- Pracownica brała ślub w sierpniowy długi weekend, dlatego nie miała potrzeby wykorzystywać dwudniowego urlopu okolicznościowego. Chce go wziąć teraz, po upływie kilku tygodni od ślubu, aby załatwić formalności związane ze zmianą nazwiska (poinformowanie banku oraz urzędu, w którym są jej sprawy o wywłaszczoną nieruchomość) oraz jej przeprowadzką do innej miejscowości. Zastanawiam się, czy mamy obowiązek udzielić takiego wolnego, skoro zatrudniona nie wykorzystała go w związku ze ślubem. Czy te dwa dni zwolnienia jej nie przepadły?

– pyta czytelniczka.

Nie jest prawdą, że obecne sprawy nie pozostają już „w związku ze ślubem". A to jest kluczowe w odpowiedzi na pytanie czytelniczki.

Dwa dni na obrzęd

Podstawą udzielenia urlopu okolicznościowego związanego ze ślubem jest § 15 pkt 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (DzU nr 60, poz. 281 ze zm.).

Przepis ten przewiduje, że pracodawca ma obowiązek zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący dwa dni w razie jego ślubu. Chodzi o taką ceremonię, która wywołuje skutki prawne – a więc ślub cywilny bądź tzw. konkordatowy. Nie dotyczy to np. ślubu wyznaniowego, który nie rodzi konsekwencji na gruncie prawa cywilnego, w tym ślubu kościelnego branego kilka lat po wcześniejszym cywilnym.

Rozporządzenie nie precyzuje jednak, o jakie dni wolne chodzi. W szczególności żaden z przepisów rozporządzenia nie wymaga, aby ślubny urlop okolicznościowy był udzielony w bezpośrednim sąsiedztwie składania małżeńskiej przysięgi.

Dlatego warto się zastanowić, co jest celem urlopu okolicznościowego związanego ze ślubem (jak również z okolicznościami, takimi jak narodziny dziecka albo śmierć osoby bliskiej). Nie musi to być jedynie motyw dodatkowego odpoczynku w dniach bezpośrednio poprzedzających albo następujących po ślubie, narodzinach lub zgonie.

Celem takiego wolnego może być np. załatwienie formalności związanych z tym zdarzeniem, w tym zwłaszcza spraw urzędowych, głównie w urzędzie stanu cywilnego, ale też w innych miejscach.

Oznacza to, że ślubny urlop okolicznościowy pracownik może wykorzystać poza datą zdarzenia. Jednak pracownik powinien to odpowiednio uzasadnić – np. koniecznością załatwienia formalności związanych z wymianą dokumentów, podaniem nowych danych osobowych w banku, w urzędzie, w sądzie, przemeldowaniem itp. Urlop okolicznościowy nie może być natomiast jedynie przedłużeniem wypoczynku.

Bez zamiany na wypoczynek

Podsumowując – z brzmienia przepisów nie można wywieść, że udzielenie urlopu okolicznościowego ma dotyczyć jedynie dni bezpośrednio poprzedzających ślub bądź następujących bezpośrednio po nim. Ponieważ celem urlopu okolicznościowego może być załatwienie spraw związanych z nowym stanem cywilnym, to możliwe – a niekiedy wręcz wskazane – jest udzielenie urlopu okolicznościowego w dalszych terminach, w zależności od potrzeb osoby wstępującej w związek małżeński.

Nie można natomiast zamieniać urlopu wypoczynkowego na okolicznościowy. Gdy zatrudniony zrealizuje zajęcia usprawiedliwiające wzięcie urlopu na ślub podczas urlopu wypoczynkowego, nie ma podstaw, by domagać się zamiany tych wolnych dni wypoczynku na urlop okolicznościowy, aby oszczędzić dni urlopowe. Tak wynika z art. 166 kodeksu pracy, który jednoznacznie określa, w jakich sytuacjach można niewykorzystaną część urlopu wypoczynkowego wykorzystać później.