Punkty i zespoły jest łatwiej utworzyć, bo przewidziano dla nich znacznie łagodniejsze wymagania budowlane, higieniczno-sanitarne czy przeciwpożarowe. Ale i tak wybór i urządzenie miejsca na prowadzenie opieki nad przedszkolakami to jeden z najtrudniejszych i najbardziej kosztownych elementów przy prowadzeniu takiej działalności.
Przypominamy, że w placówkach, które rozporządzenie określa jako zespół przedszkolny, dzieci mogą przebywać tylko w niektóre dni tygodnia, natomiast w punktach zajęcia są prowadzone przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez prowadzących.
Dwa wyjścia i gaśnica
Lokal, w którym mają być prowadzone zajęcia w ramach zespołu lub punktu, musi być właściwie zabezpieczony przed pożarem. To znaczy, że powinien się znajdować w budynku zbudowanym z elementów nierozprzestrzeniających ognia i być wyposażony w trudno zapalne wykładziny podłogowe i inne elementy wyposażenia.
Zasadniczo taki obiekt lub jego część, w której znajduje się zespół czy punkt przedszkolny, powinien zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i o ochronie przeciwpożarowej należeć do kategorii zagrożenia ludzi ZL II (budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się).
Jednak można na ten cel przeznaczyć także obiekt innej kategorii, nawet mieszkalny, jeżeli:
- lokal mieszczący się na parterze budynku jest przeznaczony dla nie więcej niż 25 dzieci,
- ma co najmniej dwa wyjścia na zewnątrz, przy czym jednym z nich są drzwi, a drugim może być okno umożliwiające bezpośrednie wyjście na otwartą przestrzeń,
- stałe elementy wyposażenia wnętrz, w tym wykładziny, są co najmniej trudno zapalne; to samo dotyczy wystroju obiektu,
- znajduje się w nim gaśnica proszkowa ABC o pojemności co najmniej 4 kg.
Więcej miejsca na leżakowanie
Wielkość sali przeznaczonej na pobyt trojga – pięciorga dzieci musi wynosić co najmniej 16 mkw. Jeżeli dzieci jest więcej niż pięcioro, to na każde kolejne wymagana jest dodatkowa powierzchnia. Ma ona wynosić co najmniej 2 mkw., jeżeli dzieci są w lokalu nie dłużej niż pięć godzin dziennie. Jeżeli pobyt trwa dłużej lub punkt bądź zespół zapewnia leżakowanie, to powierzchnia przypadająca na każde kolejne dziecko powinna wynosić co najmniej 2,5 mkw.
Przykład
Nauczycielka wychowania przedszkolnego zamierza założyć punkt przedszkolny dla dziesięciorga dzieci.
Przewiduje, że mogą w trakcie zajęć leżakować.
Musi znaleźć lokal, w którym sala przeznaczona na pobyt dzieci będzie miała przynajmniej 16 mkw. + 2,5 m
2
. x 5 = 28,5 m
2
.
Są też inne ważne wymagania, od których spełnienia zależy uzyskanie pozytywnej opinii straży pożarnej i sanepidu. Przepisy wymagają, aby:
- wysokość pomieszczeń wynosiła co najmniej 2,5 m (czyli tyle, ile powinno mieć standardowe mieszkanie, choć wybierając lokal na taką działalność, trzeba uważać, bo na parterach zdarzają się niższe pomieszczenia, zwłaszcza z lat 60. i 70.),
- w lokalu było czysto i był porządek, odpowiednio go utrzymywano oraz przeprowadzano okresowe remonty i konserwacje,
- podłoga i ściany pomieszczeń higieniczno-sanitarnych (w tym wypadku łazienek i toalet) zostały wykonane tak, aby łatwo było utrzymać czystość (ściany do wysokości co najmniej 2 m powinny być pokryte materiałami zmywalnymi, nienasiąkliwymi i odpornymi na działanie wilgoci oraz nietoksycznymi i odpornymi na działanie środków dezynfekcyjnych, np. glazurą),
- w salach dla dzieci na grzejnikach centralnego ogrzewania były osłony chroniące przed bezpośrednim kontaktem z nimi,
- temperatura wynosiła co najmniej 20 st. C,
- co najmniej 50 proc. powierzchni okien w pomieszczeniu dawało się otwierać, jeżeli jest tam wentylacja grawitacyjna,
- oświetlenie było zgodne z Polską Normą,
