Rejestracja i ochrona znaków towarowych na Ukrainie

Pełnią one też funkcję reklamową, zachęcając nabywców do kupna danego produktu. Gwarantują, że towar oznaczony danym znakiem będzie miał oczekiwaną przez klienta jakość. Coraz częściej konsumenci poruszając się w gąszczu dóbr szukają towarów oznaczonych znakami, które znają. Pomagają one dokonać im właściwego wyboru. Wszystkie te czynniki wpływają na to, że przedsiębiorcy przywiązują większą wagę do ochrony stosowanych oznaczeń. Dokonują zgłoszeń znaków towarowych w Urzędzie Patentowym i korzystają z przyznanej ochrony.

W związku ze zbliżającymi się mistrzostwami Europy zwiększy się przepływ towarów pomiędzy Polską i Ukrainą. Dlatego też warto przyjrzeć się możliwości ochrony znaków towarowych na Ukrainie.

Gdzie trzeba zgłosić

Podanie o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy na Ukrainie składa się w Ukraińskim Instytucie Własności Przemysłowej z siedzibą w Kijowie. Rejestracja znaku trwa około półtora roku i jest możliwość skrócenia procesu rejestracyjnego do ośmiu miesięcy.

W postępowaniu zgłoszeniowym osoby oraz podmioty niemające miejsca zamieszkania lub siedziby na Ukrainie muszą być reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika, jakim jest rzecznik patentowy.

Jaki zakres

Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie znak towarowy może zgłosić osoba fizyczna, spółka lub zrzeszenie spółek.

W obu krajach zakres ochrony znaku towarowego określa zakres ochrony towarów i usług, który załączany jest do zgłoszenia jako lista. Jest to bardzo ważny element zgłoszenia, bo ochrona ze znaku rozciąga się na towary identyczne lub podobne tych objętych zgłoszeniem.

Polskie i ukraińskie znaki towarowe są chronione od momentu złożenia zgłoszenia. Ochrona trwa dziesięć lat i może być przedłużana na kolejne dziesięcioletnie okresy. Warunkiem przedłużenia okresu ochronnego jest złożenie wniosku o przedłużenie ochrony i wniesienie opłaty za kolejny dziesięcioletni okres ochrony.

Znakiem towarowym jest każde oznaczenie, które można przedstawić w sposób graficzny, jeżeli nadaje się do odróżnienia towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa. Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie znakiem towarowym może być m.in. wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna. Uwaga! Odmiennie niż w Polsce na Ukrainie nie można zarejestrować melodii lub innego sygnału dźwiękowego. Ustawodawca ukraiński przyjął, że tego rodzaju oznaczenia nie mają cech znaku towarowego i wykluczył możliwość ich rejestracji.

Kto pierwszy, ten lepszy

Przy rejestracji polskich i ukraińskich znaków towarowych dobrze jest kierować się zasadą kto pierwszy, ten lepszy. W przypadku identycznych lub podobnych znaków zgłoszonych w podobnym terminie ochrona zostanie przyznana zgłoszeniu, które wcześniej wpłynęło do urzędu, bądź zgłoszeniu z wcześniejszą datą pierwszeństwa (tzn. znakowi, który został wcześniej zarejestrowany w innym państwie i korzysta z pierwszeństwa ze zgłoszenia w kraju pochodzenia).

Zdolność rejestrowa

Zarówno polskie, jak i ukraińskie prawo przewiduje przesłanki określające zdolność rejestracyjną znaku towarowego. Udzielenie prawa ochronnego zależy od:

Łączne spełnienie tych przesłanek świadczy o zdolności rejestrowej znaku.

Jako znaki niemające dostatecznych znamion odróżniających uznaje się oznaczenia, które:

Kiedy urząd odmówi

Ustawodawstwo obu krajów określa warunki konieczne dla uzyskania ochrony. Urząd w chwili zgłoszenia oznaczenia do rejestracji przeprowadza badanie w tym zakresie.

Uwaga! Nie zostanie udzielone prawo ochronne na oznaczenia, których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. Oznacza to, że nie zostanie zarejestrowane jako znak towarowy oznaczenie zawierające imię, nazwisko bądź wizerunek powszechnie znanej na Ukrainie osoby fizycznej. Przedstawienie zgody takiej osoby niweluje przeszkodę i umożliwia rejestrację znaku. Odnośnie do praw majątkowych zakaz dotyczy wykorzystywania w znakach towarowych powszechnie znanych na Ukrainie dzieł osób trzecich, np. grafiki czy projekty wykonane przez takie osoby.

