Nie można stosować prawa, którego się nie zna, a poznać można wtedy, gdy jest w porę opublikowane. Ale i to nie wystarczy. Nasz ustawodawca uwielbia bowiem zagadki, czasami zmieniając prawo podatkowe w ustawach, które z podatkami nie mają nic wspólnego. Inna sprawa, że niekiedy ustawa matka wprowadza korekty do kilkunastu czy kilkudziesięciu ustaw, więc zasygnalizowanie wszystkich w tytule jest po prostu niemożliwe. To jeden powód, dla którego wprowadzamy tę rubrykę. Drugi jest taki, że nie zawsze możemy lub mamy czas na bieżąco monitorować legislacyjne nowinki, zdarza się też coś przegapić.

I właśnie dlatego będziemy systematycznie sygnalizować nowości dotyczące prawa daninowego i rachunkowości. Zaczynamy od przeglądu dorobku legislacyjnego, który zaczął obowiązywać między 1 października a 10 grudnia bieżącego roku. Najnowszym dostępnym Dziennikiem Ustaw był nr 265 z 8 grudnia.

PIT/CIT

- od 1 października obowiązuje zmodyfikowana treść art. 21 ust. 1 pkt 39 – 40 ustawy o PIT; chodzi o zwolnienia podatkowe obejmujące, najogólniej mówiąc, pomoc materialną dla uczniów, studentów, doktorantów. Ustawa, która je wprowadziła, nosi tytuł „o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw" (DzU nr 84, poz. 455)

- przy okazji nowelizacji ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich (jej tytuł jest o wiele dłuższy) ustawa o PIT w art. 21 (patrz: pierwsza kropka) w ust. 1 wzbogaciła się o punkt 116a, który zaczął obowiązywać 14 października (DzU nr 205, poz. 1202)

- w związku z nowelizacją  ustawy o funduszach inwestycyjnych w art. 6 ustawy o CIT,  w całości poświęconym zwolnieniom od podatku, w ust. 1 w punkcie 10a zmieniła się – od 4 grudnia –  treść  liter b – d  i została dodana litera f (DzU nr 234, poz. 1389)

- pojawił się nowy wzór formularza „Roczne obliczenie podatku przez organ rentowy/informacji o dochodach uzyskanych od organu rentowego za rok podatkowy (PIT-40A/11A)". Jeśli przed 8 grudnia (data wejścia  w życie dotyczącego tej kwestii rozporządzenia ministra finansów) takie rozliczenie zostało złożone na dotychczasowym formularzu, to uznaje się je za prawidłowe (DzU nr 252, poz. 1515)

BEZ DANINY

- zwolnienie od poboru podatków PIT i CIT dotyczy tylko tych, którzy są wykonawcami umowy offsetowej zawartej 11 lutego 2011 r. między Skarbem Państwa a Honeywell Regelsysteme GmbH. Zaniechanie poboru obejmuje dochody uzyskane między 11 lutego a 31 grudnia; uregulowane w rozporządzeniu ministra finansów obowiązującym od 11 października (DzU nr 201, poz. 1186)

- kolejne zaniechanie poboru podatków PIT i CIT dotyczy osób fizycznych i osób prawnych niemających w Polsce miejsca zamieszkania (siedziby, zarządu) od dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu odsetek od dyskonta, wyemitowanych na rynkach zagranicznych w 2011 roku przez miasto Warszawę, a także z odpłatnego ich zbycia. Wielkoduszność ministra finansów skończy się dopiero 31 grudnia 2021 r. Rozporządzenie weszło w życie 5 listopada (DzU nr 226, poz. 1357)

- taka sama wielkoduszność dla tych samych podatników obejmuje zwolnienie z płacenia daniny od dochodów uzyskanych z tytułu odsetek lub dyskonta od obligacji wyemitowanych na rynkach zagranicznych w latach 2011 – 2015 przez Bank Gospodarstwa Krajowego, a także  odpłatnego zbycia tych obligacji. To zaniechanie stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych do 31 grudnia 2023 roku. Dotyczące tej kwestii rozporządzenie obowiązuje od 2 grudnia (DzU nr 246, poz. 1469)

