Przyczynami przerwy w gwarantowanym corocznie urlopie wypoczynkowym są:

- czasowa niezdolności do pracy wskutek choroby,

- odosobnienie w związku z chorobą zakaźną,

- powołanie na ćwiczenia wojskowe albo na przeszkolenie wojskowe na czas do trzech miesięcy oraz

- urlop macierzyński.

Taka pauza nakłada na szefa obowiązek udzielenia pracownikowi niewykorzystanego wypoczynku w innym terminie. Istotne jest to, że lista wymienionych przyczyn jest zamknięta. Oznacza to, że pracodawca nie musi ponownie udzielić urlopu, gdy zatrudniony go nie wybrał z powodu własnego ślubu, urodzenia się dziecka lub zgonu osoby mu bliskiej.

Przed startem i w trakcie

Czasowa niezdolność do zadań wywołana niedomaganiami zdrowotnymi może przypaść zarówno w trakcie urlopu wypoczynkowego, jak i zanim podwładny go jeszcze rozpocznie. Gdy idzie na zwolnienie lekarskie przed startem zaplanowanego wypoczynku, ma prawo wybrać resztę należnych wakacji w wyznaczonym terminie, bez potrzeby uzyskania na to dodatkowej zgody szefa.

Urlop nie przepada też, jeżeli zatrudniony rozchoruje się po rozpoczęciu przerwy wakacyjnej. Na czas niedyspozycji przerywa to urlop, a następnie może go kontynuować w terminie ustalonym w planie. To prawo pracownika i nie musi mieć akceptacji pracodawcy. W obu wypadkach nie straci urlopu niewykorzystanego z powodu choroby. Szef da go w innym czasie (art. 166 kodeksu pracy).

Przykład

Pracodawca udzielił pracownikowi urlopu wypoczynkowego od 10 do 25 czerwca 2012 r. 5 czerwca pracownik przedstawił zwolnienie lekarskie obejmujące okres od 5 do 15 czerwca 2012 r.

W tej sytuacji może kontynuować wakacje od 16 do 25 czerwca, natomiast niewybrane dni przypadające w czasie zwolnienia dostanie później.

W innym terminie

Pracownik nie może samodzielnie podjąć decyzji, w jakim terminie odbierze niewykorzystany urlop. Nie może też bez zgody szefa przedłużyć okresu urlopu o dni, w których przebywał na zwolnieniu.

Obowiązek pracodawcy udzielenia urlopu w późniejszym terminie oznacza, że to właśnie on zdecyduje, kiedy taki wypoczynek będzie możliwy. Udzieli go, uwzględniając ustalony plan urlopowy w firmie oraz preferencje podwładnego. Jedyny warunek polega na tym, aby urlop przypadał w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Podwładny może jednak nie podporządkować się decyzji pracodawcy i skorzystać z urlopu na żądanie. To cztery dni rocznie, przy czym nie są to dodatkowe dni, ale zawierają się w puli ustalonej przez kodeks. Decydując się na skorzystanie z tego uprawnienia, pracownik może przedłużyć zaplanowane wakacje o dni niewykorzystane z powodu choroby, ale nie więcej niż cztery.

W zasadzie szef ma obowiązek udzielenia urlopu na żądanie, ale może pracownika z niego odwołać, gdy jego obecności w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili jego rozpoczynania.

Tylko dla pracownika

Przerwa w urlopie wywołana chorobą nie powoduje utraty dni wypoczynku jedynie, gdy chodzi o samego pracownika. Odmiennie jest, gdy zwolnienie dotyczy chorego dziecka lub innego członka rodziny. Wtedy nie dochodzi do automatycznego przerwania urlopu i dni te przepadają. Można oczywiście porozumieć się z szefem i przerwać urlop, tak aby podwładny mógł go wybrać w dogodnym dla siebie terminie. Jeśli jednak nie będzie takiego porozumienia, za cały czas urlopu pracownikowi przysługiwać będzie wynagrodzenie urlopowe, a nie zasiłek opiekuńczy.

Lepiej wygląda sytuacja pracownika, którego dziecko (członek rodziny) zachorowało, zanim rodzic wystartował z wakacjami. Taki urlop nie rozpoczyna się, a pracodawca musi przesunąć go na późniejszy termin. Bez znaczenia w tym wypadku jest to, że wniosek urlopowy został już złożony lub nawet zaakceptowany.

To uprawnienie pracownika wynika z art. 165 k.p. Zgodnie z nim pracodawca musi przesunąć urlop, jeżeli pracownik nie może go rozpocząć w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy. Takim powodem z całą pewnością jest choroba osoby najbliższej.

Przykład

Szef udzielił pracownikowi urlopu wypoczynkowego od 10 do 25 czerwca 2012 r. Jednak 5 czerwca podwładny przedstawił zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorą matką obejmujące okres od 5 do 15 czerwca 2012 r.

W tej sytuacji urlop nie rozpoczął się i przypadnie w późniejszym terminie (zgodnie z planem urlopowym).

Zwolnienie musi być

Urlop przerywa się w pierwszym dniu wskazanym w zwolnieniu lekarskim. Pracodawca może dać urlop później jedynie, jeżeli pracownik dostarczy zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy.

W przeciwnym razie szef ma podstawy twierdzić, że przez cały czas wypoczynku podwładny był zdolny do pracy, a tym samym nie doszło do jego przerwania.

Podobnie ocenił Sąd Najwyższy w wyroku z 6 lutego 1985 r. (I PR 4/85). Przyjął, że jeżeli pracownik, który zachoruje w trakcie trwania urlopu, nie zamierza wykorzystać zwolnienia, nie musi dostarczać pracodawcy zaświadczenia stwierdzającego jego niezdolność do pracy.

Autorka jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego A. Ciastek-Zyska