Bardzo często pierwsza faza rozwoju firmy finansowana jest ze środków własnych przedsiębiorcy. Ewentualnie wykorzystuje się pożyczki od znajomych lub rodziny. Zwykle nie są to znaczne kwoty, ale mogą pomóc w rozkręceniu przedsiębiorstwa. Jeżeli jednak właściciel firmy myśli o dalszym rozwoju i ma on być stosunkowo dynamiczny, środki pozyskiwane w ten sposób mogą okazać się niewystarczające.
W takim momencie czas pomyśleć o pożyczce lub kredycie bankowym. Dobry pomysł na rozwój wraz z dokładnymi wyliczeniami (wskaźnikami finansowymi) jest punktem wyjścia do rozmów z odpowiednią instytucją finansową. Jednak może się okazać, że to nie wystarczy, jeżeli firma nie ma odpowiednio długiej historii działalności lub nie dysponuje stosownymi zabezpieczeniami. Odmowa udzie- lenia kredytu bankowego nie zamyka definitywnie drogi do zewnętrznego finansowania. Istnieją sposoby, aby ten problem obejść lub zaproponować bankowi dodatkowe produkty, które skłonią go do zmiany decyzji.
O jakie produkty chodzi? Mogą to być pożyczki i kredyty współfinansowane ze środków unijnych lub poręczenia. Te pierwsze mogą wystarczyć do zaspokojenia potrzeb finansowych. Te drugie mogą skłonić bank do udzielenia kredytu, którego początkowo odmawiał.
Jeremie
Mówiąc o funduszach unijnych dla przedsiębiorców, mamy zwykle na myśli jednorazowe bezzwrotne dotacje. W uproszczeniu działają one w ten sposób, że firma występuje o pomoc, następnie podpisuje umowę o dofinansowanie, realizuje inwestycję (musi mieć na to środki), a w końcu otrzymuje zwrot części poniesionych wydatków. W ten sposób fundusze unijne mogą finansować rozwój tylko jednej firmy. I jest to największy mankament systemu jednorazowych dotacji, chociaż oczywiście mogą się one przyczynić do dynamicznego rozwoju poszczególnych przedsiębiorstw.
Aby fundusze europejskie mogły przynosić dodatkowe efekty, także w dłuższej perspektywie, większość z województw część z udostępnionych im środków zarezerwowała na realizację zwrotnego systemu wsparcia dla firm. Część z nich realizuje go poprzez program Jeremie >patrz ramka.
Jest to inicjatywa pozadotacyjnego wsparcia mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw nastawiona na finansowanie inwestycji o zwiększonym ryzyku kredytowania oraz z elastycznym podejściem do indywidualnych potrzeb. Jej adresatami są przede wszystkim przedsiębiorstwa znajdujące się w początkowej fazie rozwoju, które ze względu na brak historii kredytowej czy niewystarczającą liczbę zabezpieczeń mają problemy z uzyskaniem wsparcia od instytucji komercyjnych. Jeremie oferuje przedsiębiorcom niskooprocentowane kredyty, pożyczki lub poręczenia.
Takie instrumenty inżynierii finansowej mają jedną podstawową zaletę. Raz wydatkowane środki wracają i ponownie są inwestowane. Dzięki temu możliwe jest zapewnienie kapitału na inwestycje dla większej liczby firm z sektora MSP, które nie mają dostępu do produktów oferowanych przez banki komercyjne, bo np. działają zbyt krótko na rynku i właśnie nie mają jeszcze historii kredytowej lub zabezpieczeń o wystarczającej wartości.
Z punktu widzenia konkretnej firmy zwrotny system wsparcia może wydawać się mniej korzystny niż uzyskanie jednorazowej dotacji, ale prze- de wszystkim chodzi tu o to, aby jak największa grupa początkujących przedsiębiorców miała dostęp do finansowania na etapie rozwoju. Inicjatywa Jeremie ma pomóc tym przedsiębiorstwom, które na rynku komercyjnym miałyby ogromne trudności z uzyskaniem kredytów.
Inicjatywa skierowana jest przede wszystkim dla tych przedsiębiorstw, które:
>> rozpoczynają działalność,
>> nie mają historii kredytowej,
>> nie posiadają zabezpieczeń o wystarczającej wartości.
Oczywiście o wsparcie mogą się również ubiegać inne firmy z sektora MSP, które chcą przeznaczyć te środki na budowę, rozbudowę lub rozszerzenie działalności gospodarczej.
Rozszerz działalność
Jak każde środki unijne, tak i te powinny finansować rozwój firmy. Innymi słowy, mają służyć wyłącznie perspektywicznym przedsiębiorstwom, a nie tym, które przeżywają trudności lub chcą przeprowadzić wyłącznie inwestycje odtworzeniowe (zastąpić zużyty sprzęt nowym, ale bez podnoszenia innowacyjności i możliwości produkcyjnych). Dlatego jest to wsparcie dla tych, którzy chcą rozszerzyć działalności gospodarczą, w tym w szczególności przeznaczyć otrzymane środki na:
>> realizację zasadniczych zmian procesu produkcyjnego – wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych,
>> unowocześnienie składników majątku trwałego – zakup maszyn, urządzeń, aparatów, w tym także zakup środków transportu związanych bezpośrednio z celem realizowanego przedsięwzięcia,
>> budowę instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii,
>> informatyzację,
>> dostosowanie przedsiębiorstwa do standardów i norm krajowych i unijnych,
>> tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy,
>> inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju przedsiębiorstwa.
