Przepisy, które musi poznać przedsiębiorca zanim zajmie sie hurtowym obrotem alkoholem, znajdują się w ustawie z 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: ustawa).
Obrót hurtowy napojami alkoholowymi wymaga uzyskania zezwolenia. Kryterium decydującym o tym, kto wydaje pozwolenie jest zawartość alkoholu w napoju oraz fakt posiadania przez przedsiębiorcę siedziby na terenie województwa objętego właściwością miejscową danego marszałka województwa.
Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości powyżej 18 proc. alkoholu. Z kolei zezwolenia na obrót hurtowy napojami o zawartości do 18 proc. alkoholu wydaje marszałek województwa. Adresatem takich zezwoleń są przedsiębiorcy, którzy mają siedzibę na terenie województwa, obejmującego właściwość miejscową danego marszałka województwa.
Przykład
Jan Kowalski jest przedsiębiorcą i zamierza spróbować swoich sił w hurtowym obrocie winem. Siedzibą jego przedsiębiorstwa jest Podkowa Leśna. Obowiązkiem Jana Kowalskiego jest więc uzyskanie zezwolenia wydanego przez marszałka województwa mazowieckiego.
Aby otrzymać zezwolenie przedsiębiorca musi złożyć pisemny wniosek. Pomocne będzie dla niego rozporządzenie ministra gospodarki z 13 czerwca 2001 r. w sprawie rodzaju dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi, wzorów wniosków oraz wzorów informacji o sprzedaży napojów alkoholowych.
Tak więc do wniosku o wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi należy dołączyć następujące dokumenty:
- odpis z rejestru przedsiębiorców,
- umowę spółki cywilnej, jeżeli została zawarta w celu prowadzenia obrotu hurtowego napojami alkoholowymi,
- zaświadczenie właściwego urzędu statystycznego o numerze identyfikacyjnym REGON – w przypadku gdy przedsiębiorca rozpoczyna działalność gospodarczą,
- dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do użytkowania magazynu,
- decyzję właściwego powiatowego inspektora sanitarnego, potwierdzającą przydatność magazynów wskazanych przez wnioskodawcę do przechowywania napojów alkoholowych,
- zaświadczenie urzędu gminy o zgodności lokalizacji magazynu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub opinię co do możliwości prowadzenia obrotu hurtowego napojami alkoholowymi we wskazanym miejscu,
- zaświadczenie właściwego urzędu skarbowego o niezaleganiu przez wnioskodawcę z realizacją ciążących na nim zobowiązań podatkowych lub zaświadczenie, że zobowiązania rozłożone na raty lub o odroczonym terminie płatności są realizowane,
- zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu z wpłatami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
- oświadczenie o wartości sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych w roku poprzednim (oczywiście wymóg ten nie dotyczy przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi),
- dowód wniesienia opłaty za wydanie zezwolenia.
Część dokumentów (pierwszych sześć z powyższej listy) można przedłożyć jako kopie poświadczone urzędowo, notarialnie lub przez świadczącego pomoc prawną radcę prawnego lub adwokata. Resztę trzeba przedstawić w formie oryginałów. Dowód wniesienia opłaty za wydanie zezwolenia może być doręczony odrębnie, nie później jednak niż w dniu odbioru zezwolenia.
Zezwolenia wydaje się oddzielnie na obrót hurtowy następującymi rodzajami napojów:
- o zawartości do 4,5 proc. alkoholu oraz na piwo (na okres nie dłuższy niż 2 lata);
- o zawartości powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu, z wyjątkiem piwa (na okres nie dłuższy niż 2 lata);
- o zawartości powyżej 18 proc. alkoholu (na okres nie dłuższy niż rok).
Dla zezwoleń na obrót hurtowy alkoholem o zawartości powyżej 18 proc. alkoholu jest to 500 tys. litrów 100 proc. alkoholu rocznie. Może on być zwiększony na wniosek przedsiębiorcy złożony nie później niż 30 dni od dnia wykorzystania limitu określonego w zezwoleniu. W przypadku przedsiębiorców zaopatrujących statki, pociągi i samoloty limit wynosi 2 tys. litrów 100 proc. alkoholu rocznie.
Uwaga! Zgodnie z wyrokiem NSA z 13 marca 2003 r. (II SA 982/01), zezwolenie jest uprawnieniem podmiotowym. Oznacza to, że jest ono nierozerwalnie związane z oznaczonym przedsiębiorcą i nie może być przez niego zbyte czy przeniesione na inny podmiot.
Można cofnąć
Ustawa przewiduje przypadki, w których zezwolenie na obrót hurtowy alkoholem jest obligatoryjnie cofane przez ministra właściwego ds. gospodarki lub marszałka województwa. Może to miec to miejsce w przypadku, gdy:
- przedsiębiorca nie przestrzega warunków określonych w art. 94 pkt 3, 4 i 7 ustawy;
- przedsiębiorca wprowadza do obrotu napoje alkoholowe pochodzące z nielegalnych źródeł;
- doszło do popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej przez osobę odpowiedzialną za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie;
- przedsiębiorca przedstawił fałszywe dane w oświadczeniu o wartości sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych w ostatnim roku kalendarzowym;
- orzeczenia wobec przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną albo wobec osoby odpowiedzialnej za działalność przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej objętej zezwoleniem;
- przedsiębiorca zlecał na podstawie umów, prowadzenie obrotu hurtowego napojami alkoholowymi innym przedsiębiorcom.