Uwaga! Wyłączona jest również rejestracja znaków towarowych sprzecznych z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami. Sprzeczne z porządkiem publicznym są oznaczenia, np. zawierające hasła lub symbole nawiązujące do systemów totalitarnych. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami będą uznane oznaczenia, których forma bądź treść może naruszać uczucia religijne, moralne, czy też oznaczenia zawierające elementy wulgarne.

Rejestracja zostanie również odmówiona oznaczeniom, które mają mylący charakter, czyli ze swojej istoty mogą wprowadzać odbiorców w błąd, w szczególności co do właściwości lub pochodzenia geograficznego towaru. Przykładem takiego oznaczenia może być próba rejestracji słowa „naturalny" dla towarów produkowanych z tworzyw sztucznych. Na Ukrainie nie zostanie udzielone prawo ochronne np. dla oznaczenia zawierającego wizerunek Statuy Wolności  >patrz ramka.

Możliwe utrudnienia

Tak jak w Polsce na Ukrainie obowiązują regulacje zapobiegające powstaniu kolizji praw. Wykluczają one udzielenie prawa na podobne znaki dla towarów tego samego rodzaju. Nie zostanie udzielone prawo ochronne na znak towarowy:

? identyczny ze znakiem towarowym zarejestrowanym lub zgłoszonym do rejestracji (jeśli znak taki zostanie zarejestrowany) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla identycznych towarów;

? identyczny lub podobny do znaku towarowego, na który udzielono prawo ochronne, lub zgłoszonego w celu uzyskania prawa ochronnego (jeśli na znak taki zostanie udzielone prawo ochronne) z wcześniejszym pierwszeństwem na rzecz innej osoby dla towarów identycznych lub podobnych, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd, które obejmuje w szczególności ryzyko skojarzenia znaku ze znakiem wcześniejszym.

Uwaga! Na Ukrainie znak powszechnie znany jest chroniony w ten sposób, że nie zostanie udzielone prawo ochronne na znak towarowy identyczny lub podobny do takiego znaku dla jakichkolwiek towarów, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd. Ta sama zasada jest stosowana do znanych i popularnych na Ukrainie nazw handlowych.

Granica uprawnień

Przez uzyskanie prawa ochronnego na znak towarowy nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Ukrainy.

Uprawniony ze znaku może umieszczać znak na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferować i wprowadzać te towary do obrotu, a także oferować lub świadczyć usługi pod tym znakiem. Może zezwalać na korzystanie ze znaku przez osoby trzecie (udzielać licencji na korzystanie ze znaku). Może również żądać zaniechania wykorzystywania znaku przez osoby nieuprawnione. Ustawodawcy obu państw przewidzieli ograniczenia skuteczności prawa wyłącznego. Na Ukrainie właściciel znaku nie może zakazać osobie trzeciej korzystania ze znaku w sposób niekomercyjny. To samo odnosi się do wykorzystywania znaku w charakterze informacyjnym, np. w informacjach prasowych. Nie można również zakazać używania nazwisk lub adresu.

Opłaty

Zgłoszenie znaku towarowego wiąże się z koniecznością poniesienia opłat. Oprócz opłat za pomoc profesjonalnego pełnomocnika należy ponieść opłaty urzędowe, które przedstawiają się następująco >patrz tabela poniżej.

Zdaniem autorki

Oksana Horban, rzecznik patentowy kancelaria Salans (Kijów)

Podobnie jak w Polsce na Ukrainie funkcjonuje instytucja tzw. używacza uprzedniego, czyli podmiotu mogącego korzystać ze znaku mimo jego rejestracji przez osobę trzecią ze względu na korzystanie ze znaku przed jego rejestracją. Na Ukrainie pojęcie to wiąże się z sytuacją gospodarczą zaistniałą po upadku Związku Radzieckiego. Prawo używacza uprzedniego jest w szczególności wykorzystywane przez następców prawnych właścicieli znanych marek należących do przedsiębiorstw państwowych Związku Radzieckiego, tzw. rosyjskie marki, takich jak wódka Stolichnaya czy lek Validol. Szczególną sytuacją jest tzw. wyczerpanie prawa. Wyczerpanie prawa polega na tym, że pierwsze przeniesienie władztwa nad oznakowanym towarem przez uprawnionego z rejestracji lub osobę przez niego upoważnioną powoduje wygaśnięcie uprawnień wyłącznych do znaku. Na Ukrainie nie został zdefiniowany zakres terytorium, na którym towary mają zostać wprowadzone do obrotu – czy jest to terytorium Ukrainy, czy całego świata. Ta nieścisłość jest przyczyną wielu zagadnień prawnych. Dotyczą one zagadnień importu równoległego i spraw uprawnionych ze znaków, których towary są importowane na Ukrainę bez ich zgody.

Nie ma szans

W Polsce i na Ukrainie nie zostanie udzielona ochrona na oznaczenia, które m.in.