Urlop i wypoczynek są świętym prawem pracownika, w pewnych okolicznościach jednak może być ono ograniczone na rzecz szczególnych potrzeb pracodawcy lub innych nieprzewidzianych okoliczności.

[srodtytul]Odwołanie kosztuje[/srodtytul]

Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu, ale muszą wystąpić szczególne okoliczności. Pracownik może zostać wezwany z wakacji do firmy tylko, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu.

– Aby pracodawca mógł skutecznie skorzystać z prawa do odwołania pracownika z urlopu, musi mieć możliwość skontaktowania się z nim w tym czasie. Dlatego uważam, że uzasadniona jest prośba przełożonego o potrzebne do tego informacje. Powinien się zadowolić numerem telefonu, nawet prywatnym. Więcej informacji nie powinien żądać, np. konkretnego adresu czy nazwy hotelu – uważa Bartłomiej Raczkowski, adwokat Bartłomiej Raczkowski, Kancelaria Prawa Pracy. – Nie sądzę, jednak, aby można było uzależnić udzielenie urlopu od uzyskania danych umożliwiających nawiązanie kontaktu, gdyby wystąpiły szczególne potrzeby w firmie. Ewentualna odmowa ich zostawienia może mieć jednak wpływ na ogólną ocenę pracownika, zwłaszcza gdy należy do wyższej kadry kierowniczej – zaznacza Bartłomiej Raczkowski.

Trzeba podkreślić, że czasem [b]informacja o bardzo odległym miejscu zaplanowanego odpoczynku może odwieść pracodawcę od odwołania z urlopu.[/b] Powodem są pieniądze. Otóż zgodnie z art. 167 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FDB8906773BF8DE3101756405B1872D4?id=76037]kodeksu pracy[/link] ma on obowiązek pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Ustawodawca z oczywistych względów nie wymienił, za co firma powinna zwracać pieniądze, ale niewątpliwie chodzi o zapłatę za niewykorzystany pobyt w hotelu, koszty powrotu itp.

[srodtytul]Za rodzinę także[/srodtytul]

Firma powinna też zwrócić pieniądze za przerwany wypoczynek jego rodziny, jeżeli musiała wrócić wcześniej z wakacji. Pracownik powinien udokumentować koszty związane z odwołaniem z urlopu. Jeżeli pracodawca ich nie pokryje, można będzie wystąpić przeciwko niemu z roszczeniem do sądu pracy.

Należy także pamiętać, że pracodawca, wyznaczając termin stawienia się w pracy osoby odwołanej z urlopu pracownika, musi uwzględnić realną możliwość powrotu z wakacji. Nie może się domagać, by pracownik z dalekiego egzotycznego miejsca wrócił do firmy w ciągu kilku godzin.

Niestawienie się w pracy usprawiedliwi także choroba lub inne nieprzewidziane okoliczności. Zignorowanie wezwania do powrotu może stać się natomiast uzasadnioną przyczyną zwolnienia dyscyplinarnego.

[srodtytul]Przesunięcie daty[/srodtytul]

Nie mniej bolesną od odwołania sprawą może się okazać konieczność przesunięcia daty rozpoczęcia urlopu. Prawo dopuszcza taką zmianę zarówno z inicjatywy pracownika, jak i pracodawcy. Aby pracownik skorzystał ze zmiany terminu, powinien złożyć wniosek umotywowany ważnymi przyczynami. Z kolei zmiana z inicjatywy pracodawcy jest dopuszczalna ze względu na szczególne potrzeby firmy i jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy.

Pracodawca może narzucić zmianę terminu zaplanowanego i uzgodnionego wcześniej urlopu wbrew woli zainteresowanego. Powinien jednak jednocześnie w porozumieniu z nim ustalić nowy termin wypoczynku.

Musi też pamiętać, że tak samo jak przy odwołaniu z urlopu ma obowiązek pokryć koszty, jakie pracownik poniósł w związku z nieudzieleniem mu urlopu. Jeżeli więc zaliczkował lub zapłacił za wczasy, firma powinna zwrócić mu pieniądze, jeżeli biuro turystyczne już mu ich nie odda. Jeśli to pracownik prosi o przesunięcie urlopu, wszystko zależy od dobrej woli pracodawcy.

Oczywiście, czasami urlop nie może się rozpocząć z przyczyn niezależnych i od pracownika, i od firmy. Jeżeli więc pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, na przykład z powodu choroby czy urlopu macierzyńskiego, to pracodawca ma obowiązek przesunąć urlop na termin późniejszy.

[ramka]

[b]Plany, terminy, wnioski[/b]

Nie jest konieczne oddzielne zawiadomienia pracownika o terminie urlopu wypoczynkowego, jeżeli plan urlopu został podany do wiadomości pracownika w sposób przyjęty w zakładzie pracy co najmniej na miesiąc przed rozpoczęciem urlopu [b]– uchwała z 6 czerwca 1989 r., sygn. V PZP 7/79.[/b]

Nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy rozpoczęcie zaplanowanego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownika, która trwała dłużej niż 30 dni[b] – wyrok z 20 marca 2008 r,. sygn. II PK 214/07.[/b]

Pracownik, który złożył wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego nieprzewidzianego w planie urlopów, nie może go wykorzystać bez wyraźnej akceptacji pracodawcy – [b]wyrok z 15 marca 2001 r., sygn. I PKN 306/00.[/b]

Zawiadomienie pracodawcy o rozpoczęciu zaległego urlopu nie usprawiedliwia nieobecności pracownika w pracy. Nieudzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia do rozpoczęcia po tym terminie urlopu bez zgody pracodawcy – [b]wyrok z 5 grudnia 2000 r., sygn. I PKN 121/00.[/b][/ramka]

Masz pytanie, wyślij e-mail do autora: [mail=t.zalewski@rp.pl]t.zalewski@rp.pl[/mail]