Przysługuje mu również prawo do urlopu macierzyńskiego, gdy rodzicielka wykorzystała osiem jego tygodni, ale nadal wymaga opieki szpitalnej, bo jest chora i nie może osobiście zajmować się potomkiem (art. 180 § 6
1
).
To, czego nie wzięła matka
W takim wypadku urlop macierzyński matki przerywa się, a łączna długość tej opieki nie przekroczy tylu tygodni, ile wynika z racji pojawienia się potomstwa na świecie (art. 180 § 6
2
i § 6
3
k.p.).
Przykład
Pani Monika urodziła 5 grudnia 2011 r. syna. Miała jednak komplikacje zdrowotne i do 13 lutego 2012 r. wymagała opieki szpitalnej.
Po ośmiu tygodniach od porodu, czyli od 30 stycznia, mogła przerwać urlop macierzyński. Do 13 lutego z urlopu mógł korzystać ojciec dziecka, a pozostałą jego część (dziesięć tygodni) przejęła pani Monika po wyjściu z lecznicy.
Jeśli rodzicielka umiera w czasie trwania opieki macierzyńskiej, ojciec dziecka przejmuje niewykorzystaną przez nią część.
Przykład
Pani Agnieszka 9 grudnia 2011 r. urodziła córkę.
Zmarła 2 stycznia 2012 r.
Pozostałe tygodnie urlopu macierzyńskiego (do 26 kwietnia 2012 r.) może wziąć ojciec dziecka. Ma prawo też wybrać cztery tygodnie dodatkowego urlopu macierzyńskiego, czyli gwarantowaną przez kodeks opiekę nad córką zakończy 24 maja.
Ojciec może wykorzystać cały urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, jaki przysługuje rodzicom adopcyjnym. W takim wypadku nie ma bowiem obowiązku, aby ten urlop w jakiejkolwiek części brała adopcyjna matka.
Tylko dla taty
Pracownikowi-ojcu przysługuje też specjalny urlop, tzw. ojcowski. Od 2012 r. jego wymiar zwiększył się do dwóch tygodni.
Tata, który 1 stycznia 2012 r. był na urlopie ojcowskim we wcześniejszym (tygodniowym) wymiarze, miał prawo do jego uzupełniającej części, czyli drugiego tygodnia.
Ten, kto przez dwa tygodnie chce się opiekować dzieckiem, bo tylko w niedzielonym odcinku może to zrobić, zgłasza pracodawcy wniosek na siedem dni przed planowanym startem tego wolnego.
Urlop ojcowski należy się ojcu dziecka nawet wtedy, gdy wybierze urlop macierzyński przekraczający 14 tygodni albo gdy to wyłącznie mężczyzna wziął urlop na warunkach macierzyńskiego (przy adopcji). W takiej sytuacji nie ma przeszkód, aby tata miał zarówno urlop macierzyński (albo na warunkach macierzyńskiego), jak i ojcowski. Ten ostatni jednak pracownik ma prawo wziąć tylko do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia.
Przykład
30 grudnia 2011 r. pan Piotr został ojcem.
Do 30 grudnia 2012 r. ma szansę skorzystać z dwóch tygodni urlopu ojcowskiego.
U ojca adopcyjnego urlopu udziela się w ciągu 12 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia o przysposobieniu i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko siódmego roku życia.
Przy przyjęciu dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, przysługuje nie dłużej niż do ukończenia przez nie dziesiątego roku życia. Stanowi o tym art. 182
3
k.p.
Przykład
Pan Tomasz z żoną 3 marca 2011 r. przysposobili dwuletniego chłopca. Do 3 marca 2012 r. pan Tomasz może wziąć urlop ojcowski.
Przykład
14 grudnia 2011 r. pan Andrzej z małżonką przysposobili dziecko urodzone 25 maja 2005 r. Ponieważ 25 maja 2012 r. dziewczynka skończy siedem lat, pan Andrzej do tego dnia powinien wybrać urlop ojcowski. W przeciwnym razie przepadną mu dwa tygodnie tego wolnego.
Pewny etat i pieniądze
W trakcie korzystania przez ojca z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub ojcowskiego jego stosunek pracy jest tak samo chroniony jak kobiety ciężarnej.
Za czas tych wszystkich urlopów, które biorą pracujący tatusiowie, przysługuje im zasiłek macierzyński.
Wiktoria Cieślikowska - starszy prawnik w MDDP Sobońska Olkiewicz Kancelaria Adwokatów i Radców prawnych sp.k.
