Prowadzenie własnej działalności gospodarczej cieszy się w Polsce coraz większą popularnością. Świadczy o tym rosnąca liczba zakładanych firm. Najwięcej jest oczywiście tych najprostszych w swej strukturze prawnej, czyli jednoosobowych firm prowadzonych przez osoby fizyczne. Jak taką firmę założyć?
Podstawowe zasady podejmowania działalności gospodarczej znajdziemy w rozdziale 2 ustawy z 2 lipca 2004 r o swobodzie działalności gospodarczej. Od 21 marca 2009 r., właśnie na podstawie tego aktu prawnego, funkcjonuje tzw. jedno okienko, założenie firmy miało być możliwe w jednym urzędzie (jak pokazuje praktyka, tak nie jest).
Jednak to na podstawie tych przepisów przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (EDG), gdyż do tego rejestru wpisywani są przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi.
Organ ewidencyjny powinien wystawić przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie „od ręki”, w rzeczywistości zdarza się tak, że dokument taki jest wydawany w terminie nawet dwutygodniowym.
Nie jest on jednak niezbędny do wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności. Ma jedynie potwierdzać nasz status. Istnieje możliwość określenia, we wniosku o wpis do EDG, późniejszego terminu (dnia) podjęcia działalności gospodarczej niż dzień złożenia wniosku.
Gdy już podjęliśmy decyzję o zostaniu przedsiębiorcą, znaleźliśmy dla siebie niszę rynkową, mamy plan działania i mnóstwo samozaparcia, kierujemy swoje pierwsze kroki do urzędu gminy/miasta lub dzielnicy (w przypadku Warszawy) właściwego dla miejsca zamieszkania, ponieważ to wójt (burmistrz lub prezydent miasta) dokonuje wpisu do EDG.
Na miejscu zostaniemy poproszeni o wypełnienie druku EDG-1, wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej. W zależności od tego, czy np. działalność będzie wykonywana w naszym miejscu zamieszkania czy w innym miejscu, liczba rubryk do wypełnienia będzie różna.
Druk nie jest skomplikowany, otrzymamy także instrukcję do jego wypełnienia, a urzędnicy, co do zasady, służą pomocą. Zobacz, jakie informacje są niezbędne.
Warto wiedzieć, że już teraz, jeszcze przed wprowadzeniem tzw. systemu zero okienek, nie musimy wypełniać druku EDG-1 na miejscu w urzędzie. Prawo daje nam więcej możliwości. Wypełniony wniosek możemy przesłać do właściwego urzędu listem poleconym. Jednak nasz podpis musi być potwierdzony, w tym wypadku notarialnie.
Z tego powodu ta forma rejestracji staje się niepraktyczna. Inna możliwość to złożenie wniosku w formie elektronicznej za pośrednictwem formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego urzędu. Możemy go opatrzyć podpisem elektronicznym, a jeżeli takiego nie mamy, w ciągu trzech dni roboczych urzędnik zaprosi nas na jego podpisanie.
Założenie firmy jest bezpłatne, przy wypełnianiu wniosku urzędnik nie ma prawa żądać od nas żadnych pieniędzy. Gdy już złożymy ten dokument, stajemy się przedsiębiorcami.
Wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej jest jednocześnie wnioskiem o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON), zgłoszeniem identyfikacyjnym albo aktualizacyjnym, o którym mowa w przepisach o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, zgłoszeniem płatnika składek albo jego zmiany w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub zgłoszeniem oświadczenia o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Jest to podwalina tzw. jednego okienka. Dzięki niej nie musimy (co do zasady) odwiedzać oddziału GUS, ZUS ani urzędu skarbowego, a nadany nam nr REGON otrzymamy pocztą. Organ, do którego złożyliśmy wniosek EDG-1, prześle, w ciągu trzech dni, wszelkie stosowne dokumenty do tych urzędów.
Warto jednak wspomnieć, że nie potrzebujemy nowego NIP, nasz dotychczasowy stanie się numerem firmy. Skąd więc to zamieszanie z jednym okienkiem?
Otóż urząd skarbowy musimy odwiedzić, jeżeli chcemy rozliczać podatki w inny sposób niż zgodnie ze skalą podatkową, np. za pomocą stawki liniowej (o możliwościach wyboru w tym zakresie napiszemy przy innej okazji, ale wybór właściwej dla profilu naszego przedsiębiorstwa formy opodatkowania to jedna z podstaw późniejszego sukcesu), czy też funkcjonować jako tzw. VAT-owiec, czyli być płatnikiem tego podatku.
Trudno też będzie ominąć wizytę w oddziale ZUS. Jest ona niezbędna, jeżeli chcemy być pracodawcą, bo trzeba zgłosić siebie jako płatnika składek za pracowników.
