Organizator imprezy masowej musi zapewnić bezpieczeństwo jej uczestnikom oraz porządek podczas trwania imprezy.
Zgodnie z art. 5 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych chodzi o spełnienie wymagań określonych przepisami prawa budowlanego, sanitarnymi i dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej.
O bezpieczeństwo dba odpowiednio wyszkolona i wyposażona służba porządkowa, wyraźnie wyróżniająca się ubiorem. Określona jest minimalna liczebność takiej służby. Przyjmuje się przelicznik – co najmniej dziesięciu porządkowych na 300 osób, które mogą być obecne na imprezie, i co najmniej jeden porządkowy na każde następne 100 osób. Jeżeli jest to impreza o podwyższonym ryzyku, przeliczniki te wynoszą odpowiednio 15 porządkowych na 300 osób i co najmniej dwóch porządkowych na każde następne 100 osób. Wszyscy porządkowi muszą legitymować się ważną licencją pracownika ochrony. Organizator ustanawia też odpowiedzialnego za sprawy bezpieczeństwa kierującego tymi służbami.
Trzeba też zapewnić pomoc medyczną, zaplecze higieniczno-sanitarne, drogi ewakuacyjne oraz pozwalające na dojazd pojazdom służb ratowniczych i policji. Służby te muszą mieć zapewnioną łączność, sprzęt ratowniczy i gaśniczy. Jeżeli jest taka potrzeba, to dodatkowo pomieszczenie dla osób kierujących zabezpieczeniem.
Uczestnikom udostępnia się regulamin obiektu lub regulamin imprezy. Z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej uzgadnia się zaś szczegółowe zasady postępowania na wypadek pożaru lub innego zagrożenia.
Jeżeli jest to impreza o podwyższonym ryzyku (np. mecz między zantagonizowanymi drużynami), to do obowiązków organizatora należy zapewnienie identyfikacji osób biorących w niej udział. Chodzi o imię i nazwisko uczestnika oraz numer PESEL lub numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Firma urządzająca festyn czy koncert może zawrzeć z komendantem powiatowym lub miejskim policji porozumienie o odpłatnym udziale funkcjonariuszy w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego. Opłatę ustala się, uwzględniając zasady przyznawania dodatkowego wynagrodzenia za udział w zabezpieczeniu podczas imprezy masowej zawarte w ustawie o policji (DzU z 2002 r. nr 7, poz. 58, ze zm.).
Imprezy nie da się zorganizować z dnia na dzień ani nawet z tygodnia na tydzień. Potrzebne jest bowiem zezwolenie. Jednak zanim organizator o nie wystąpi, musi zebrać plik dokumentów.
Oznacza to, że nie później niż 14 dni przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia powinien się zwrócić do właściwych miejscowo komendantów powiatowych (miejskich) policji i Państwowej Straży Pożarnej, kierownika jednostki organizacyjnej pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego) i państwowego inspektora sanitarnego o wydanie przez nich opinii, które muszą być dołączone do wniosku o zezwolenie.
Imprezy masowe, na które wstęp jest odpłatny, trzeba obowiązkowo ubezpieczyć od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone uczestnikom
Przy bezpłatnych takiego obowiązku nie ma. Rozporządzenie w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia imprez masowych (DzU z 2003 r. nr 220, poz. 2179) precyzuje dwa pojęcia:
- imprezy masowej prowadzonej na otwartej przestrzeni (czyli na stadionie, innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na otwartej przestrzeni),
- imprezy masowej na terenie zamkniętym (czyli w hali sportowej lub w innym budynku umożliwiającym przeprowadzenie takiej imprezy).
Odrębnie są też ustalone stawki dla imprez sportowych oraz dla imprez artystycznych i rozrywkowych. Ubezpieczenie dotyczy działania bądź zaniechania ubezpieczonego wobec uczestników imprezy, na którą wstęp jest płatny.
Minimalna suma gwarancyjna dla imprezy sportowej wynosi:
- na otwartej przestrzeni 30 tys. euro (1 – 2 tys. miejsc) i za każde 100 osób ponad 2 tys. miejsc wzrasta o 1500 euro,
- w hali 6250 euro (300 – 500 miejsc) i za każde 100 osób ponad 500 miejsc wzrasta o 1250 euro.
Dla imprez artystycznych i rozrywkowych minimalne sumy gwarancyjne są nieco niższe i wynoszą:
- na otwartej przestrzeni 22,5 tys. euro (1 – 2 tys. miejsc) i za każde 100 osób ponad 2 tys. miejsc 1100 euro,
- na terenie zamkniętym 5 tys. euro (300 – 500 miejsc) i za każde 100 osób ponad 500 miejsc 1000 euro.
Minimalne sumy gwarancyjne dla imprez o podwyższonym ryzyku są wyższe. Niższa jest też liczba miejsc w ramach sumy gwarancyjnej:
- dla imprezy sportowej o podwyższonym ryzyku przeprowadzanej na otwartej przestrzeni jest to 35 tys. euro (300 – 2 tys. miejsc), za każde kolejne 100 ponad 2 tys. miejsc minimalna suma gwarancyjna wzrasta o 1750 euro,
- dla imprezy sportowej o podwyższonym ryzyku na terenie zamkniętym jest to 8150 euro (200 – 500 miejsc), przy wzroście liczby miejsc o każde 100 ponad 500 miejsc minimalna suma gwarancyjna zwiększa się każdorazowo o 1650 euro,
- dla imprezy artystycznej i rozrywkowej o podwyższonym ryzyku na otwartej przestrzeni 27 500 euro (300 i nie więcej niż 2 tys. miejsc), za każde kolejne 100 miejsc ponad 2 tys. minimalna suma gwarancyjna wzrasta o 1400 euro,
- dla imprezy artystycznej i rozrywkowej o podwyższonym ryzyku na terenie zamkniętym 6250 euro (200 i nie więcej niż 500 miejsc), za każde kolejne 100 ponad 500 miejsc minimalna suma gwarancyjna zwiększa się o 1250 euro.
Wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy masowej lub jego odmowa następuje w formie decyzji administracyjnej. Wydaje ją wójt, burmistrz albo prezydent miasta
Wydający decyzję ma obowiązek kontrolowania zgodności przebiegu imprezy z warunkami określonymi w zezwoleniu. Jeżeli stwierdzi, że organizator ich nie spełnia, to może przerwać koncert czy zawody sportowe. Organizator występuje o zezwolenie nie później niż na 14 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia. W tym celu składa w urzędzie odpowiedni wniosek. Powinien on zawierać:
- dane organizatora imprezy, osób uprawnionych do występowania w jego imieniu, dane kierownika ds. bezpieczeństwa,
- informacje o miejscu, terminie, godzinach, charakterze imprezy, przewidywanej liczbie widzów, o zgodzie właściciela/zarządcy terenu/obiektu na organizację imprezy, o odpłatności za wstęp.
Wraz z wnioskiem o wydanie zezwolenia organizator składa:
- opinie policji, straży pożarnej, kierownika pogotowia ratunkowego (podają one informacje o tym, jakie siły i środki są potrzebne do zabezpieczenia imprezy, o zastrzeżeniach wobec stanu technicznego obiektu oraz o zagrożeniach przewidywanych przez policję), a także opinię miejscowego państwowego inspektora sanitarnego (jeżeli jednak właściciel obiektu, na terenie którego odbywa się impreza masowa, ma już decyzję właściwego organu o pozwoleniu na użytkowanie wydaną stosownie do przepisów prawa budowlanego, to nie musi przedkładać opinii i uzgodnień ze strażą pożarną i inspektorem sanitarnym);
- kopie aktualnych protokołów z kontroli budowlanej (art. 62 ust. 1 prawa budowlanego).
O wydanie opinii organizator zwraca się do odpowiednich organów nie później niż na 14 dni przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia na przeprowadzenie imprezy.
Poza tym potrzebne będą:
- graficzny plan obiektu lub terenu, na którym ma być przeprowadzona impreza, wraz z opisem,
- regulamin obiektu z informacją o sposobie udostępnienia go uczestnikom,
- program i regulamin, ewentualnie terminarz imprez wraz z informacją o sposobie udostępnienia ich uczestnikom,
- informacje: o liczbie miejsc w obiekcie lub na terenie, gdzie impreza będzie zorganizowana, o mogących wystąpić zagrożeniach porządku publicznego, w tym informacje, czy ewentualnie będzie to impreza o podwyższonym ryzyku, oraz informacje o liczbie osób, które mogą być obecne na imprezie, o stanie liczebnym, organizacji, oznakowaniu, wyposażeniu i sposobie rozmieszczenia służb porządkowej i informacyjnej,
- pisemna instrukcja określająca zadania służby porządkowej oraz warunki łączności między zabezpieczającymi imprezę,
- szczegółowe zasady postępowania w przypadku pożaru lub innego zagrożenia,
- polisa ubezpieczeniowa, jeżeli wstęp jest odpłatny,
- informacje o sposobie zapewnienia identyfikacji uczestników masowej imprezy sportowej o podwyższonym ryzyku organizowanej na stadionie lub w hali sportowej.
W niektórych miejscach niezbędne są też inne dokumenty, np. zgoda władz parku krajobrazowego czy np. Straży Granicznej.
- Zgodnie ze słowniczkiem do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych może być taką impreza sportowa, artystyczna lub rozrywkowa. Decydującym wyznacznikiem jest liczba miejsc. Na świeżym powietrzu musi ich być co najmniej 1000. W hali lub w innym budynku nie mniej niż 300. Jeżeli zaś jest to impreza o tzw. podwyższonym ryzyku, to liczby miejsc dla uczestników wynoszą odpowiednio 300 i 200.
- Nie są imprezami masowymi spotkania towarzyskie czy rodzinne, także religijne i społeczne (np. zjazdy związków zawodowych), nawet przekraczające odpowiednią liczbę osób. Nie są nimi też zgromadzenia (np. wiece polityczne – obowiązują wówczas przepisy o zgromadzeniach).
- Jeżeli impreza odbywa się w teatrze, operze, operetce, filharmonii, kinie, muzeum, bibliotece, domu kultury czy galerii sztuki albo w placówce oświatowej (szkole, uczelni), to także nie jest uznawana za masową.
- Również imprezy rekreacyjne oraz zawody dla dzieci i młodzieży, a także wyłącznie dla sportowców niepełnosprawnych nie są uznawane za masowe.
- Przepisów ustawy nie stosuje się też do imprez nieodpłatnych organizowanych na terenach zamkniętych będących w trwałym zarządzie jednostek podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez ministrów: obrony narodowej, sprawiedliwości oraz właściwych do spraw wewnętrznych, do spraw oświaty i wychowania, do spraw szkolnictwa wyższego oraz do spraw kultury fizycznej i sportu, ale pod warunkiem, że to te jednostki organizują przedsięwzięcie. W innych wypadkach nie ma natomiast znaczenia, czy taka impreza jest odpłatna czy nie.
- Czasami trudno odróżnić, co jest, a co nie jest imprezą masową. Z pomocą przychodzą orzeczenia sądów. Wynika z nich m.in., że za imprezę masową (rozrywkową) trzeba uznać dużą zabawę dyskotekową, a także np. juwenalia organizowane wprawdzie na terenie uczelnianym, ale przez samorząd studencki.