Jednym z podstawowych praw pracownika jest prawo do wypoczynku podczas urlopu. Pracownik może zaproponować odpowiadający mu okres, w którym chciałby wziąć urlop, a pracodawca może na taki wybór przystać lub nie. W praktyce to od pracodawcy zależy więc, czy pracownik wykorzysta urlop w danym terminie.
W przypadku dni świątecznych występujących w krótkich od siebie odstępach czasu lub oddzielonych jednym dniem roboczym od weekendu (tzw. długie weekendy), pracodawcy nierzadko dążą do zamknięcia zakładu pracy na cały ten okres. Należy mieć tu jednak na uwadze, że pracownicy mogą skorzystać z urlopu w dni pracujące, które wypadają między dniami wolnymi od pracy, ale nie mają takiego obowiązku. Pracodawca, poza pewnymi wyjątkami, nie może narzucić pracownikom terminu urlopu, nawet jeśli w tym okresie nie planuje prowadzić działalności. Przypadkami jednostronnego zmuszenia pracownika do wzięcia urlopu są urlop w trakcie trwania okresu wypowiedzenia, a także urlop zaległy. Dodatkowo urlopu wypoczynkowego należy udzielić na wniosek pracownicy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Dotyczy to także pracownika – ojca wychowującego dziecko, który korzysta z urlopu macierzyńskiego. Innym przykładem jest pracownik młodociany uczęszczający do szkoły, któremu należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych.