Zatrudniony na podstawie kodeksu pracy dostaje za swoją pracę miesięczne wynagrodzenie zasadnicze, np. prowizyjne, akordowe albo stałe, wzbogacone dodatkowo o premię lub roczną nagrodę. Przypominam jednak, że przyznanie dodatkowych składników, jak nagroda, zależy tylko od dobrej woli szefa.

Członkom spółdzielni pracy należą się one tymczasem już z mocy ustawy, bo poza wynagrodzeniem bieżącym każdemu z nich przysługuje jeszcze udział w nadwyżce bilansowej przeznaczonej do podziału między wszystkich członków.

[srodtytul]Jest ochrona[/srodtytul]

Ustawa nie reguluje terminów i sposobu wypłaty pensji, ale mówi, że wynagrodzenie zatrudnionego członka spółdzielni podlega takiej samej ochronie, jak zwykłego pracownika. Wypłacamy je zatem co najmniej raz w miesiącu, najpóźniej do 10 następnego miesiąca. Jeżeli data wypłaty wypada w dzień wolny od pracy, to wynagrodzenie regulujemy dzień wcześniej. Pensje przelewamy na konto bankowe albo wypłacamy do ręki. Członkowi spółdzielni pracy tak samo jak pracownikowi przysługują odsetki od poborów uiszczonych po terminie. Prawo do nich gwarantuje art. 481 § 1 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli pracodawca opóźnia się ze spłatą świadczenia pieniężnego, to zatrudniony może żądać odsetek ustawowych (obecnie 11,5 proc. w skali roku). Prawo do nich przysługuje bez względu na to, czy wskutek przekroczenia terminu wypłaty pracownik lub członek spółdzielni ponieśli szkody. Liczy się tylko to, że nie otrzymali wynagrodzenia na czas.

Przypominam, że odsetki z tytułu opóźnienia przysługują pracownikowi również od części wynagrodzenia, od której pracodawca odprowadził składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, czyli od kwoty wynagrodzenia brutto. Potwierdził to [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 19 września 2002 r. (III PZP 18/02)[/b].

Roszczenie o odsetki jest ściśle związane ze stosunkiem pracy i dlatego sąd pracy rozpatrując roszczenie podwładnego o wypłatę zaległego wynagrodzenia, powinien uwzględnić również odsetki, mimo że pracownik z roszczeniem o nie nie wystąpił. To wynika z kolei z [b]wyroku SN z 21 lipca 1994 r. (I PRN 42/94)[/b].

Jeżeli wynagrodzenie zostało uiszczane w walucie obcej, to odsetki z tytułu jego opóźnienia także wypłacamy w tej walucie. Zasady te dotyczą również spółdzielczego stosunku pracy.

[srodtytul]Łatwo zredukować w trakcie kryzysu[/srodtytul]

Mimo że ustawa chroni członków spółdzielni przed zmianą warunków zatrudnienia, to pozwala jednocześnie skrócić im czas pracy i zmniejszyć odpowiednio wynagrodzenie, nie wręczając nawet wypowiedzenia zmieniającego. Dopuszcza to art. 185 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=70984]ustawy z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (DzU nr 30, poz. 210 ze zm.; ustawa)[/link]. Decyzję w tej sprawie podejmuje walne zgromadzenie w uchwale z powodów uzasadnionych gospodarczo, obejmując co najmniej jeden dział lub wszystkich członków wykonujących tę samą pracę.

– [b]Czy niekorzystne skutki takiej uchwały dotyczą również członków rady nadzorczej spółdzielni pracy?[/b] – pyta przedsiębiorca.

Wszystko wskazuje na to, że nie. Według art. 45 § 6 ustawy członek rady spółdzielni korzysta bowiem z ochrony przed wypowiedzeniem warunków zatrudnienia na takich samych zasadach, jak związkowiec. Jest to jednak ochrona przed wypowiedzeniem warunków zatrudnienia, a uchwała walnego zgromadzenia pozwala je zmienić bez wręczania wypowiedzeń zmieniających. Podkreślam: na gruncie kodeksu pracy zmiana warunków zatrudnienia niepoprzedzona wypowiedzeniem zmieniającym jest, bez wyjątków, wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.

[ramka][b]Zatrudnienie w spółdzielni pracy na wokandach[/b]

Oto ciekawe wyroki Sądu Najwyższego w tej kwestii:

- Rozwiązanie za wypowiedzeniem, na podstawie art. 10 ust. 1 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=166428]ustawy z 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (tekst jedn. DzU z 2002 r. nr 112, poz. 980 ze zm.)[/link], stosunku pracy z członkiem rady nadzorczej spółdzielni wymaga zgody tej rady – [b]wyrok z 9 grudnia 2003 r. (I PK 118/03)[/b].

- Spółdzielnia pracy, rozwiązując z zachowaniem okresu wypowiedzenia umowę o pracę ze swoim członkiem, nie może powoływać się na zmniejszenie zatrudnienia spowodowanego gospodarczą koniecznością oraz na brak możliwości dalszego zatrudnienia tego pracownika, w sytuacji gdy pozostawia w zatrudnieniu kilka osób niebędących jej członkami – z [b]20 kwietnia 2000 r. (I PKN 380/00)[/b].

- Przyjęcie pracownika spółdzielni pracy w poczet jej członków powoduje rozwiązanie pracowniczego i nawiązanie spółdzielczego stosunku pracy. Członek spółdzielni pracy nie może pozostawać z nią w pracowniczym stosunku pracy – z [b]5 maja 1999 r. (I PKN 677/98)[/b].

- Wykluczenie ze spółdzielni powoduje wygaśnięcie spółdzielczej umowy o pracę. Dlatego rozwiązanie spółdzielczego stosunku pracy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 kodeksu pracy jest w takim wypadku bezprzedmiotowe, a pracownik nie może skutecznie dochodzić przywrócenia do pracy, bez żądania uchylenia uchwały o wykluczeniu go ze spółdzielni. Przez przystąpienie pracownika do spółdzielni pracy następuje rozwiązanie na mocy porozumienia stron pracowniczego stosunku pracy łączącego je uprzednio i nawiązanie spółdzielczego stosunku pracy – z [b]7 grudnia 1999 r. (I PKN 385/99)[/b].

- Przejście zakładu pracy, w którym wykonywana była praca na podstawie spółdzielczej umowy o pracę, na innego pracodawcę (art. 231 § 1 kodeksu pracy) powoduje przekształcenie jej w umowny stosunek pracy – z [b]24 czerwca 1998 r. (I PKN 169/98)[/b]. [/ramka]