Zakończenie sprawy ostateczną decyzją nie wyklucza jej wznowienia. Okoliczności uzasadniające takie wznowienie oraz związany z tym tryb postępowania określa ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.). Jedną z podstaw do wznowienia postępowania jest wyjście na jaw nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów. Muszą one: być istotne dla sprawy, istnieć w dniu wydania ostatecznej decyzji w tej sprawie oraz być nieznane organowi, który ją wydał. Dla wznowienia postępowania wystarczą nowe okoliczności faktyczne. Nie muszą to być jednocześnie nowe fakty i nowe dowody. Przesłanki wznowienia postępowania nie stanowi jednak nowa wykładnia przepisów prawnych, gdyż nie jest ona ani nowym faktem, ani nowym dowodem (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 16 października 1998 r., sygn. I SA/Łd 29/97).

Uchylenie decyzji z powodu ujawnienia nowych okoliczności nie może nastąpić, jeżeli od dnia doręczenia lub ogłoszenia ostatecznej decyzji w tej sprawie upłynęło już pięć lat. Decyzji nie uchyla się również w wypadku, jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swojej istocie decyzji dotychczasowej.

Zmiany wymagające uwzględnienia

Zgodnie z art. 75 § 1 k.p.a. dowodem może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych czy oględziny. Natomiast nowy fakt lub fakty oznacza to, co zaszło lub zachodzi w rzeczywistości: zjawisko, zdarzenie, określony stan rzeczy.

Przy ocenie, czy dane nowe okoliczności uzasadniają wznowienia postępowania, trzeba ustalić, czy są spełnione następujące przesłanki. Nowe fakty lub dowody powinny mieć wpływ na zakres praw i obowiązków strony, a w konsekwencji na treść merytorycznego rozstrzygnięcia (por. m.in. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 17 maja 2000 r., sygn. I SA/Lu 9/00). Muszą być one odkryte lub po raz pierwszy zgłoszone przez stronę dopiero po wydaniu ostatecznej decyzji w danej sprawie i nie mogły być znane organowi w chwili wydawania tej decyzji. Trzeba także ustalić, czy nowe okoliczności istniały już w dacie podejmowania ostatecznej decyzji. Jeżeli powstały dopiero po tej dacie, nie mogą stanowić podstawy do wznowienia postępowania, ale mogą uzasadniać wszczęcie postępowania w nowej sprawie (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 listopada 2010 r., sygn. II GSK 986/09).

Tryb postępowania

Wznowienie postępowania z powodu nowych okoliczności następuje z urzędu lub na żądanie strony. Podanie o wznowienie trzeba wnieść do organu, który wydał w danej sprawie decyzję w pierwszej instancji. Należy zrobić to w ciągu miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia. Zachowanie tego terminu musi być wykazane przez stronę.

Przykład:

Strona dowiedziała się o nowych okolicznościach uzasadniających wznowienie postępowania, ale nie zdawała sobie sprawy z ich prawnego znaczenia ani z tego, że może żądać wznowienia, w związku z czym nie wniosła podania o wznowienie w wymaganym miesięcznym terminie. ?W tej sytuacji nie można przywrócić jej tego terminu, ale nie wyłącza to możliwości wznowienia postępowania. Organ może bowiem wznowić je z urzędu. Jak zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 27 marca 2002 r. (sygn. II SA 2791/00), organ nie ma obowiązku wszczynania postępowania w każdej prawomocnie zakończonej sprawie w celu sprawdzenia, czy nie zachodzą podstawy do wznowienia. Obowiązek wznowienia ciąży na nim jednak w razie znalezienia przyczyny wznowienia. Strona może także zwrócić się do prokuratora o wniesienie przez niego sprzeciwu (art. 184 § 1 k.p.a.).

O wznowieniu postępowania rozstrzyga organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji, a jeżeli przyczyną wznowienia jest działalność tego organu, organ wyższego stopnia, który równocześnie wyznacza wówczas organ właściwy do przeprowadzenia dalszego postępowania w tej sprawie. Ingerencja organu wyższego stopnia nie dotyczy sytuacji, gdy decyzję w ostatniej instancji wydał minister, a w sprawach należących do zadań jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegium odwoławcze.