- w lokalu była toaleta (łazienka), a w niej miska ustępowa oraz urządzenia sanitarne z ciepłą bieżącą wodą (umywalka, brodzik z natryskiem lub inne urządzenie do utrzymania higieny osobistej dzieci); jedna miska ustępowa i jedna umywalka mają przypadać na nie więcej niż 15 dzieci, w kranach trzeba zapewnić centralną regulację mieszania ciepłej wody, a temperatura ciepłej wody doprowadzonej do urządzeń sanitarnych powinna wynosić od 35 do 40 st. C,
- w lokalu znalazło się miejsce do przechowywania sprzętu i środków utrzymania czystości, do którego dzieci nie mogą mieć dostępu,
- były wieszaki lub szafki na ubrania (miejsce do przechowywania wierzchniej odzieży),
- zapewniono możliwość leżakowania (jeśli pobyt dziecka przekracza pięć godzin dziennie), ponadto pościel i leżaki trzeba wyraźnie oznakować w sposób umożliwiający identyfikację dziecka, które z nich korzysta, oraz odpowiednio przechowywać,
- meble były dostosowane do wymagań ergonomii, miały odpowiednie atesty lub certyfikaty (to ostatnie dotyczy też innego wyposażenia),
- zabawki spełniały wymagania bezpieczeństwa i higieny oraz miały oznakowanie CE.
W opisywanych obiektach dopuszcza się możliwość korzystania przez personel z urządzeń sanitarnych przewidzianych dla dzieci.
Nie można też zapomnieć o apteczce wyposażonej w podstawowe środki opatrunkowe ani o wyposażeniu lokalu w sprzęt i pomoce dydaktyczne niezbędne do realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Inspektor skontroluje
Warunkiem utworzenia punktu lub zespołu jest uzyskanie przez prowadzącego pozytywnych opinii inspektora sanitarnego oraz komendanta straży pożarnej. Stwierdzają oni, że lokal zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu dzieci. Co wzbudzi wątpliwości inspektorów?
Na przykład brak aktualnych wyników badania wody pod kątem jej przydatności do spożycia, brak przedsionka lub kurtyny powietrznej przy wejściu z zewnątrz do budynku, nieogrzewana szatnia albo zły stan techniczny obiektu, sprzętów czy wyposażenia.
Nie ma natomiast wymogu zgłaszania zmiany przeznaczenia i załatwiania żmudnych formalności budowlanych z tym związanych, chociaż są różne zdania na ten temat i różna praktyka w poszczególnych starostwach.
Zawsze trzeba też dokładnie przeanalizować, czy wykonywane przy adaptacji lokalu roboty są robotami budowlanymi, a jeśli tak, to czy są zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę (wymaga tego choćby przebudowa instalacji w obiekcie).
Nauczyciele i rodzice
Przepisy stawiają też wymagania nauczycielom prowadzącym zajęcia w punkcie lub zespole oraz innym osobom wykonującym tam pracę.
Konkretnie kogo można zatrudnić do opieki nad przedszkolakami, mówi § 4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (DzU z 2009 r. nr 50, poz. 400).
Zajęcia mogą prowadzić, podobnie jak w zwykłych przedszkolach, nauczyciele wychowania przedszkolnego a także nauczyciele nauczania wczesnoszkolnego.
Przepisy zobowiązują pedagogów do posiadania orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do wykonywania tych prac. Takie orzeczenie oraz książeczka badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych muszą być wydane zgodnie z przepisami o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Podobne orzeczenie powinni mieć zajmujący się dziećmi rodzice lub inni upoważnieni członkowie rodziny, którzy mogą wspomagać wyspecjalizowaną kadrę w punkcie lub zespole.
Najpierw wpis, potem dotacja
Osoby prawne i fizyczne mogą zakładać miniprzedszkola po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez wydziały zajmujące się oświatą w gminach (nie jest to wpis do ewidencji działalności gospodarczej).
Zgłoszenie do ewidencji wraz z przewidywaną liczbą wychowanków najlepiej przekazać do 30 września roku poprzedzającego rozpoczęcie działalności, bo umożliwia to uzyskanie dotacji od 1 stycznia następnego roku.
