W najbliższym czasie planuję urlop wychowawczy. Moja żona po wykorzystaniu macierzyńskiego zamierza wrócić do pracy i to ja przejmę opiekę nad naszym dzieckiem. Czy pracodawca przed udzieleniem mi urlopu wychowawczego ma obowiązek dać mi urlop wypoczynkowy? Dodam, że oprócz wolnego za ten rok mam jeszcze zaległy urlop
– pyta czytelnik.
Urlop wypoczynkowy jest przyznawany na wniosek pracownika, jednak ostateczną decyzję, czy udzielić go w danym terminie, podejmuje pracodawca. Kodeks pracy przewiduje wyjątek od tej zasady. Art. 163 § 3 mówi mianowicie, że na wniosek pracownicy udziela się jej urlopu bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Dotyczy to także pracownika-ojca wychowującego dziecko, jeśli korzysta on z urlopu macierzyńskiego.
Pracodawca musi tak postąpić nawet wówczas, gdy wie, że pracownik zamierza następnie wykorzystać urlop wychowawczy. Będzie więc zmuszony udzielić urlopu wypoczynkowego czytelnikowi, jeśli ten pójdzie na urlop macierzyński. W sytuacji czytelnika pozwala na to art. 180 § 5 k.p., który mówi, że pracownica po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego ma prawo zrezygnować z pozostałej jego części. W takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
Jeśli żona wykorzysta cały urlop macierzyński, to przełożony czytelnika nie musi się zgodzić na udzielenie mu urlopu wypoczynkowego przed wychowawczym, choć oczywiście może to zrobić.
Zasadniczo pracodawca musi udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo (art. 161 k.p.). Czytelnik może więc domagać się udzielenia zaległego urlopu, zwłaszcza że zgodnie z art. 168 k.p. powinien on zostać wykorzystany do końca pierwszego kwartału następnego roku. To kodeksowe zalecenie nie rodzi jednak obowiązku po stronie pracodawcy. Jak stwierdził SN w wyroku z 5 grudnia 2000 r. (sygn. I PKN 121/2000), naruszenie przez pracodawcę obowiązku udzielania urlopu wypoczynkowego za dany rok do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego nie uprawnia pracownika do rozpoczęcia po tym terminie urlopu, jeśli pracodawca nie udzielił mu na to zezwolenia.