ORDYNACJA PODATKOWA

- wydane na podstawie art. 3a § 3 ordynacji podatkowej rozporządzenie ministra finansów określiło rodzaje deklaracji, które mogą być składane za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Do 1 października było ich 83, teraz jest 117 (DzU nr 207, poz. 1231)

- w związku z ustawą o usługach płatniczych sporym  zmianom został poddany – i wszedł w życie  24 października –  art. 60 ordynacji dotyczących form zapłaty podatku (DzU nr 199, poz. 1175)

- art. 82 ordynacji podatkowej reguluje kwestie dotyczące informacji podatkowej. I właśnie na tej podstawie minister wydał rozporządzenie obowiązujące od 1 listopada, w sprawie formatu i trybu przekazywania przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe informacji o założonych i zlikwidowanych rachunkach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (DzU nr 226, poz. 1359)

AKCYZA

- ustawa o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorstw zacznie funkcjonować 1 stycznia 2012 r. Jednak część zmian, które z tej okazji zostały wprowadzone do ustawy o akcyzie, obowiązuje od 28 października. Są to nowe przepisy dodane do art. 2 oraz art. 16 – tematem wszystkich są wyroby węglowe i tzw. pośredniczący podmiot węglowy (DzU nr 232, poz. 1378)

- z kolei nowelizacji prawa energetycznego ustawa akcyzowa zawdzięcza zmianę – od 30 października – w art. 2 w ust. 1 w pkt 19 lit. c (DzU nr 205, poz. 1208)

- wcześniej, bo 19 października, weszły w życie zmiany w rozporządzeniu w sprawie zwolnień od akcyzy. Dotyczą one wyłącznie wojska i dwóch przepisów, które definiują podane w tym akcie oznaczenia oraz wskazują pomioty składające wnioski o zwolnienie od tej daniny (DzU nr 210, poz. 1249)

SPADKI I DAROWIZNY

- w kodeksie cywilnym 23 października przybyły (lub zmieniły się) przepisy dotyczące m.in.: zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego oraz polecenia, co automatycznie wymusiło zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn (DzU nr 85, poz. 458)

- jednocześnie tego samego dnia weszły w życie dwa rozporządzenia ministra finansów, z których pierwsze mówi o zeznaniu podatkowym składanym przez spadkobierców i obdarowanych, a drugie – o formularzu zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Dotychczasowe formularze mogą być stosowane do 31 grudnia 2012 r., ale jeśli w grę wchodzi zapis zwykły lub windykacyjny, to wyłącznie nowy formularz (DzU nr 216, poz. 1276)

KONTROLA SKARBOWA

- 10 listopada  stracił moc – z  powodu niezgodności z konstytucją – art. 31 ust. 1 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej w brzmieniu nadanym przez ustawę z 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu wojewódzkich kolegiów skarbowych w zakresie, w jakim wyłącza odpowiednie stosowanie art. 54 § 1 pkt 1 i 7 ordynacji podatkowej (przepis ten odpowiada na pytanie: kiedy nie nalicza się odsetek za zwłokę). Tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 października (SK 2/10) opublikowanym 10 listopada (DzU nr 240, poz. 1439)

- od 2 grudnia obowiązuje nowe rozporządzenie ministra finansów w sprawie kontroli w izbach i urzędach skarbowych (DzU nr 261, poz. 1559)

KONWENCJE

- w stosunku do Polski 1 października wszedł w życie protokół zmieniający konwencję o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych, sporządzoną w Strasburgu 5 stycznia 1988 r. Państwami, które wcześniej stały się stroną konwencji, są: Dania, Finlandia, Gruzja, Norwegia, Słowenia i Szwecja (DzU nr 180, poz. 1071 – 1072)

- od 17 października Polskę i Szwajcarię obowiązują zmiany wniesione do zawartej przez te państwa konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (DzU nr 255, poz. 1533 – 1534)

RACHUNKOWOŚĆ

- za sprawą ustawy o usługach płatniczych w ustawie o rachunkowości przybył 24 października art. 82 pkt 5 adresowany do ministra finansów; ma on obowiązek wydać rozporządzenie określające zasady rachunkowości krajowych instytucji płatniczych (DzU nr 199, poz. 1176)

—k.c.