Generalnie na uzyskanie preferencyjnych pożyczek, kredytów lub poręczeń nie mają natomiast szans ci przedsiębiorcy, którzy poszukują środków na:
>> pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej,
>> finansowanie celów konsumpcyjnych,
>> spłatę pożyczek i kredytów,
>> spłatę zobowiązań publicznoprawnych.
Poszukaj instytucji
Każde województwo samodzielnie decyduje, czy i w jaki sposób utworzy zwrotne systemy wsparcia. W szczególności może być ono realizowane poprzez inicjatywę Jeremie, ale nie jest to obowiązkiem. Urzędy marszałkowskie, odpowiadające za realizację regionalnych programów operacyjnych, mogą wprowadzać takie systemy na innych zasadach.
Na wybór tej inicjatywy zdecydowały się m.in. województwa: dolnośląskie, łódzkie, pomorskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie. Te wymienione łączy to, że rolę tzw. menedżera programu powierzyły Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Oprócz nich inicjatywę tę realizuje także województwo kujawsko-pomorskie. W innych regionach także oferowana jest zwrotna pomoc na podobnych zasadach do tych opisanych w mechanizmie Jeremie.
W jaki sposób firma może skorzystać ze wsparcia? Przede wszystkim należy pamiętać, że nie udziela go bezpośrednio urząd marszałkowski, chociaż jest instytucją odpowiedzialną za wydawanie unijnych środków w regionie. Rolą samorządu jest wybór instytucji, której powierza pieniądze. Jak już było wspomniane, dla pięciu wymienionych województw taką instytucją jest Bank Gospodarstwa Krajowego. Jego zadanie to wybór odpowiednich lokalnych i regionalnych instytucji finansowych (instytucji otoczenia biznesu, funduszy, banków), które po podpisaniu porozumienia z BGK już samodzielnie zajmują się udzielaniem pożyczek, kredytów lub udzielają poręczeń. Tym samym dla przedsiębiorcy najważniejsze to dotrzeć do takiego właśnie podmiotu. W innych regionach będą to analogiczne instytucje, tyle że środki finansowe mogą uzyskiwać bezpośrednio od samorządu województwa lub przez inny podmiot będący menedżerem programu. Informacji o nich można szukać poprzez urzędy marszałkowskie. W wypadku regionów, w których zasadniczą rolę pełni BGK, wystarczy odwiedzić stronę internetową www.jeremie.com.pl >patrz ramka.
BGK menedżerem
W wypadku województw: dolnośląskiego, łódzkiego, pomorskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego instytucją wybierającą pośredników finansowych jest Bank Gospodarstwa Krajowego.
Aby znaleźć pośrednika, który najbardziej odpowiada przedsiębiorcy (ze względu na miejsce działalności, liczbę i charakter oferowanych produktów), wystarczy wejść na stronę www.jeremie.com.pl. Następnie wybrać województwo właściwe ze względu na miejsce prowadzonej lub planowanej działalności. Na stronie ukaże się lista instytucji oferujących wsparcie. Są one podzielone na te, które udzielają pożyczek i kredytów, oraz te udzielające poręczeń.
Tylko przykładowo można wymienić takie instytucje, jak:
- Polska Fundacja Przedsiębiorczości,
- Pomorski Fundusz Pożyczkowy,
- Pomorski Regionalny Fundusz Poręczeń Kredytowych,
- FM Bank,
- Szczeciński Fundusz Pożyczkowy,
- Fundacja Centrum Innowacji i Przedsiębiorczości,
- Koszalińska Agencja Rozwoju Regionalnego,
- Fundusz Poręczeń Kredytowych w Stargardzie Szczecińskim,
- Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Choszcznie,
- Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
- Stowarzyszenie Ostrzeszowskie Centrum Przedsiębiorczości,
- Fundacja Kaliski Inkubator Przedsiębiorczości,
- Samorządowy Fundusz Poręczeń Kredytowych,
- Jarociński Fundusz Poręczeń Kredytowych,
- Fundusz Regionu Wałbrzyskiego,
- Sudecki Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych,
- Agencja Rozwoju Regionalnego „Agroreg",
- Dolnośląski Fundusz Gospodarczy,
- Fundusz Poręczeń Kredytowych Powiatu Dzierżoniowskiego,
- Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego,
- Fundacja Rozwoju Gminy Zelów,
- Stowarzyszenie Ostrowskie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości,
- Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości.
Zasadnicze korzyści
>> Zwiększony dostęp do finansowania zewnętrznego firm z sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez szeroki wachlarz instrumentów finansowych: kredyty, pożyczki, poręczenia.
>> Korzystniejsze warunki finansowania firm, w tym tzw. start-upów.
>> Elastyczność – specyficzne pożyczki mogą zostać przeznaczone dla poszczególnych grup przedsiębiorców, np. dłuższa prolongata lub okres spłaty dla nowo powstałych firm.
Definicja
