Inwestycje w ekoinnowacje wpływają na efektywność oraz nowoczesność oferty przedsiębiorstwa, jak również stanowią fundament budowy marki postrzeganej za społecznie odpowiedzialną. Tym samym komercyjne rozwiązanie staje się nie tylko przewagą technologiczną, odróżniającą firmę od konkurencji, ale również ważnym elementem budowy pozytywnych relacji przedsiębiorstwa z otoczeniem. Ekoinnowacje mogą być rozumiane bardzo szeroko.

Praktycznie chodzi tu o wprowadzanie wszelkich nowych technologii, które skutkują mniejszym zapotrzebowaniem na energię, wodę, materiały, surowce, pozwalają je efektywniej wykorzystywać lub sięgnąć po alternatywne źródła energii. Technologie takie mogą zostać zakupione przez przedsiębiorcę, np. w formie patentów lub licencji. Mogą być także efektem jego własnych pomysłów, prowadzonych badań i prac rozwojowych.

To ostatnie przedsięwzięcie, jak każde badania przemysłowe, wiąże się oczywiście z dużym ryzykiem. Badania wymagają bowiem znacznych nakładów przy nie do końca pewnych wynikach. Nie zawsze firmy są gotowe na podjęcie takiego wyzwania. Zachętą, aby to zrobić, a następnie wdrożyć ich wyniki we własnej działalności gospodarczej, mogą być dotacje. I właśnie program Gekon – Generator Koncepcji Ekologicznych – daje szansę na ich pozyskanie.

Generator koncepcji

Co to jest Gekon? Program ten jest wspólną inicjatywą Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Prace nad tym instrumentem wsparcia dla firm rozpoczęły się we wrześniu 2011 roku od podpisania porozumienia między tymi instytucjami w sprawie podjęcia wspólnych działań mających na celu rozwój polskich technologii proekologicznych.

Wniosek o grant należy zarejestrować do 14 marca

Wspomniane porozumienie stało się podstawą do zawarcia pomiędzy obiema instytucjami umowy na przygotowanie wspólnego programu dotyczącego finansowania badań naukowych, prac rozwojowych i wdrożeniowych w obszarze innowacyjnych technologii proekologicznych, który z czasem otrzymał właśnie nazwę programu Gekon – Generator Koncepcji Ekologicznych.

Teraz przyszedł czas na jego uruchomienie i ogłoszenie pierwszego konkursu dla firm. Nabór wniosków wstępnych będzie prowadzony wyłącznie w systemie elektronicznym, poprzez stronę: https://osf.opi.org.pl. A można je rejestrować w tym systemie od 1 do 14 marca.

Wybrane tematy

O granty mają prawo starać się przedsiębiorcy, ich grupy oraz konsorcja naukowe tworzone przez firmy i jednostki naukowe (liderem konsorcjum musi być przedsiębiorca). Celem programu jest dofinansowywanie projektów obejmujących realizację badań naukowych, prac rozwojowych oraz wdrożenie innowacyjnych technologii proekologicznych w obszarach:

- środowiskowe aspekty pozyskiwania gazu niekonwencjonalnego,

- efektywność energetyczna i magazynowanie energii,

- ochrona i racjonalizacja wykorzystania wód,

- pozyskiwanie energii z czystych źródeł,

- nowatorskie metody otrzymywania paliw, energii i materiałów z odpadów oraz recyklingu odpadów.

Budżet przeznaczony na dofinansowanie projektów wyłonionych w pierwszym konkursie inicjatywy Gekon wynosi 280 mln zł, w tym:

- na fazę badawczo–rozwojową – 120 mln zł,

- na fazę wdrożeniową - 160 mln zł (ta część alokacji przeznaczona jest dla wszystkich konkursów ogłaszanych w ramach programu).

Środki na fazę B+R mogą być wypłacane w formie zaliczek lub refundacji wydatków przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W przypadku fazy wdrożeniowej dotacje także mogą być przyznawane w formie zaliczek lub refundacji wydatków. Natomiast za dokonywanie płatności odpowiada Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. A w jaki sposób można wykorzystać uzyskane pieniądze?

Dwie fazy

Zgodnie z regulaminem konkursu dofinansowanie może zostać przeznaczone na fazę B+R oraz wdrożeniową. Ta pierwsza może obejmować:

- badania przemysłowe, które, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 3 lit. c ustawy o zasadach finansowania nauki, są badaniami mającymi na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzanie znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług,

- prace rozwojowe – zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 4 ustawy o zasadach finansowania nauki – to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług.

W praktyce oznacza to możliwość sfinansowania środkami z dotacji m.in. kosztów wynagrodzenia, wraz z pozapłacowymi kosztami pracy (w tym składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne), osób zatrudnionych przy prowadzeniu badań przemysłowych lub prac rozwojowych, w części, w jakiej wynagrodzenia te są bezpośrednio związane z realizacją projektu objętego dofinansowaniem.

Wydatki kwalifikowane obejmują także zakup aparatury naukowo-badawczej lub innych urządzeń służących do wykonywania badań bądź wynikających z odpłatnego korzystania z takiej aparatury (mogą to być także koszty amortyzacji). To także koszty operacyjne, w tym materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych produktów ponoszone bezpośrednio w związku z realizacją projektu objętego pomocą.

