Praca wydłuży urlop rodzicielski

Od 2 stycznia 2016 r. obowiązują zmiany w kodeksie pracy w uprawnieniach rodzicielskich pracowników, w tym w urlopach rodzicielskich. Wprowadziła je nowelizacja kodeksu pracy z 24 lipca 2015 r. (DzU z 2015 r., poz. 1268).

Nowe przepisy są znacznie korzystniejsze dla łączących urlop z wykonywaniem pracy w firmie, która udzieliła tego urlopu. Jednak nie wszyscy zyskają na tym dobrodziejstwie.

Ci, którzy korzystają z tych praw na przełomie roku, muszą je wybrać w reżimie dotychczasowych uprawnień. To oznacza, że osoba, która 2 stycznia 2016 r. była na dodatkowym urlopie macierzyńskim, może go wziąć zgodnie z dawnymi zasadami: w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Zamiast pobytu w domu może też wnioskować o łączenie zatrudnienia z opieką >patrz ramka. Jednak w takim wypadku nie wydłuży urlopu rodzicielskiego.

Na starych zasadach

Mechanizm wydłużania wymiaru dotyczy jedynie urlopów rodzicielskich łączonych z pracą i udzielanych według art. 1821e k.p. W przepisach przejściowych nie ma regulacji umożliwiających stosowanie takiego zwiększenia dla osób łączących „na starych zasadach" dodatkowy macierzyński z pracą na część etatu.

O tym, w jaki sposób obliczyć wyższą pulę, przesądza art. 1821f k.p. Osoby korzystające z dodatkowych urlopów macierzyńskich w styczniu, a więc gdy zaczęły obowiązywać zmienione kodeksowe regulacje o rodzicielskich przywilejach, chcące wziąć drugą część tego uprawnienia, mogą się o nie ubiegać na dawnych zasadach.

Resort pracy wyjaśnia, że obowiązują tu przepisy, a więc również terminy składania wniosków, funkcjonujące przed 2 stycznia 2016 r. (zob.: http://www.rodzicielski.gov.pl/aktualnosci). To oznacza, że zarówno wniosek o drugą część dodatkowego urlopu macierzyńskiego (na warunkach urlopu macierzyńskiego), jak i wniosek w sprawie łączenia dodatkowych urlopów z pracą należy złożyć w terminie nie krótszym niż 14 dni przed startem korzystania z drugiej części urlopu.

Jedynie osoby będące po 2 stycznia br. na pierwszej lub kolejnej części urlopu rodzicielskiego mogą liczyć na zwyżkę puli opieki, jeżeli zdecydują się ją łączyć z pracą. Gdy to powiązanie odbywa się tylko przez część urlopu, proporcjonalnie wydłuży się jedynie ta część rodzicielskiego.

Po zmianach przy łączeniu urlopu z pracą rodzicielski wydłuża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu (lub jego części). To zaś oznacza, że na pracodawcy ciąży nowy obowiązek. Zgodnie z otrzymanym wnioskiem musi obliczyć, o ile tygodni lub dni wydłuży się urlop. Istotne jest też to, że powstała w ten sposób zwyżka powiększa tę część urlopu i musi być przez pracownika od razu wykorzystana.

Przedłużenie części

W czasie przedłużenia urlopu rodzicielskiego pracownik nadal może pracować, ale może też postawić wyłącznie na opiekę nad dzieckiem. Wybór pierwszej opcji spowoduje kolejne wydłużenie urlopu rodzicielskiego.

Te kwestie trzeba określić w składanym wniosku, a pracodawca musi zadbać, aby informacje w nim zawarte były kompletne i umożliwiały wyliczenie ostatecznego wymiaru udzielanego rodzicielskiego.

Przy rachunkach trzeba pamiętać o ogólnej regule, że urlop nie może przekroczyć 64 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka i 68 tygodni, gdy dzieci jest więcej.

Kłopotliwe rachunki

Niestety, metodologia obliczeń rodzicielskich uprawnień nie jest prosta. Szczególnie jeśli opiekun wydłużoną część rodzicielskiego także chce spożytkować razem z etatową aktywnością. Wówczas trzeba dokonać podwójnych rachunków, wykorzystując dwie różne metody obliczeń >patrz ramka z krokami.

