Podstawą udzielenia urlopu ojcowskiego jest wyłącznie pisemny wniosek zainteresowanego pracownika – ojca dziecka. Jeśli zatrudniony nie wystąpi do pracodawcy z taką prośbą, przepada prawo do dni wolnych.
2 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z 24 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2015 r., poz. 1268), nowelizująca przepisy dotyczące przyznawania urlopu ojcowskiego. Pracownikowi, który wychowuje dziecko, przysługuje płatny urlop ojcowski w wymiarze do dwóch tygodni, nie dłużej jednak niż do:
- ukończenia przez dziecko 24. miesiąca życia albo
- upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez nie siódmego roku życia, a u dziecka, wobec którego zdecydowano o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie dziesiątego roku życia.
Tak stanowi znowelizowany art. 182
3
§ 1 k.p.
Urlop ojcowski przysługuje zarówno ojcu biologicznemu, jak i adopcyjnemu, mającemu postanowienie o przysposobieniu dziecka, ale chodzi wyłącznie o rodzica wychowującego potomstwo. Oznacza to, że ojciec, który dziecka nie wychowuje, np. wskutek pozbawienia go władzy rodzicielskiej, nie skorzysta z tego przywileju.
Urlop można wybrać jednorazowo albo najwyżej w dwóch częściach. Jednak żadna z tych części nie może być krótsza niż tydzień (art. 182
3
§ 1 k.p.). Tydzień urlopu ojcowskiego odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym
To istotna zmiana, bo w poprzednim stanie prawnym do 1 stycznia 2016 r. ojciec mógł wziąć urlop do 12. miesiąca życia dziecka i wyłącznie w całości.
Wymiar urlopu ojcowskiego nie zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Jest zatem taki sam dla taty bliźniaków czy czworaczków jak dla taty jednego dziecka. Zawsze liczy do dwóch tygodni.
Gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej, rodzic może przerwać urlop ojcowski i pozostałą jego część wybrać w terminie późniejszym, po wyleczeniu dziecka.
Pracodawca udziela tego urlopu na pisemny wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko. Należy go złożyć w terminie nie krótszym niż siedem dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu (art. 182
3
§ 2 k.p.). Szef musi uwzględnić wniosek podwładnego, ale nie może wystąpić z inicjatywą udzielenia tego przywileju. Jeśli więc zatrudniony nie złoży wniosku (>patrz ramka), straci prawo do wolnego.
- dr Anna Ryl
Niezbędne elementy
Złożony wniosek o urlop ojcowski powinien określać:
- imię i nazwisko pracownika,
- okres, na który ma być udzielony urlop ojcowski albo jego część.
Tak stanowi § 21 ust. 1 rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej z 8 grudnia 2015 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (DzU z 2015 r., poz. 2243, dalej: rozporządzenie).
Do wniosku zainteresowany dołącza:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów,
- kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka, gdy wniosek dotyczy udzielenia urlopu ojcowskiego albo jego części na dziecko przysposobione,
- oświadczenie pracownika – ojca wychowującego dziecko, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części,
- kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego, gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję (§ 21 ust. 2 rozporządzenia).
