Urlopu ojcowskiego udziela się na takich samych zasadach jak urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego – czyli na wszystkie kolejno następujące po sobie dni kalendarzowe, a nie na dni pracy tak jak przy urlopie wypoczynkowym. Przesądza o tym art. 1823 § 3 k.p., który w zakresie liczenia terminów odsyła do stosowania art. 1831 § 1 k.p. Zatem pełnowymiarowy (czyli 2-tygodniowy) urlop ojcowski rozpoczęty 23 grudnia będzie trwał do 5 stycznia 2013 r. Jednak dodatkowy urlop macierzyński jego żona zakończy 5 stycznia. A to oznacza, że aby w ogóle pracownik mógł wymienić się opieką z żoną, musi rozpocząć urlop rodzicielski bezpośrednio po zakończeniu dodatkowego macierzyńskiego, czyli 6 stycznia. Nie ma przy tym znaczenia, że 6 stycznia przypada w świąteczny dzień ustawowo wolny od pracy – Trzech Króli.

Dwa tytuły

Jeśli chodzi o ubezpieczeniowe obowiązki płatnika, to trzeba pamiętać, że pracownik ojciec w grudniu 2013 r. jest objęty ubezpieczeniami z dwóch tytułów. Jeden to pozostawanie w stosunku pracy (za czas etatowej pracy normalnie świadczonej), a drugi to pobieranie zasiłku macierzyńskiego (przysługującego za czas urlopu ojcowskiego).

Pracownicy objęci są obowiązkowo wszystkimi rodzajami ubezpieczeń społecznych. Trzeba za nich odprowadzić wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i składkę zdrowotną. W czasie 2-tygodniowego ojcowskiego mężczyzna będzie miał prawo do zasiłku macierzyńskiego. Z zasiłku podlegać będzie obowiązkowo tylko ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym.

Podstawą wymiaru składek emerytalno-rentowych jest tu kwota świadczenia otrzymanego w danym miesiącu. Trzeba je będzie naliczyć od kwoty wypłaconego zasiłku. Szef jedynie je rozliczy, mimo że jest płatnikiem zasiłku, bo finansuje je budżet państwa (za pośrednictwem ZUS).

Jakie powinności

To, że pracownik korzysta z urlopu ojcowskiego, muszą odzwierciedlać dokumenty przekazywane do ZUS. Ich zakres oraz sposób wypełnienia zależy od tego, kto wypłaca zasiłek macierzyński. Jeżeli jego płatnikiem jest pracodawca, to za etatowca na ojcowskim powinien złożyć 2 raporty RCA (lub wypełnić 2 bloki jednego druku). W raporcie RSA wykazuje natomiast przerwę w ubezpieczeniach pracowniczych. Jeśli jednak urlop ojcowski wypada na przełomie 2 miesięcy kalendarzowych, tak jak u pracownika czytelnika, to wypłata zasiłku następuje najczęściej w miesiącu, w którym kończy się to wolne. W tym wypadku będzie to w styczniu 2014 r.

W takiej sytuacji za miesiąc, kiedy urlop ojcowski się rozpoczął (za grudzień), pracodawca składa za zatrudnionego tylko jeden raport RCA. Rozlicza w nim wyłącznie składki na pracownicze ubezpieczenia od wypłaconego wynagrodzenia. Dopiero w miesiącu, w którym zakończył się ojcowski, powinien złożyć 2 raporty RCA (jeśli jest płatnikiem zasiłku) lub jeden taki raport (gdy zasiłek wypłaca ZUS) oraz raport RSA.

Przykład

Pan Jan korzystał z urlopu ojcowskiego od 23 grudnia 2013 r. do 5 stycznia 2014 r. Należny za to zasiłek macierzyński (np. w wysokości 1000 zł) dostanie 27 stycznia razem ze styczniową pensją (np. 3880 zł). Wynagrodzenie za grudzień (4000 zł) otrzymał 27 grudnia.

Za grudzień pracodawca ujmie pana Jana tylko w jednym raporcie RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx. Rozliczy w nim składki na wszystkie pracownicze ubezpieczenia społeczne od 4000 zł i na zdrowotne od 3451,60 zł [4000 zł – 548,40 zł (13,71 proc. od 4000 zł)].

Z kolei za styczeń powinien rozliczyć pana Jana w następujących dokumentach:

- RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10 xx, w którym rozliczy składki na ubezpieczenia pracownicze tj. społeczne od 3880 zł, a zdrowotne od 3348,05 zł (3880 zł – 531,95 zł),

- RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 12 40 xx, gdzie wykaże składki emerytalne i rentowe od wypłaconego zasiłku macierzyńskiego 1000 zł,

- RSA z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia, cyfrą 311 jako kodem świadczenia/przerwy, okresem od 23 grudnia do 5 stycznia, liczbą 14 jako liczbą dni zasiłkowych/liczbą wypłat oraz kwotą 1000 zł.