Pojęcie „działalność gospodarcza" zostało zdefiniowane w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z jej art. 2, jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa oraz poszukiwanie, wydobywanie i rozpoznawanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Definicja ta jest wiążąca nie tylko w stosunkach wynikających bezpośrednio z zacytowanej ustawy, ale także innych.
Sposób rozumienia definicji ma nie tylko znaczenie teoretyczne, ale także praktyczne. Dotyczy to w szczególności elementu „działalność zarobkowa". W pewnych sytuacjach niektóre osoby mogą mieć dylemat, czy rzeczywiście prowadzą działalność gospodarczą. Są też inne ustawy, które stosują pojęcie „działalności zarobkowej" jako warunek przyznania bądź nieprzyznania określonych praw lub obowiązków. Na przykład, zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami, przy zbywaniu nieruchomości można udzielić nabywcy bonifikaty, gdy prowadzi on, przy spełnieniu innych warunków, działalność zarobkową.
„Działalność zarobkowa" w ustawie wprost nie została zdefiniowana. Dlatego też przy jej dookreślaniu warto oprzeć się na tezach orzecznictwa i doktryny. Wynika z nich, że trzeba odróżniać dwa pojęcia: zarobek i zysk. Zysk to nadwyżka przychodów nad poniesionymi stratami i właśnie możliwość powstania zysku wiąże się z działalnością zarobkową. Z kolei zarobek to dochód z określonej działalności, który jednak jest przeznaczany dalej na tę działalność. Dobrym przykładem może być działalność non profit, chociażby charytatywna, opiekuńczo-wychowawcza czy lecznicza. Jeżeli w związku z taką działalnością pobierane są jakieś opłaty, a następnie są przeznaczone na jej kontynuowanie (np. na utrzymanie budynków), to nie będzie ona uznawana za zarobkową. Inaczej będzie, gdy dochody ?z działalności zostaną przeznaczone na inne cele.
Co do zasady,wystarczy, że w ramach działalności założy się osiągnięcie zysku. Wówczas przesądzi to o zarobkowym jej charakterze.
Nawet więc, gdy podmiot nie osiąga zysku, ale jego działalność do tego zmierza ?– nadal będzie ona zarobkowa. Oczywiście cel taki formalizuje się poprzez wpis przedsiębiorcy do odpowiedniego rejestru. O tym, czy działalność jest zarobkowa, świadczy też udział wykonującego ją podmiotu w obrocie, np. formułowanie ofert czy wystawianie faktur.
Okazać się może, że ktoś zechce zweryfikować, czy jakaś działalność ma charakter zarobkowy. Może się zdarzyć, że ustanowiona zostanie dla nabywcy bonifikata przy sprzedaży nieruchomości pod warunkiem niewykorzystywania jej na cele zarobkowe. Tak więc wzmianka o zarobkowym charakterze działalności (lub jej braku) oraz o wykorzystaniu jakichś elementów na cele zarobkowe może stanowić warunek zawieranej umowy. Można też otrzymać jakiś przedmiot w użyczenie (czy nawet w ramach najmu) pod warunkiem, że nie będzie wykorzystywany na cele zarobkowe. W takich sytuacjach warto pamiętać o znaczeniu, jakie ma pojęcie działalność zarobkowa.
dr Maciej J. Nowak, ?radca prawny
