Na 1000 mieszkańców przypada w Polsce 40 małych firm zatrudniających nie więcej niż dziewięć osób – wynika z danych Komisji Europejskiej i Eurostatu za 2013 r. W rankingu przedsiębiorczości opracowanym na podstawie tych danych przez Tax Care Polska zajmuje 14. miejsce w Europie, czyli jest mniej więcej w połowie tabeli obejmującej kraje UE oraz Norwegię. Liczba firm przypadających na 1000 mieszkańców Polski odpowiada europejskiej średniej (44/1000).
Liderem są Czechy, które choć mają zaledwie 915 tys. MŚP zatrudniających do ?dziewięciu osób, to przy 10,5 mln ludności mogą się pochwalić aż 87 tak zdefiniowanymi małymi firmami na 1000 mieszkańców. Dobry wynik (ok. 70 małych firm na 1000 mieszkańców) osiągnęły jeszcze: Portugalia, Słowacja i Szwecja. Wśród krajów o najmniejszym nasyceniu drobnym biznesem znalazły się Niemcy i Wielka Brytania. Zdecydowanie najmniej małych przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców ma Grecja (12) >patrz tabela.
Według szacunków Komisji Europejskiej pod koniec 2013 r. w Polsce działało 1,54 mln MŚP zatrudniających maksymalnie dziewięć osób, a w ciągu roku przybyło ich 63,3 tys. Pod względem liczebności tak zdefiniowanych małych firm zajmujemy piąte miejsce ?w Unii Europejskiej (plus Norwegia). Lider tabeli – Włochy – ma ponad dwa razy więcej małych firm niż my (prawie 3,6 mln). Ale w sumie powyżej miliona przedsiębiorstw zatrudniających nie więcej niż dziewięć osób, poza Polską, ma jeszcze czwórka wyprzedzających nas państw, czyli Włochy, Francja, Hiszpania i Niemcy, a także plasująca się tuż za nami Wielka Brytania. Średnia dla 29 państw z zestawienia to 693 tys. małych firm na jeden kraj. Wśród państw o najmniejszej liczbie MŚP zatrudniających do dziewięciu osób (poniżej 100 tys. firm) znalazły się europejskiej raje podatkowe – Cypr i Luksemburg. Mniej niż 100 tys. firm zatrudniających nie więcej niż dziewięć osób mają też Łotwa, Estonia i Malta.
Choć dane KE pozwalają ocenić poziom przedsiębiorczości na tle Europy, to sama liczba małych firm ujętych w zestawieniu istotnie różni się od statystyk dotyczących liczby takich firm udostępnianych np. GUS. Trzeba przy tym zaznaczyć, że szacowanie tej liczby generalnie jest zadaniem karkołomnym, bo różne źródła, nawet w obrębie samego GUS, podają różne dane. Najbliższy zestawieniu udostępnionemu przez KE wydaje się raport „Działalność gospodarcza firm o liczbie pracujących do dziewięciu osób w 2012 r.", publikowany przez GUS (nie ma jeszcze danych za 2013 r.). Według tego raportu w 2012 r. działało w Polsce 1,78 mln tak zdefiniowanych małych firm. Znacznie świeższe, ale też zupełnie inne dane można znaleźć w kolejnym źródle udostępnianym przez GUS – liczbie podmiotów w rejestrze REGON. Według niego pod koniec lutego jednoosobową działalność gospodarczą prowadziło w Polsce 2,96 mln osób. Firmy jednoosobowe można uznać w przybliżeniu za mały, a nawet mikrobiznes, choć w tych statystykach nie ma mowy o wielkości zatrudnienia w nich. Z danych Idea Banku wynika, że większość z nich zatrudnia nie więcej niż dziesięć osób. W lutym liczba osób ujętych w rejestrze zwiększyła się o 3,3 tys., a w ciągu roku urosła o 48,4 tys.
Lutowy wzrost przerwał cykliczny okres ubytku jednoosobowych firm, jaki występuje na przełomie roku, choć sama liczba osób prowadzących jednoosobową działalność wciąż jest minimalnie niższa niż w listopadzie 2013 r.
W liczbie 2,96 mln ujęci są wszyscy prowadzący jednoosobową firmę. Aby na tej podstawie oszacować liczbę istniejących małych firm (rozumianych jako przedsięwzięcie biznesowe, a nie numer REGON), trzeba pomniejszyć ją o przedsięwzięcia rodzinne oraz spółki osobowe. Małżonkowie, którzy razem prowadzą biznes, nawet jeżeli oboje zarejestrowani są jako przedsiębiorcy, de facto tworzą jedną firmę, a nie dwie. Ile jest takich podmiotów? Niestety nie wiadomo. Niestety nie wiadomo też dokładnie, ile jest działalności zawieszonych.
W lutym zarejestrowanych zostało w Polsce 20,4 tys. nowych firm jednoosobowych. Nie jest to zbyt dobry wynik – więcej osób zarejestrowało jednoosobową działalność w styczniu tego roku i w lutym 2013 r. (spadek odpowiednio o 22 proc. i 13 proc.). Lutowa liczba nowo zarejestrowanych osób jest też wyraźnie mniejsza od średniej z ostatnich 12 miesięcy, która wynosi 24,7 tys. W efekcie suma jednoosobowych firm zarejestrowanych w ciągu minionych 12 miesięcy spadła do 296 tys. W drugiej połowie ub.r. suma ta przekraczała 300 tysięcy. Jest bardzo prawdopodobne, że nasilenie zjawiska tworzenia nowych firm jednoosobowych, które miało miejsce w II i III kw. ub.r., było spowodowane spowolnieniem gospodarki (wzrost bezrobocia, wiele osób zagrożonych utratą pracy, poszukiwanie dodatkowego źródła dochodów).
Lepiej prezentuje się zestawienie osób wykreślonych w lutym z rejestru. Takich osób było 17 tys., o 42 proc. mniej niż w styczniu i o 14 proc. mniej niż w lutym ub.r. Widać też, że maleje średnia liczba zamykanych co miesiąc firm. GUS nie podaje charakterystyki zamykanych firm, ale z doświadczeń zarządzających Inkubatorem Przedsiębiorczości Idea Banku wynika, że najwięcej firm upada w pierwszym roku działalności.
