Pracę, którą pracownik niepełnoetatowy wykonuje ponad uzgodniony wymiar czasu pracy, można podzielić na trzy rodzaje:
1) praca ponad uzgodniony wymiar, ale poniżej limitu godzin określonego w umowie zgodnie z art. 151 § 5 k.p.; za jej wykonywanie podwładnemu przysługuje jedynie normalne wynagrodzenie,
2) praca ponad limit ustalony w umowie; za wykonywanie takiej pracy podwładny ma prawo do normalnego wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 5 k.p.).
Przykład
Podwładna pracuje na 1/2 etatu, pięć dni w tygodniu po cztery godziny. W umowie o pracę ustalono limit na sześć godzin. Za przepracowaną piątą i szóstą godzinę przysługuje jej jedynie normalne wynagrodzenie.
3) praca w godzinach nadliczbowych; jest to praca przekraczająca normy czasu pracy obowiązujące pracownika – czyli powyżej ósmej godziny (a także ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy) i powyżej (przeciętnie w okresie rozliczeniowym) 40. godziny, a nie po przepracowaniu przez zatrudnionego jego indywidualnego wymiaru, np. czterech godzin na dobę.
To nie nadliczbowe
Należy zauważyć, że praca ponad limit godzin określony w umowie, uprawniająca do dodatku – jeżeli pracownik jednocześnie nie przekroczył dobowej lub tygodniowej lub przedłużonej dobowej normy czasu pracy – nie jest pracą w godzinach nadliczbowych. Oznacza to, że do godzin przekraczających limit określony w umowie nie można stosować zasad dotyczących godzin nadliczbowych, np. zamiast dodatku udzielić pracownikowi czasu wolnego, wliczyć te godziny do limitu godzin nadliczbowych. Nie obowiązują także zakazy zatrudniania niektórych pracowników w godzinach nadliczbowych ani ograniczenie polecenia pracy w godzinach nadliczbowych do konieczności prowadzenia akcji ratowniczej lub szczególnych potrzeb pracodawcy.
Przykład
Pracownik wykonuje swoje obowiązki w podstawowym systemie czasu pracy na 1/2 etatu, w wymiarze czterech godzin dziennie, przeciętnie pięć dni w tygodniu w okresie rozliczeniowym. W umowie o pracę ustalono, że przekroczenie 30 godzin tygodniowo uprawnia go do dodatku w wysokości dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Jednak dopiero praca ponad osiem godzin dziennie lub przeciętnie 40 godzin w tygodniu w przyjętym okresie rozliczeniowym jest pracą w godzinach nadliczbowych.
Podwójne przekroczenie
Wyjaśnienia wymaga problem, jak należy wynagradzać pracę w godzinach nadliczbowych pracowników niepełnoetatowych. Jest to bowiem nie tylko praca w nadgodzinach, ale także praca po przekroczeniu limitu określonego w umowie. W takiej sytuacji przysługuje mu:
1) za godziny pracy zgodnie z wymiarem określonym w umowie i godziny poniżej limitu – normalne wynagrodzenie,
2) za godziny pracy ponad limit, ale niebędące godzinami nadliczbowymi – normalne wynagrodzenie wraz z dodatkiem, o którym mowa w art. 151 § 5 k.p.,
3) za godziny nadliczbowe – wynagrodzenie obliczone zgodnie z art. 151
1
§ 1 k.p., czyli wynagrodzenie normalne wraz z dodatkiem. Mimo że takie godziny są godzinami pracy ponad limit określony w umowie, pracownik ma prawo do jednego dodatku.
