CPT, czyli Carriage Paid To (przewoźne opłacone do...) to jedna z reguł handlowych ujętych w zbiorze Incoterms. Opracowany przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu ma ułatwiać prowadzenie negocjacji handlowych już od etapu składania ofert, po formułowanie ostatecznej wersji umowy. A ułatwienie to polega na tym, że stosując jedną ?z formuł Incoterms, strony mają gotowy model obowiązków i uprawnień zarówno sprzedającego (eksportera), jak i kupującego w kwestii organizacji transportu towaru.
Każda z formuł znajdujących się w tym zbiorze mówi bowiem o tym, kto i do jakiego miejsca ma obowiązek zorganizować transport, kto ponosi koszty z tym związane, kogo obciąża ryzyko, gdy towar zostanie przypadkowo uszkodzony lub przepadnie w niewyjaśnionych okolicznościach. Wreszcie wskazuje także, która ze stron powinna uzyskać dokumenty wymagane przy realizacji transakcji handlowych oraz która z nich, tj. eksporter czy importer odpowiada za oclenie towaru na granicy lub granicach.
Wszystkie te elementy powinny być wynegocjowane ?i zapisane w kontrakcie. Nie ma oczywiście żadnego przymusu stosowania reguł Incoterms. Strony mają prawo wynegocjować te wszystkie elementy samodzielnie i zapisać je w dowolnej kolejności i postaci w swojej umowie. Jednak dużo prostsze i szybsze może być negocjowanie właśnie za pomocą reguł Incoterms. Wystarczy wówczas posługiwać się samymi formułami, a one kryją już w sobie głęboką treść.
Gestia przewozu
W przypadku, gdy strony wybiorą formułę oznaczoną akronimem CPT, oznacza to, że przyznają tzw. gestię transportową sprzedającemu (eksporterowi). Gestia transportowa to prawo i jednocześnie obowiązek zorganizowania i poniesienia kosztów transportu ładunku do miejsca wskazanego przez strony w umowie (i wskazanego w formule). Obowiązek może być rozumiany w ten sposób, że to sprzedający musi wynegocjować odpowiednie warunki przewozu z firmami przewozowymi lub podjąć współpracę ?z wybranym spedytorem. To także on ponosi wszystkie koszty związane z procesem przemieszczania ładunku. Innymi słowy, musi zapłacić za załadunek towaru, samo jego przemieszczanie (fracht), ewentualne przeładowywanie, gdyby było konieczne (np. spowodowane zmianą środka transportu). Jednocześnie posiadanie gestii transportowej jest także uprawnieniem. A to dlatego, że daje prawo do wyboru drogi ?i środka przewozu.
To sprzedający może prowadzić negocjacje z wybranymi przez siebie przewoźnikami lub spedytorami, poszukując najlepszego rozwiązania. Posiadanie gestii transportowej może być korzystne, gdy firma dużo eksportuje i ma wynegocjowane korzystne stawki przewozowe, odbiegające od stawek taryfowych (regularnych). Może to wówczas wykorzystać do obniżenia ceny towaru i przedstawienia konkurencyjnej oferty na rynku zagranicznym.
Do celu
Przechodząc do konkretów, formuła CPT należy do grupy reguł, które można stosować niezależnie od wybranego środka transportu.
Nadaje się do zastosowania równie dobrze wtedy, gdy transport odbywa się drogą lądową, morską, jak i lotniczą (plus wszystkie ich kombinacje). Jeżeli eksporter ma zorganizować dostawę towaru na warunkach CPT, np. CPT Sztokholm, CPT Nowy Jork, ?oznacza to, że jego obowiązkiem jest wynegocjować ?i podpisać umowy z przewoźnikami, którzy dostarczą ładunek do wskazanych miejsc. Wyobraźmy sobie, że siedziba eksportera znajduje się ?w Krakowie. W takim wypadku musi on znaleźć przewoźnika (np. drogowego), który odbierze od niego ładunek, dostarczy go np. do Gdańska, gdzie zostanie on załadowany na statek innego przewoźnika. ?A ten, działając na zlecenie eksportera, przetransportuje go odpowiednio do Sztokholmu lub Nowego Jorku.
Jak widać, sprzedający będzie musiał uwzględnić koszt załadunku towaru na ciężarówkę w Krakowie, transport ?z Krakowa do Gdańska. To on będzie musiał przekalkulować, ile będą go kosztowały operacje związane z przeładowywaniem i ewentualnym przechowywaniem towaru w porcie. Wreszcie musi zapłacić za załadunek towaru na statek oraz jego umieszczenie i zabezpieczenie w ładowni, jak i ponieść koszt frachtu na trasie odpowiednio: Gdańsk–Sztokholm lub Gdańsk–Nowy Jork.
Tak więc wszystkie koszty, które są związane z przemieszczaniem ładunku do wyznaczonego przez strony miejsca docelowego, pokrywa sprzedający. Warto jednak zaznaczyć, że obowiązek ponoszenia tych kosztów kończy się wraz ?z przybyciem środka transportu do miejsca docelowego. Jeżeli, tak jak w naszym przykładzie, tym miejscem jest Sztokholm lub Nowy Jork, to w momencie, w gdy statki ?z ładunkiem zacumują w porcie, obowiązek zajęcia się towarem przechodzi na kupującego. W szczególności to on musi wyładować towar i pokryć koszty z tym związane.
Wniosek:
Gestia transportowa to prawo i jednocześnie obowiązek zorganizowania i poniesienia kosztów transportu ładunku do miejsca wskazanego przez strony w umowie.
