Ale pracownica musi pracodawcę pisemnie uprzedzić, przynajmniej siedem dni wcześniej (patrz przykład wniosku), że chce wykorzystać dobrowolny dodatkowy urlop macierzyński (art. 182[sup]1[/sup] [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=529EAA9EA6E53249EE34B9136DA74F3D?id=76037]kodeksu pracy[/link]). Taki przywilej ma też ojciec dziecka oraz rodzice adopcyjni.

[b]Ekstratygodnie z maluchem [/b]

Dzięki [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=294736]nowelizacji kodeksu pracy z 6 grudnia 2008 r. (DzU nr 237, poz. 1654)[/link] od 1 stycznia 2010 r. pracownicy będą mieli prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu na warunkach macierzyńskiego. W 2010 i 2011 r. są to dwa ekstratygodnie dla pracownicy, której po urodzeniu jednego dziecka przysługuje 20 tygodni. Łącznie będzie więc mogła opiekować się malcem 22 tygodnie. Dla rodzącej jednorazowo więcej dzieci będą to trzy tygodnie fakultatywnej opieki w 2010 i 2011 r. Gdy więc na świat przyjdą bliźniaki, w sumie może ona mieć 34 tygodnie urlopu macierzyńskiego (31 tygodni obowiązkowego i trzy tygodnie fakultatywnego).

Dodatkowy urlop macierzyński będzie przyrastał etapowo aż do 2014 r., kiedy osiągnie maksymalny pułap ([b][link=http://www.rp.pl/galeria/56582,2,412654.html]patrz tabelka[/link][/b]).

Podczas dodatkowego urlopu mamie wolno też jednocześnie pracować u własnego szefa. Ale obowiązki służbowe nie mogą przekraczać połowy etatu.

Tylko podstawowy urlop macierzyński jest dla rodzicielki obowiązkowy. Na dodatkowy może, ale nie musi, się wybrać. Jeśli jednak chce, występuje o to z wnioskiem do pracodawcy. Składa go na piśmie, nie później niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z tej opieki. Szef ma obowiązek uwzględnić jej wniosek.

[b]Ścisłe terminy[/b]

Matki, którym obligatoryjny macierzyński kończy się jeszcze w starym roku kalendarzowym, takie pismo musiały złożyć najpóźniej przed świętami. Jeśli nie dopełniły tego wymogu, szef może się nie zgodzić, aby skorzystały z dodatkowego urlopu. Ministerstwo Pracy uważa, że w takiej sytuacji dodatkowy macierzyński przepada, bo nie wolno z niego skorzystać w innym terminie niż ustawowo określony, czyli bezpośrednio po podstawowym macierzyńskim.

W piśmie do szefa matka wskazuje, czy chce mieć maksymalny wymiar dodatkowej opieki, np. w 2010 r. dwa tygodnie, czy niepełny, np. w 2010 r. tydzień. Nie może wnioskować o kawałek tygodnia, np. trzy dni. Urlopu nie da też rady podzielić na części, np. aby jeden tydzień przypadał bezpośrednio po obowiązkowym macierzyńskim, a następny kilka tygodni później. Trzeba je wykorzystać jednorazowo, i to łącznie.

[ramka][b]Przykład:[/b]

W sierpniu 2009 r. pani Katarzyna urodziła trojaczki. W marcu 2010 r., kiedy będzie kończyć urlop macierzyński, chce jeszcze wziąć dodatkowy tydzień, choć z racji mnogich urodzin ma prawo do trzech tygodni. Jeśli po dziesięciu dniach od powrotu do firmy po tym dodatkowym macierzyńskim wystąpi o niewykorzystane dwa tygodnie, szef słusznie jej odmówi. Mogłaby bowiem na nim przebywać wyłącznie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, od razu na całym. [/ramka]

[ramka] [b]Komentuje: Małgorzata Podgórska, starszy specjalista w Departamencie Prawa Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej [/b]

[b]Czy dodatkowe tygodnie opieki dostanie matka, której podstawowy urlop macierzyński kończy się 31 grudnia 2009 r.?[/b]

[b]Tak.[/b] Matka może od 1 stycznia 2010 r. skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, jeśli najpóźniej w Wigilię złożyła u pracodawcy wniosek w tej sprawie. W nim musiała określić, czy chce mieć maksymalny wymiar dodatkowego macierzyńskiego, czyli np. dwa tygodnie w razie urodzenia jednego dziecka czy tylko tydzień.