Wznowienie lub odmowa wznowienia następuje w drodze postanowienia. Na postanowienie o odmowie wznowienia można wnieść zażalenie.

Natomiast postanowienie o wznowieniu stanowi podstawę do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy. Po przeprowadzeniu tego postępowania właściwy organ wydaje decyzję, w której:

W wypadku, gdy pomimo wznowienia postępowania na skutek ujawnienia nowych okoliczności nie można uchylić decyzji w związku z upływem pięciu lat od jej doręczenia lub ogłoszenia, organ ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie doszło do jej uchylenia.

Organ właściwy w sprawie wznowienia wstrzymuje – z urzędu lub na żądanie strony – wykonanie decyzji, jeżeli okoliczności sprawy wskazują na prawdopodobieństwo uchylenia decyzji w wyniku wznowienia postępowania.

Na postanowienie w sprawie wstrzymania wykonania decyzji stronie przysługuje zażalenie, chyba że takie postanowienie wydał minister lub samorządowe kolegium odwoławcze.

autorka jest radcą prawnym

Przykładowy wzór wniosku o wznowienie postępowania

Gdańsk, 30 września 2014 r.

„J. Kowalski, P. Woźniak – MaxPol spółka jawna"

z siedzibą przy ul. J. Kusocińskiego 14/52,

80-288 Gdańsk

Prezydent Miasta Gdańska

ul. Nowe Ogrody 8/12

80-803 Gdańsk

Wniosek o wznowienie postępowania

zakończonego ostateczną decyzją Prezydenta Miasta Gdańska z 14 kwietnia 2014 r., nr UDB/1473/99/14, w sprawie nakazania właścicielowi gruntu wykonania urządzeń zapobiegających szkodom spowodowanym zmianami stanu wody

Na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. wnosimy o:

? wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją Prezydenta Miasta Gdańska z 14 kwietnia  2014 r., nr UDB/1473/99/14, w sprawie nakazania właścicielowi gruntu wykonania urządzeń zapobiegających szkodom spowodowanym zmianami stanu wody oraz

? uchylenie tej decyzji.

Uzasadnienie

Prezydent Miasta Gdańska ostateczną decyzją z 14 kwietnia 2014 r., nr UDB/1473/99/14, nakazał „J. Kowalski, P. Woźniak – MaxPol spółce jawnej" – jako właścicielowi działki nr 452/13, obręb 6, przy ul. J. Kusocińskiego 14/52 w Gdańsku – wykonanie drenażu odwadniającego na tej działce wzdłuż całej jej granicy z działką nr 452/14, obręb 6, przy ul. J. Kusocińskiego 14/54 ?w Gdańsku. Decyzja ta została wydana na podstawie art. 29 ust. 3 ustawy z 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (tekst jedn. DzU ?z 2012 r., poz. 145 ze zm.), zgodnie z którym, jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają na grunty sąsiednie, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom.

Podczas prac budowlanych prowadzonych we wrześniu 2014 r. na terenie działki stanowiącej własność „J. Kowalski, P. Woźniak – MaxPol spółka jawna" wyszły jednak na jaw nowe istotne dla sprawy  okoliczności faktyczne, które istniały w dniu wydania ostatecznej decyzji, a nie były znane organowi i stronie. Dotyczą one wpływu zabudowy działki nr 452/13, a w szczególności przewidzianego do realizacji budynku biurowego z garażem podziemnym, na warunki wodne na sąsiedniej działce nr 452/14. ?Z załączonych opinii geotechnicznej z 26 września 2014 r. oraz wpisów w dzienniku budowy wynika, że po usunięciu gruntu, ?w czasie prac związanych z przygotowaniem wykopu pod fundamenty, nie wystąpiło żadne przenikanie wód gruntowych ?i opadowych z działki nr 452/13 na działkę sąsiednią.

W tej sytuacji wniosek o wznowienie postępowania oraz uchylenie dotychczasowej decyzji należy uznać za uzasadniony.

„J. Kowalski, P. Woźniak – MaxPol spółka jawna"

Jan Kowalski

Piotr Woźniak

(podpisy wspólników)

Załączniki:

– opinia geotechniczna z 26 września 2014 r.,

– odpis dziennika budowy.