Prezydent miasta na podstawie wystawionego przez siebie tytułu wykonawczego wszczął z urzędu postępowanie egzekucyjne w stosunku  spółki z o.o. Tytuł wykonawczy obejmował należności dotyczące opłaty dodatkowej za nieopłacony postój pojazdu w strefie płatnego parkowania. Czy opłata ta nie powinna być dochodzona od konkretnej osoby fizycznej, która pozostawiła dany pojazd w strefie parkowania? – pyta czytelnik.

Nie,

ponieważ z zasady w razie nieuiszczenia opłaty za parkowanie obowiązek jej zapłaty obciąża właściciela pojazdu. W sytuacji przedstawionej przez czytelnika była nim spółka z o.o. Okoliczność, że pojazd zaparkowany został przez osobę fizyczną, nie zmienia faktu, że jego właścicielem jest nadal spółka, która za niego odpowiada. Spółka jako osoba prawna jest podmiotem praw i obowiązków, a zatem może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. W przypadku zaparkowania samochodu w strefie płatnego parkowania to właśnie spółka, jako właściciel pojazdu, korzysta z drogi publicznej, bo to jej pojazd znajduje się w tej strefie. Tak orzekł WSA ?w Szczecinie w wyroku z 15 marca 2012 r. (I SA/Sz 1085/11).

Istotny w sprawie jest również wyrok NSA z 25 lutego 2014 r. ?(II GSK 1892/12), w którym sąd odniósł się do zarzutu, że spółka z o.o. nie może być uznana za podmiot korzystający z drogi publicznej w rozumieniu art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o drogach publicznych.

Zdaniem NSA przyjęcie stanowiska, że spółka z o.o. nie może być uznana za korzystającą z drogi publicznej, bo nie jest możliwe, by kierowała ona pojazdem, prowadziłoby do absurdalnego poglądu, że jest niemożliwe, by tego rodzaju podmiot np. posiadał rzecz, władał nią czy pobierał z niej pożytki. W rezultacie zatem akceptacja powyższego poglądu oznaczałaby zaprzeczenie zasad funkcjonowania osób prawnych w obrocie prawnym.

W razie nieuiszczenia opłaty za parkowanie obowiązek jej zapłaty co do zasady obciąża właściciela pojazdu, a kierowanie egzekucji do właściciela samochodu opiera się zwykle na dwóch powiązanych elementach. Pierwszym jest domniemanie faktyczne, że to właściciel samochodu jest korzystającym z dróg publicznych. Do przyjęcia takiego domniemania uprawniają zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania. Jeśli ktoś jest właścicielem samochodu, to przede wszystkim on z niego korzysta.

Drugim elementem jest zaś założenie, że jeśli właściciel samochodu w danym dniu z niego nie korzystał, to wie, kto to czynił, i może udowodnić, że swój pojazd użyczył innej osobie. Uznaje się także, że organ egzekucyjny nie jest przy tym zobowiązany do prowadzenia szczególnego postępowania wyjaśniającego dążącego do precyzyjnego ustalenia osoby korzystającej z drogi publicznej przez zaparkowanie samochodu. Na prowadzenie tego postępowania nie pozwala mu art. 29 par. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zakazujący organowi badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Z tego powodu organ egzekucyjny ma prawo domniemywać, że korzystającym z dróg publicznych był właściciel pojazdu. Ten może z kolei dochodzić swoich racji (w przypadku gdy wskazuje na istnienie innego podmiotu korzystającego z samochodu) przez podniesienie w toku postępowania egzekucyjnego zarzutu błędu co do osoby zobowiązanego.

Organ jest wobec tego uprawniony do stosowania domniemania faktycznego, zgodnie z którym za zobowiązanego do zapłaty uważa się właściciela pojazdu aż do chwili, gdy ten zwolni się z obowiązku, wskazując faktycznego użytkownika samochodu. To na właścicielu pojazdu spoczywa zatem ciężar udowodnienia faktu, z którego wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne (por. np. wyrok NSA z 9 grudnia 2009 r.,  I OSK 869/09). Dowód taki musi zaś polegać na wskazaniu konkretnej osoby i wszystkich danych tak, aby było możliwe skuteczne wyegzekwowanie należnych opłat od tej osoby (por.: wyrok WSA w Szczecinie z 9 czerwca 2010 r., I SA/Sz 198/10).

podstawa prawna: art. 1a pkt 20, art. 29 § 1, art. 33 pkt 4 i 7 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 1015 ze zm.)

podstawa prawna: art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 260 ze zm.)