[b]Od kiedy w naszym stanie prawnym istnieje możliwość korzystania z urlopu ojcowskiego?[/b]
[i] [b]Odpowiada Maciej M. Bogucki, radca prawny z Kancelarii Mamiński & Wspólnicy:[/b][/i]
Możliwość sprawowania bezpośredniej opieki nad maluchem przez ojca w ramach specjalnego płatnego urlopu, obecna już od lat w prawie wielu krajów europejskich, w Polsce pojawiła się wraz z wejściem w życie ustawy z 6 grudnia 2008 r. zmieniającej kodeks pracy.
Mocą art. 1 tej regulacji dodano do przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=B5E347C50E4D2860978BAD3D891C7A48?n=1&id=76037&wid=337521]kodeksu pracy[/link] art. 182[sup]3[/sup] uprawniający ojców do korzystania z urlopów na zasadach tożsamych z urlopem macierzyńskim, począwszy od 1 stycznia 2010 r. (art. 14 ustawy zmieniającej).
[b]Jak długi jest okres takiego urlopu?[/b]
Powoływany już art. 14 ustawy zmieniającej w § 1 określa wymiar urlopu na dwa tygodnie, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko roku życia. Jednak zgodnie z treścią § 2 wskazanego przepisu w latach 2010 – 2011 wymiar urlopu jest krótszy i obejmuje tylko tydzień.
Przy tym, aby uniknąć wątpliwości, ustawodawca w art. 183[sup]1[/sup] k.p. wyjaśnił, że pod pojęciem „tydzień” należy rozumieć siedem dni kalendarzowych – uwaga ta dotyczy wszystkich terminów urlopowych związanych z uprawnieniami pracowniczymi w związku z rodzicielstwem, a zatem także urlopu macierzyńskiego i wychowawczego.
[b]Czy ojciec ma szansę pobyć z dzieckiem dłużej? [/b]
Oczywiście. Już obecnie istnieje możliwość dłuższego niż tydzień pozostawania ojca przy dziecku, zgodnie
z postanowieniami art. 180 k.p. oraz wskazywanej nowelizacji kodeksu pracy. Zauważmy bowiem, że zgodnie z treścią art. 180 § 1 k.p. pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku przyjścia na świat trojaczków,
- 35 tygodni, gdy rodzi się czwórka dzieci,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Jednocześnie § 5 cytowanego przepisu stanowi, że matka po wykorzystaniu nie mniej niż 14 tygodni urlopu macierzyńskiego może zrezygnować z pozostałej do wykorzystania części. W takim wypadku na wniosek ojca pracodawca udziela urlopu na jego rzecz w wymiarze równym niewykorzystanej przez matkę części.
Zakładając zatem, że pracownikowi urodziło się jedno dziecko, a matka po wykorzystaniu 14 tygodni urlopu macierzyńskiego zrezygnuje z jego dalszej części, będzie miał on prawo do niewykorzystanych sześciu tygodni.
Na tym nie koniec. Ustawa zmieniająca przewiduje ubieganie się o dodatkowy urlop macierzyński. Wprowadzony do kodeksu pracy przez ustawę nowelizującą art. 182[sup]1[/sup] § 1 stanowi, że pracownica ma prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wymiarze do sześciu tygodni – w przypadku urodzenia jednego potomka. Natomiast do ośmiu tygodni dodatkowego wolnego może dostać podwładna, która miała poród mnogi.
Co istotne, wskazany wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie obowiązywał od 2014 r.
W latach 2010 – 2013, zgodnie z art. 12 ustawy zmieniającej, jest niższy i wynosi odpowiednio:
w 2010 r. i 2011 r. – do dwóch tygodni,
w 2012 r. i 2013 r. – do czterech tygodni (przy urodzeniu jednego dziecka),
lub w tych samych okresach: do trzech tygodni, a następnie do sześciu tygodni – przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.
Ojcowie mogą korzystać także z urlopów wychowawczych.