Połączenie aktywności

Zarówno przed zmianami, jak i obecnie pracownik może łączyć korzystanie z rodzicielskiego z pracą w firmie udzielającej urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu udziela się na pozostałą część czasu pracy. Podjęcie pracy następuje na pisemny wniosek rodzica, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed startem zadań. Pracodawca musi uwzględnić takie podanie, chyba że nie jest to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez podwładnego. Gdy szef odrzuca prośbę, o przyczynie informuje pracownika na piśmie.

Jak obliczyć wymiar urlopu rodzicielskiego

Pracownik chce wziąć 14 tygodni urlopu rodzicielskiego, pracując na jedną czwartą etatu, w czasie zwiększenia zaś – na pół etatu. Obliczmy, o ile wydłuży się jego urlop rodzicielski.

Krok 1.

Ustalamy zwiększenie wymiaru rodzicielskiego w związku z pracą przez 14 tygodni na jedną czwartą etatu.

ZASADA: Okres, o który rodzicielski należy wydłużyć, stanowi iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy urlop z pracą, i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez niego w trakcie tego urlopu (art. 1821f § 2 k.p.).

Jeżeli powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego jego część nie odpowiada wielokrotności tygodnia, udziela się jej w dniach, a przy udzielaniu urlopu niepełny dzień się pomija.

Uwzględniając te zasady, ustalamy, że urlop wydłuży się o trzy tygodnie i trzy dni. Wynika to z następujących obliczeń:

- 14 tygodni x 1/4 etatu = 3 i 1/2 tygodnia (3,5 tygodnia),

- 1/2 tygodnia x 7 dni = 3 i 1/2 dnia (3,5 dnia); niepełny dzień urlopu się pomija.

Pracownik może wykorzystać tę wydłużoną część urlopu przez trzy tygodnie i trzy dni, wybierając tylko urlop (nie pracując), albo również tę część połączyć z pracą na cząstkę etatu. Wybór drugiej opcji spowoduje kolejne wydłużenie urlopu rodzicielskiego.

Krok 2.

Ustalamy, o ile wydłuży się urlop rodzicielski, jeżeli pracownik połączy korzystanie z wydłużonej części rodzicielskiego przez trzy tygodnie i trzy dni z pracą na pół etatu.

ZASADA: Wymiar tej części urlopu oblicza się, dzieląc część urlopu powstałą w wyniku proporcjonalnego wydłużenia przez różnicę liczby 1 i wymiaru czasu pracy, w jakim pracownik zamierza łączyć tę część urlopu z pracą.

Jeżeli powstała w wyniku wydłużenia wymiaru urlopu rodzicielskiego jego część nie odpowiada wielokrotności tygodnia, udziela się jej w dniach. Przy czym niepełny dzień urlopu pomija się (art. 1821f § 7 k.p.).

Pracownik z przykładu chce łączyć trzy tygodnie i trzy dni urlopu rodzicielskiego z pracą na pół etatu. To kolejny raz wydłuży ten urlop do 48 dni. Wynika to z takich obliczeń:

- trzy tygodnie i trzy dni urlopu najlepiej przeliczyć na dni, czyli 24 dni (3 tygodnie x 7 dni + 3 dni),

- 1 - 1/2 etatu = 1/2,

- 24 dni : 1/2 etatu = 48 dni.

48 dni to zaś sześć tygodni i sześć dni urlopu (6 tygodni x 7 dni + 6 dni).

Wskutek łączenia urlopu z pracą na pół etatu te trzy tygodnie i trzy dni urlopu (24 dni) wydłużyły się do sześciu tygodni i sześciu dni (48 dni), w trakcie których pracownik będzie pracował na pół etatu.

Przez cały ten czas korzysta on z pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która wskutek łączenia go z pracą wyniesie w sumie 20 tygodni i sześć dni (14 tygodni urlopu łączonego z pracą na 1/4 etatu + sześć tygodni i sześć dni urlopu łączonego z pracą na 1/2 etatu).