Przede wszystkim, w powołanej ustawie wyróżniono trzy przedmioty opodatkowania: grunty, budynki i budowle. Budynki zazwyczaj nie stanowią odrębnego przedmiotu własności (odrębnym przedmiotem jest nieruchomość gruntowa zabudowana). Przy wymierzaniu podatku od nieruchomości obowiązuje inna perspektywa, zgodnie z którą należy osobno traktować budynek, osobno grunt (podobnie zresztą jest w prawie budowlanym). O wysokości opodatkowania – powierzchni gruntu lub powierzchni użytkowej budynku – decyduje rada gminy. Ma ona dowolność wyznaczania stawek podatku. Musi się on jednak mieścić w progach wskazanych w ustawie. Jeżeli przedsiębiorca chce, to może przekonywać organy gminy do tego, żeby stawki podatku obniżyły lub ustaliły na zerowym poziomie (co jest praktykowane w niektórych gminach). Nie ma prawa tego jednak żądać. Ponadto nie może oczekiwać, że stawka podatkowa zostanie ustalona przez radę gminy tylko dla jego konkretnego budynku lub gruntu. Uchwała rady gminy musi obejmować wszystkie przedmioty opodatkowania, które spełniają konkretne kryteria – nie może być podobnych gruntów lub budynków lepiej i gorzej traktowanych.
Kto może być podatnikiem? Przede wszystkim właściciel nieruchomości lub jej użytkownik wieczysty. Może się zdarzyć, że nieruchomość zajmuje posiadacz samoistny. Czyli kto inny jest jej właścicielem, a kto inny sprawuje nad nieruchomością pełne władztwo, traktując ją jak właściciel. W takim wypadku posiadacz będzie podatnikiem. Jeżeli nieruchomości lub obiekty budowlane stanowią własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu – podatnikami mogą być nawet posiadacze zależni. Chodzi o najemców dzierżawców czy też podmioty, które zajmują obiekt bez tytułu prawnego. Posiadacz zależny zajmuje rzecz (nieruchomość), ale nie traktuje jej jak właściciel, tylko podmiot uzależniony od właściciela (lub kogoś jeszcze innego). Przejawia się to w uznawaniu dominującego władztwa i np. płaceniu czynszu za nieruchomość. Strony umowy najmu lub dzierżawy w ramach umów nie mogą z siebie zrobić podatników. Dopuszczalne jest natomiast zawieranie w umowach roszczenia o zwrot poniesionych przez podatnika wydatków na cele podatkowe. Sprowadza się to nie tyle do obowiązków podatkowych, ile do cywilnych rozliczeń stron.
Warto też pamiętać o możliwych zwolnieniach od podatku od nieruchomości. Ustawodawca przewidział szeroki katalog takich przypadków. Są to np. budowle infrastruktury portowej, budynki gospodarcze służące działalności leśnej lub rybackiej i położone na gruntach gospodarstw rolnych służące działalności rolniczej, grunty stanowiące użytki i nieużytki ekologiczne, grunty zajęte pod sztuczne zbiorniki wodne czy nieruchomości zajęte na prowadzenie nieodpłatnej działalności przez organizacje pożytku publicznego. Podatnikami omawianego podatku nie są natomiast przedsiębiorcy o statusie centrów badawczo-rozwojowych co do do przedmiotów opodatkowania zajętych na badania i prace rozwojowe.