I wreszcie do budżetu projektu wolno firmie wliczyć koszty usług badawczych wykonywanych na jej zlecenie na podstawie umowy, koszty wiedzy technicznej i patentów zakupionych lub wykorzystywanych na podstawie licencji, uzyskanych od osób trzecich na warunkach rynkowych (koszt wartości niematerialnych i prawnych w formie patentów, licencji, know-how i nieopatentowanej wiedzy technicznej).

Z kolei dla fazy wdrożeniowej to prace związane z uruchomieniem na skalę przemysłową produkcji nowego lub zmodernizowanego wyrobu, wdrożenie nowej technologii bądź rozpoczęcie świadczenia nowych usług. W praktyce oznacza to możliwość wykorzystania przyznanego grantu np. na:

- nabycie gruntów (do 10 proc. tzw. kosztów kwalifikowanych projektu),

- wykonanie projektów budowlanych i wykonawczych,

- nabycie maszyn i urządzeń, wraz z kosztami transportu, załadunku i wyładunku,

- prace rozbiórkowe, budowlane i montażowe oraz związane z instalacją i uruchomieniem urządzeń oraz całego obiektu,

- nabycie wartości niematerialnych i prawnych w formie: patentów, licencji, nieopatentowanej wiedzy technicznej, technologicznej lub wiedzy z zakresu organizacji i zarządzania,

- prace geodezyjne i konserwatorskie,

- wykonanie pomiarów środowiskowych lub badań laboratoryjnych potwierdzających właściwe funkcjonowanie instalacji,

- nadzór inwestorski lub nadzór autorski.

Czekaj na zaproszenie

Konkurs podzielony jest na etapy. W pierwszym z nich przedsiębiorcy (grupy, konsorcja) składają wstępne wnioski.

Te będą przedmiotem oceny. Autorzy najlepszych zostaną zaproszeni na spotkanie z ekspertami, w trakcie którego będą mogli zaprezentować koncepcję swojego projektu bardziej szczegółowo. Na tej podstawie zostanie utworzona lista rankingowa najlepszych projektów, a firmy za nimi stojące będą mogły przygotować wnioski o dofinansowanie części badawczo-rozwojowej. Później nastąpi ostateczna ocena projektów, a ze zwycięzcami konkursu zostaną podpisane umowy o dofinansowanie.

Firma będzie też mogła rozpocząć realizację tej części projektu, która wiąże się z prowadzeniem badań lub prac rozwojowych. Po zakończeniu realizacji tego etapu firmy będą miały prawo składać wnioski o dofinansowanie części wdrożeniowej (nabór będzie prowadzony w trybie ciągłym). Dotacje na drugi etap będą przyznawane wówczas, gdy przedsiębiorcy otrzymają pozytywną ocenę realności wdrożenia (na podstawie zaakceptowanego raportu z wyników badań etapu B+R), a ich wnioski o dofinansowanie tej części zostaną pozytywnie ocenione.

Poznaj regulamin

Szczegółowe informacje o programie Gekon, w tym warunkach ogłoszonego konkursu można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub też bezpośrednio na portalu stworzonym na potrzeby tego programu (www.program-gekon.pl).

Można tam znaleźć regulamin konkursu, kryteria oceny projektów, wykaz tzw. kosztów kwalifikowanych (odpowiednio dla część B+R oraz części wdrożeniowej), wzory wniosków: wstępnego, dla fazy B+R oraz fazy wdrożeniowej.

Rzecz o finansach

Maksymalna wysokość dofinansowania projektów wynosi:

- dla fazy B+R od 0,5 mln zł do 10 mln zł na projekt,

- dla etapu wdrożenia do 20 mln zł na projekt, lecz nie więcej niż 5-krotność kwoty dofinansowania fazy B+R.

Jednocześnie tzw. maksymalna intensywność pomocy publicznej (procentowy udział dotacji w wydatkach kwalifikowanych) nie może przekraczać dla badań przemysłowych:

- 80 proc. kosztów kwalifikowanych, gdy projekt realizuje mikro lub mały przedsiębiorca

- 75 proc. dla średnich firm,

- 65 proc. dla dużych przedsiębiorstw.

W przypadku prac rozwojowych jest to dofinansowanie na poziomie:

- 60 proc. dla mikro- i małych przedsiębiorstw,

- 50 proc. dla średnich firm,

- 40 proc. kosztów kwalifikowanych dla dużych podmiotów.

Z kolei intensywność wsparcia dla części wdrożeniowej jest zgodna z tzw. mapą pomocy regionalnej i wynosi:

- 50 proc. – na obszarach należących do województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, opolskiego, małopolskiego, lubuskiego, łódzkiego, kujawsko-pomorskiego,

- 40 proc. – na obszarach należących do województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, śląskiego,

- 30 proc. – na obszarach należących do województwa mazowieckiego.

W przypadku, gdy wsparcie jest udzielane mikro- lub małemu przedsiębiorcy dopuszczalny poziom wsparcia może być większy o 20 punktów procentowych, natomiast gdy średniemu – o 10 punktów procentowych.

Czas na realizację

Przygotowując projekty badawczy i wdrożeniowy, w tym w szczególności harmonogramy ich realizacji, przedsiębiorcy muszą uwzględnić obowiązujące ramy czasowe.

I tak, zgodnie z regulaminem programu Gekon, maksymalny okres realizacji projektu wynosi: dwa lata dla części badawczo-rozwojowej oraz trzy lata dla fazy wdrożeniowej.