finansową bądź planują przeprowadzenie inwestycji i potrzebują na to dodatkowych środków. Sama gwarancja, jak wskazuje jej nazwa, nie jest żadną państwową dotacją, grantem ani niczym podobnym. Przedsiębiorca nie otrzymuje publicznych pieniędzy, których nie musiałby oddać.

Na czym więc polega ten program? Ma on ułatwić dostęp do finansowania bieżących potrzeb lub inwestycji oraz uczynić go tańszym. W jaki sposób? Gwarancja udzielona przez Bank Gospodarstwa Krajowego na wniosek przedsiębiorcy jest zabezpieczeniem dla banku komercyjnego, który udziela kredytu firmie.

Dzięki temu przedsiębiorca, po pierwsze, w ogóle może mieć otwartą drogę do kredytu. A ta mogłaby być zamknięta np. na skutek tego, że firma działa od niedawna na rynku, ma krótką historię działalności i może nie być wiarygodnym klientem dla banku. Po jej stronie brak może być także instrumentów, które przedstawiałyby dla banku wystarczające zabezpieczenie.

Po drugie, tak dobre zabezpieczenie dla instytucji finansowej, jakim jest gwarancja udzielona przez BGK – bank o najwyższej wiarygodności, może być dobrym punktem wyjścia do negocjowania przez firmę korzystnych warunków (oprocentowania, prowizji), na jakich kredyt ma być przyznany.

Dodatkowy czynnik jest taki, że już bardzo dużo banków komercyjnych >patrz ramka przystąpiło do programu gwarancji de minimis, podpisując w tym celu stosowne umowy z BGK. Nie warto się więc ograniczać w poszukiwaniu oferty do jednej czy dwóch instytucji. Lepiej przyjrzeć się ofertom przynajmniej kilku banków.

Tylko ?do komercyjnego

Reasumując, gwarancja de minismis jest programem, który otwiera dostęp do zewnętrznego finansowania. Jednak to firma musi podjąć decyzję, czy chce zaciągnąć kredyt, z pełną świadomością, że trzeba go będzie spłacić. Nikt tego nie zrobi za nią. Istotne jest to, że wszystkie procedury związane z uzyskiwaniem kredytu i gwarancji odbywają się tylko w jednej instytucji.

Przedsiębiorca musi tylko wybrać jeden z banków komercyjnych uczestniczących w programie i złożyć w nim wniosek o kredyt oraz objęcie go gwarancją de minimis. To ten bank ocenia zdolność kredytową i występuje do BGK. Przedsiębiorca nie musi w tej sprawie nic więcej robić. Jeżeli spełnia warunki programu odnoszące się do statusu firmy (program dotyczy wyłącznie firm MSP), zdolności kredytowej i nie ma ryzyka przekroczenia limitu pomocy de minimis, otrzyma kredyt z gwarancją.

De minimis

No właśnie, pojawia się tu problem limitu pomocy de minimis i warunków jej przyznawania. Dlaczego występuje tu pomoc państwa, skoro firma nie otrzymuje żadnej ekstragotówki? Wszystko dlatego, że sama gwarancja jest udzielana na preferencyjnych warunkach. Przede wszystkim chodzi o jej koszt, który wynosi tylko 0,5 proc. kwoty gwarancji w stosunku rocznym, a jej jedynym zabezpieczeniem jest weksel. Tym samym są to warunki korzystniejsze od rynkowych.

Zgodnie z unijnymi przepisami są pewne wyłączenia dla stosowania pomocy de minimis, w tym sensie, że nie każda firma i nie w każdych warunkach może z niej skorzystać (np. dotyczy to tzw. firm zagrożonych). Na szczęście generalnie są one nieliczne.

Drugi element, który trzeba wziąć pod uwagę, to limit pomocy. Żaden przedsiębiorca nie może otrzymać w ciągu trzech kolejnych lat pomocy, której wartość przekroczyłaby równowartość 200 tys. euro lub 100 tys. euro dla firm działających w sektorze transportu. Jednak i to ograniczenie nie powinno być istotne dla znaczącej liczby przedsiębiorstw. A to dlatego, że przy obliczaniu pomocy de minimis z gwarancji stosuje się coś takiego jak ekwiwalent dotacji brutto >patrz ramka.

Różne cele

Gwarancja de minimis może obejmować zarówno kredyty obrotowe, jak i te inwestycyjne. Stąd środki z kredytu mogą być wykorzystane na zapłacenie faktur za zakupione towary i usługi. Kredyt ten może być wykorzystany do zapłaty podatków czy składek ZUS, a także uregulowania innych zobowiązań, jakie powstały w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Środki mogą być także przeznaczane na finansowanie celów rozwojowych przedsiębiorstwa, takich jak: nakłady na odtworzenie lub zwiększenie majątku trwałego czy finansowanie VAT od inwestycji. Kredyt obrotowy może być udzielony jako kredyt w rachunku bieżącym, jako linia kredytowa lub jako zwykły kredyt do pokrycia jednorazowych wydatków.

Z kolei środki z kredytu inwestycyjnego mogą być przeznaczane na finansowanie realizowanych przez firmę przedsięwzięć inwestycyjnych. Środki pozyskane na jego podstawie mogą finansować inwestycje takie jak np. zakup samochodu, maszyny, urządzenia, budowę, rozbudowę, nadbudowę czy modernizację obiektów związanych z działalnością gospodarczą. Nie mogą to być natomiast inwestycje kapitałowe. Innymi słowy, gwarancją de minimis nie może być objęty kredyt udzielony na zakup instrumentów finansowych, zakup wierzytelności oraz na zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Najważniejsze parametry dla gwarancji do kredytu obrotowego i inwestycyjnego podane są w ramce.

Gwarancja de minimis zabezpieczająca kredyt obrotowy:

Gwarancja de minimis zabezpieczająca kredyt inwestycyjny:

Jak wyliczyć wielkość pomocy

Wartość pomocy de minimis udzielonej w formie gwarancji wyraża się za pomocą tzw. ekwiwalentu dotacji brutto, który wynosi 13,33 proc. udzielonej gwarancji. Przykładowo, gwarancja w maksymalnej kwocie 3,5 mln zł odpowiada wartości pomocy publicznej w wysokości 112 522 euro (kurs średni euro w NBP w wysokości 4,1463 z 18 czerwca). Inny przykład. Załóżmy, że przedsiębiorca chce zaciągnąć kredyt w wysokości 1 mln zł. Ponieważ gwarancja może zabezpieczać maksymalnie 60 proc. tej kwoty, będzie to 600 tys. zł. Tym samym wartość udzielonej pomocy de minimis wyniesie 19 289 euro. A w takim przypadku firma będzie mogła uzyskać taką gwarancję, o ile w bieżącym roku i dwóch poprzednich latach nie skorzystała z pomocy de minimis, której wartość przekraczałaby 180,7 tys. euro. Przy sumowaniu pomocy należy pamiętać, że nie ma znaczenia jej forma, źródło pochodzenia ani cel, na jaki została wykorzystana. Do ogólnej puli wliczane są wszystkie środki uzyskane przez danego przedsiębiorcę jako pomoc de minimis w badanym okresie.