Jedynie trzy kraje – Brazylia, Niemcy i Włochy – odnotowały znaczny wzrost kar nałożonych w roku 2018 w stosunku do roku 2017, w Stanach Zjednoczonych natomiast nastąpił jedynie niewielki wzrost. Organy, które w ubiegłych latach nakładały dotkliwe kary pieniężne – takie jak Komisja Europejska (KE), czy Koreańska Komisja ds. Sprawiedliwego Handlu (KFTC) – już drugi rok z rzędu odnotowały spadek wysokości nałożonych kar.
Jednocześnie, w ubiegłym roku można było zaobserwować na arenie międzynarodowej pewne trendy związane ze stosowaniem programów łagodzenia kar (ang. leniency):
- pomimo starań ze strony organów ds. ochrony konkurencji, w wielu jurysdykcjach nastąpił spadek liczby składanych przez przedsiębiorców wniosków o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie. Przykładowo, w Brazylii w 2017 r. zostało złożonych 31 wniosków w ramach programu łagodzenia kar pieniężnych, a w 2018 r. było ich jedynie pięć. Tendencja ta stanowi poważne wyzwanie dla organów ds. ochrony konkurencji, które w przeszłości często wszczynały postępowania kartelowe po otrzymaniu od uczestnika porozumienia wniosku o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie; niższa liczba składanych wniosków o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie wynika prawdopodobnie z obawy przedsiębiorców przed roszczeniami podmiotów poszkodowanych o naprawienie szkody wyrządzonej z tytułu naruszenia prawa konkurencji;
- niektóre organy ds. ochrony konkurencji świadome zagrożeń, które mogą negatywnie wpłynąć na powodzenie kluczowego programu jakim jest program łagodzenia kar, wprowadzają nowe rozwiązania, które mają sprawić, że procedura ubiegania się o odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej obniżenie stanie się dla podmiotów bardziej „atrakcyjna".
W Unii Europejskiej jednym z istotnych aspektów postępowań kartelowych jest kwestia transparentności KE w procesie obliczania wysokości nakładanych kar pieniężnych. Ma ona szczególne znaczenie w sprawach, w których tylko niektórzy uczestniczy postępowań antymonopolowych decydują się skorzystać z procedury dobrowolnego poddania się karze pieniężnej.
Marta Sendrowicz, partner Allen & Overy odpowiedzialna za praktykę prawa konkurencji w regionie Europy Środkowej, zauważyła: ,,Programy leniency nie stały się w regionie Europy Środkowej skutecznymi narzędziami w walce przeciwko kartelom, rozumianym jako najpoważniejsze naruszenia prawa konkurencji z udziałem konkurentów. Z tego względu, zaobserwowany w roku 2018 spadek ilości wniosków leniency nie dotyka w tak znaczącym stopniu krajów Europy Środkowej w porównaniu z pozostałymi jurysdykcjami badanymi na potrzeby raportu Allen & Overy. Tutejsze organy są natomiast bardzo aktywne w promowaniu alternatywnych programów i instrumentów, które mają prowadzić do wzrostu wykrywalności karteli i w tym obszarze zaczynają odnosić sukcesy".