Nawet jeżeli nie będziemy zatrudniać pracowników, to i tak warto odwiedzić ten urząd, gdzie wyliczona zostanie nam wysokość pierwszej składki, w zależności od dnia miesiąca, w którym dokonaliśmy rejestracji. Ponadto, jeżeli chcemy zostać pracodawcami, musimy odwiedzić PIP, a przy wykonywaniu pewnych rodzajów działalności sanepid czy PiH, a nawet straż pożarną. Można więc powiedzieć, że jedno okienko prawie działa.
Przez okres 24 pierwszych miesięcy istnienia naszej firmy przysługuje nam prawo opłacania niższej składki na ubezpieczenia społeczne. Sami wybieramy bazę, od której będzie ona naliczana, nie mniej jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Z preferencyjnych zasad opłacania składek nie mogą skorzystać osoby, które:
- w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,
- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W żadnym przepisie prawa nie znajdziemy zobowiązania przedsiębiorcy do posiadania firmowego rachunku bankowego. Jednak w praktyce taki obowiązek istnieje, bo realizacja płatności musi następować za pośrednictwem rachunku bankowego, gdy
- stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca, i
- jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 tys. euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.
Ponadto:
- przedsiębiorcy podlegający przepisom o rachunkowości są zobowiązani dokonywać płatności podatkowych za pośrednictwem rachunku bankowego,
- przedsiębiorcy, inni niż mikroprzedsiębiorcy (w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), są zobowiązani opłacać składki ubezpieczeniowe w formie przekazu bankowego. Mikroprzedsiębiorcy mogą dokonywać tej czynności także w formie przekazu pocztowego.
Warto pamiętać, że nie musimy zakładać osobnego konta na potrzeby naszego przedsiębiorstwa. Tę funkcję może pełnić nasz dotychczasowy ROR, choć warto się zastanowić nad otworzeniem nowego rachunku, banki mają bowiem specjalne oferty dla firm.
Nie ma prawnego obowiązku posiadania i używania pieczątki firmowej. Jednak posługiwanie się nią jest praktyczne, a jej wyrobienie łatwe i niedrogie (20 – 30 zł). Pamiętajmy także, że niektórym kontrahentom dokument bez pieczątki wydaje się nieważny.
Większość urzędowych druków i deklaracji zawiera pole przeznaczone na pieczątkę, jednak jego wypełnianie nie jest obowiązkowe. Podobnie nie trzeba jej przystawiać na umowach handlowych i fakturach, choć jest to wygodne, bo gdy przystawimy pieczątkę, nie musimy już ręcznie spisywać danych firmy.
Na pieczęci firmowej radzę umieścić następujące dane:
- pełna nazwa firmy (wraz z naszym imieniem i nazwiskiem),
- NIP,
- REGON,
- adres siedziby,
- dane kontaktowe. -
Jakie informacje są niezbędne
Przystępując do wypełniania wniosku, musimy wiedzieć, jak chcemy nazwać naszą firmę.
Przyda się także informacja o:
- numerach PESEL i NIP,
- miejscu zamieszkania (jeżeli stale działalność ma być wykonywana poza miejscem zamieszkania, wskazać będziemy musieli również to miejsce),
- numerze Polskiej Klasyfikacji Działalności (właściwy dla przedmiotu działalności, jaką mamy zamiar wykonywać).
Polska Klasyfikacja Działalności 2007 (PKD 2007) to nic innego jak gruba książka, w której rodzajowi działalności zostały przypisane oznaczenia liczbowe i literowe, kody.
Przykład
Jeśli rejestrujemy firmę oferującą usługi polegające na oprowadzaniu wycieczek po Warszawie a mieszkamy w Lublinie, to samej rejestracji dokonujemy w lubelskim ratuszu, ale we wniosku podajemy Warszawę jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej.
Podanie konkretnego adresu w Warszawie nie jest potrzebne.
Komentuje Piotr Rogowiecki, ekspert Pracodawców RP
Przedstawiona procedura jest właściwa dla jednoosobowej działalności gospodarczej prowadzonej przez osoby fizyczne. Inaczej zakłada się spółki (napiszemy o niej w najbliższych dniach) a także przedsiębiorstwa, których przedmiot działalności jest objęty tzw. reglamentacją (takich przypadków jest ponad 80).
Reglamentacja oznacza, że nie możemy podjąć działalności w tych obszarach bez uprzedniego uzyskania zezwolenia, koncesji, licencji lub wpisu
do rejestru działalności regulowanej. Aby tak się stało, musimy spełnić określone prawem warunki. Jak widać, założenie firmy jednoosobowej nie jest bardzo skomplikowane. Mimo że jedno okienko nie działa, wszystko możemy załatwić jednego dnia i ruszać na podbój rynków.
Ważne, aby oprócz kapitału i pomysłu mieć także dużo siły i cierpliwości do biurokratycznej mitręgi. Natomiast zadowolenie z bycia na swoim jest odpowiednio silną motywacją.
1 lipca 2011 roku obudzimy się już w nowej rzeczywistości, ruszyć ma centralna ewidencja i informacja o działalności gospodarczej – system, który pozwoli zarejestrować firmę przez Internet.
Więcej o zakładaniu firmy w serwisie: Zakładanie firmy