Minister właściwy ds. gospodarki lub marszałek województwa może (nie musi) cofnąć zezwolenie w przypadku:
- nieprzestrzegania przez przedsiębiorcę warunków określonych w art. 94 pkt 1, 2, 5, 6, 8 i 9;
- powtarzającego się zakłócania porządku publicznego w miejscu obrotu
Przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie, może wystąpić z wnioskiem o ponowne jego wydanie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jego cofnięciu.
Twarde reguły
Warunkiem prowadzenia działalności na podstawie zezwoleń wydawanych przez ministra właściwego ds. gospodarki lub marszałka województwa jest:
- przekazywanie organowi zezwalającemu informacji o wielkości sprzedaży napojów alkoholowych, w terminie do 31 stycznia za rok poprzedni;
- sprzedaż napojów alkoholowych wymienionych w zezwoleniu wyłącznie przedsiębiorcom posiadającym zezwolenie na obrót hurtowy tymi napojami lub zezwolenie na sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych;
- prowadzenie obrotu hurtowego tylko napojami alkoholowymi oznaczonymi znakami akcyzy, o ile wymóg oznaczania tymi znakami wynika z innych przepisów;
- zaopatrywanie się w napoje alkoholowe wymienione w zezwoleniu u producentów oraz u przedsiębiorców posiadających zezwolenie na obrót hurtowy tymi napojami;
- posiadanie tytułu prawnego do korzystania ze stacjonarnego magazynu dostosowanego do przechowywania napojów alkoholowych;
- niezaleganie przez przedsiębiorcę z realizacją ciążących na nim zobowiązań podatkowych oraz wynikających z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych;
- wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie objętym zezwoleniem tylko przez przedsiębiorcę w nim oznaczonego i wyłącznie w miejscach wymienionych w zezwoleniu;
- zgłaszanie ministrowi właściwemu do spraw gospodarki lub właściwemu marszałkowi województwa zmian stanu faktycznego i prawnego przedsiębiorcy, w stosunku do danych zawartych w zezwoleniu, w terminie 14 dni od dnia powstania zmiany;
- przestrzeganie innych warunków określonych przepisami prawa.
Jak widać, ustawodawca zadbał o zabezpieczenie dochodów podatkowych. -
Piotr Rogowiecki dyrektor Biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych
Komentuje Piotr Rogowiecki, dyrektor Biura Polskiego Związku Funduszy Pożyczkowych
Wyroby alkoholowe to towar, który ustawodawca mógł potraktować w sposób specjalny i reglamentować jego obrót. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze wyroby alkoholowe są objęte akcyzą i w interesie skarbu państwa jest, aby przepływ tych towarów odbywał się pod nadzorem państwa.
Po drugie, alkohol jest substancją psychoaktywną. Obrót hurtowy, a więc prowadzony na dużą skalę, wiąże się z koniecznością zapewnienia odpowiednio silnego nadzoru. Stąd też decyzja ustawodawcy o włączeniu w system reglamentacji marszałków województw oraz ministra właściwego ds. gospodarki.
Warto wiedzieć, że obrót wyrobami alkoholowymi, tak w ujęciu hurtowym jak i detalicznym, to kusząca perspektywa. Wartość samego rynku spirytusowego w Polsce to 13,6 mld zł. Nic więc dziwnego, że wiele podmiotów chce uczestniczyć w podziale tego tortu. -
Co we wniosku i jakie opłaty
- Jakie elementy musi zawierać wniosek o wydanie zezwolenia na hurtowy obrót napojami alkoholowymi?
W wniosku o wydanie zezwolenia musi się znaleźć:
– oznaczenie przedsiębiorcy;
– siedziba i adres przedsiębiorcy;
– numer w rejestrze przedsiębiorców;
– miejsce prowadzenia działalności gospodarczej;
– wnioskowany limit – dotyczy wyłącznie zezwoleń wydawanych przez ministra właściwego ds. gospodarki
– wnioskowany termin ważności zezwolenia.
- Jakie opłaty wiążą się z uzyskaniem zezwolenia na hurtowy obrót alkoholem?
Uzyskanie zezwolenia na obrót hurtowy alkoholem wiąże się z koniecznością poniesienia pewnych kosztów. Przedsiębiorcy, którzy występują o zezwolenie, na obrót hurtowy wyrobami alkoholowymi o zawartości alkoholu do 18 proc. oraz piwem, po raz pierwszy wnoszą opłatę w wysokości 4 tys. zł. Taka sama kwota obowiązuje w stosunku do przedsiębiorców, których wartość sprzedaży w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia nie przekroczyła 1 tys. zł.
W przypadku przedsiębiorców, których wartość sprzedaży hurtowej napojów alkoholowych w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia przekroczyła 1 tys. zł, opłata za wydanie zezwolenia wynosi 0,4 proc. wartości sprzedaży w roku poprzednim, z zaokrągleniem do 100 zł. Natomiast opłata za wydanie zezwolenia na obrót hurtowy napojami alkoholowymi zawierającymi powyżej 18 proc. alkoholu wynosi 45 tys. zł za 500 tys. litrów 100 proc. alkoholu.
- Kiedy moje zezwolenie na hurtowy obrót alkoholem może wygasnąć?
Zezwolenie na hurtowy obrót alkoholem może wygasnąć w przypadku:
– likwidacji przedsiębiorstwa lub zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia obrotu hurtowego napojami alkoholowymi;
– upływu terminu ważności zezwolenia;
– zmiany składu osobowego wspólników spółki cywilnej.
W ostatnim z przypadków dany przedsiębiorca ma prawo do złożenia wniosku do ministra właściwego ds. gospodarki lub marszałka województwa o wydanie zezwolenia z określeniem terminu na wyprzedaż posiadanych zapasów napojów alkoholowych. Termin ten nie może być dłuższy niż 6 miesięcy od dnia wygaśnięcia zezwolenia.
