- Panie mecenasie, czy opisywany wyrok przewraca do góry nogami dotychczasową interpretację art. 39 kodeksu pracy? A jakie może mieć skutki w praktyce?
Odpowiada Sławomir Paruch radca prawny, partner w kancelarii Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak:
Nie uważam, aby omawiany wyrok miał stanowić rewolucję w interpretacji art. 39 k.p., choć przyznaję, że wskazuje on dodatkowy aspekt wykładni celowościowej tego przepisu. Sąd Najwyższy uznał, że dla korzystania z ochrony przed zwolnieniem konieczne jest, aby pracownik miał ekspektatywę prawa do emerytury w ramach istniejącego stosunku pracy.
Dotychczas przyjmowano, że wymóg okresu zatrudnienia dotyczy raczej ogólnego stażu, przede wszystkim ubezpieczeniowego. Tymczasem SN przyznał, że chodzi również o staż aktualnie trwający, w ramach którego pracownik może nabyć prawo do emerytury.
Jeśli chodzi o skutki, jakie taka interpretacja może przynieść, to nie wykluczam, że pracodawcy planujący zatrudnić osobę w wieku przedemerytalnym na czas określony będą tak określać termin zakończenia umowy, by przypadał przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Tym samym, nawet gdy zatrudniony będzie miał pełny okres składkowy, opisywany wyrok da im podstawę do wcześniejszego zwolnienia takiego pracownika. O ochronie z art. 39 nie będzie wówczas mowy. W konsekwencji jednak szanse na zatrudnienie omawianych osób wzrosną.
Rozumiem, że ochrona z art. 39 k.p. działa, jeżeli umowa terminowa miałaby się rozwiązać po osiągnięciu wieku emerytalnego, a wcześniej wtedy, gdy zatrudniony ma niepełny okres składkowy będący jedną z przesłanek uprawniającą do emerytury?
Sąd Najwyższy uznał, że ochrona z art. 39 k.p. przysługuje, gdy umowa na czas określony pozwala na osiągnięcie na jej podstawie okresu zatrudnienia umożliwiającego nabycie prawa do emerytury.
W omawianym przypadku wymóg ten nie był spełniony, bo nawet gdyby pracownik pozostawał w stosunku pracy do końca uzgodnionego okresu zatrudnienia, to stosunek pracy uległby rozwiązaniu przed osiągnięciem (obniżonego) wieku emerytalnego.
Jeżeli natomiast umowa na czas określony miałaby się rozwiązać po osiągnięciu tego wieku, to wówczas zatrudniony z takiej ochrony by korzystał do czasu osiągnięcia tego wieku (po jego osiągnięciu nie byłby już w wieku przedemerytalnym).
Jeśli chodzi natomiast o sytuację, w której pracownik spełniłby kryteria wieku emerytalnego, ale nie miałby wystarczającego okresu składkowego, to wówczas osiągnięcie wieku emerytalnego w okresie zatrudnienia nie umożliwiłoby mu nabycia prawa do emerytury, a więc ochrona z art. 39 k.p. nie przysługiwałaby mu.
Czy pana zdaniem, opierając się na opisywanym wyroku, można wysnuć wniosek, że osobie w wieku przedemerytalnym, której umowa o pracę rozwiązałaby się z upływem terminu, przed nabyciem przez tę osobę wieku emerytalnego, można zmienić warunki pracy i płacy?
Dopuszczając możliwość zwolnienia pracownika w omawianym przypadku, a zatem uznając brak ochrony, można również dokonać zmian warunków zatrudnienia.
—rozmawiała Marta Gadomska