[b]A jeśli tego nie zrobiła w tym czasie?[/b]

Złożenie przez pracownicę wniosku z krótszym niż siedmiodniowe wyprzedzeniem nie wiąże pracodawcy. Oznacza to, że matka z przyczyn obiektywnych może bezpowrotnie stracić prawo do dodatkowych tygodni opieki nad dzieckiem. Nie można ich bowiem wykorzystać w innym terminie niż bezpośrednio po podstawowym urlopie macierzyńskim. We własnym interesie więc pracownica powinna pilnować terminu na złożenie wniosku. Nie ma jednak przeszkód, aby pracodawca uwzględnił taki wniosek, jeżeli będzie w stanie w krótkim czasie zorganizować pracę i znaleźć zastępstwo.

[b]Czy urlop ojcowski ojciec może wziąć wtedy, gdy matka w tym samym czasie jest na urlopie macierzyńskim?[/b]

[b]Tak.[/b] Jedyne ograniczenie to wiek dziecka, czyli nieukończenie przez nie 12. miesiąca życia.[/ramka]

[ramka][b]Zobacz [link=http://www.rzeczpospolita.pl/pliki/prawo/wzory/wzor%20wniosku%20pracownicy.jpg]przykład wniosku pracownicy o dodatkowy urlop macierzyński[/link][/b]

[ramka][b]Pieniądze zapewnione[/b]

Rodzice opiekujący się dzieckiem podczas dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego udzielonego na prawach macierzyńskiego czy ojcowskiego, nie muszą się martwić o finanse. W czasie takich urlopów przysługuje im 100-proc. zasiłek macierzyński na podstawie ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.). Także przez czas urlopu macierzyńskiego łączonego z pracą aktywna mama otrzyma i zasiłek macierzyński, i wynagrodzenie za pracę, odpowiednio do wielkości etatu. Zasiłek ten zmniejsza się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.[/ramka]

[ramka][b]Bezpieczna posada i powrót [/b]

Przebywający na urlopach rodzicielskich nie muszą się obawiać utraty posady. Korzystają ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę przez szefa. Także powrót do firmy nie powinien oznaczać dla nich zawodowego wstrząsu. Powracającą po podstawowym urlopie macierzyńskim szef musi przyjąć na to samo lub równorzędne stanowisko, jakie zajmowała przed porodem. Gdyby nie było to możliwe, zapewni inną posadę odpowiadającą jej kwalifikacjom zawodowym. Zawsze jednak musi jej zapłacić wynagrodzenie, jakie otrzymywałaby, gdyby nie korzystała z urlopu. Takie same przywileje ma, gdy wraca po dodatkowym urlopie macierzyńskim.

Tak samo chroniony jest ojciec, który przez tydzień opiekuje się dzieckiem podczas urlopu ojcowskiego, oraz matka, która jednocześnie pracuje na część etatu i ma dodatkowy urlop macierzyński. Z kolei powracającej z dodatkowego urlopu macierzyńskiego takie prawo zapewniła [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=335512]nowelizacja kodeksu pracy z 5 listopada 2009 r. (DzU nr 219, poz. 1704)[/link], która zacznie obowiązywać 6 stycznia 2010 r.[/ramka]

[ramka] [b]Czytaj więcej [link=http://www.rp.pl/temat/56582.html]o urlopach macierzyńskim i ojcowskim[/link][/b][/ramka]