Dofinansowanie z gminy, zgodnie z ustawą o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.), dostaje się do każdego dziecka. Jest ono jednak mniejsze niż do pełnych przedszkoli. Ustalają je poszczególne gminy.
Osoba prowadząca niepubliczny zespół wychowania przedszkolnego lub punkt przedszkolny otrzymuje na każde dziecko dotację z budżetu gminy nie niższą niż 40 proc. wydatków ponoszonych na jedno dziecko w przedszkolu publicznym prowadzonym przez gminę.
Na więcej można liczyć tylko wtedy, gdy wśród wychowanków znajdą się niepełnosprawni. Na takiego ucznia przysługuje dotacja w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na niepełnosprawnego ucznia przedszkola (oddziału przedszkolnego) w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez gminę.
Gdy na terenie gminy nie ma przedszkola publicznego, wysokość dotacji ustala się na podstawie wydatków bieżących ponoszonych przez najbliższą gminę na prowadzenie przedszkola publicznego.
Warto też poszukać dodatkowych źródeł finansowania (zwłaszcza z unijnych funduszy).
Organizacja na piśmie
Zanim osoba, firma lub instytucja zdecyduje się prowadzić małe przedszkole, musi przygotować dokument zwany organizacją wychowania przedszkolnego >patrz ramka.
Co w dokumencie – organizacja wychowania przedszkolnego
Trzeba w nim określić:
- nazwę i miejsce prowadzenia działalności,
- cele i zadania oraz sposób ich realizacji (trzeba uwzględnić wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka oraz rodziny w jego wychowaniu, przygotowanie go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych uwzględnić stopień i rodzaj niepełnosprawności),
- dzienny wymiar godzin zajęć, w tym przeznaczonych na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego (ew. wybranych części tej podstawy), a w przypadku zespołu – dni tygodnia, w których są prowadzone zajęcia,
- warunki przyjmowania dzieci,
- prawa i obowiązki wychowanków, czyli:
– warunki pobytu w zespole lub punkcie zapewniające im bezpieczeństwo,
– sytuacje, w których można skreślić dziecko z listy (o ograniczeniu czytaj w tekście »Wrześniowe nowości«),
- sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć,
- warunki przyprowadzania dzieci na zajęcia i odbierania ich,
- warunki organizowania zajęć dodatkowych,
- terminy przerw w pracy,
- zakres zadań nauczycieli prowadzących zajęcia, w tym:
– współdziałanie z rodzicami,
– zachowanie właściwej jakości pracy wychowawczo-
-dydaktycznej,
– prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie i zabezpieczenie potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych obserwacji,
- w roku poprzedzającym rozpoczęcie nauki szkolnej przeprowadzenie diagnozy gotowości do podjęcia nauki w szkole,
- współpracę ze specjalistami świadczącymi dzieciom pomoc psychologiczno-pedagogiczną lub opiekę zdrowotną.
Nie obędzie się też bez dziennika zajęć zespołu lub punktu. Wpisuje się tam nazwiska i imiona dzieci uczęszczających na zajęcia, daty i miejsca ich urodzenia, nazwiska i imiona rodziców (prawnych opiekunów) oraz adresy ich zamieszkania. W dzienniku zajęć odnotowuje się również obecność dzieci na zajęciach dydaktyczno-wychowawczych. Tam też dokumentowany jest przebieg działalności wychowawczej i opiekuńczej. Nauczyciel potwierdza swoim podpisem przeprowadzenie zajęć wychowawczo-dydaktycznych w danym dniu. -
WRZEŚNIOWE NOWOŚCI
Na nowe przepisy muszą zwrócić uwagę nie tylko organizatorzy zespołów i punktów przedszkolnych, ale też osoby, które wcześniej otworzyły taką działalność
Od 1 września 2011 obowiązują bowiem dwie nowości. Pierwsza dotyczy czasu trwania zajęć, druga skreślania z listy wychowanków.
Więcej godzin w dużej grupie
W małej grupie w zespole przedszkolnym zajęcia mogą trwać nie krócej niż 12 godzin tygodniowo. Ale w dużej 25-osobowej grupie musi to być już minimum 25 godzin. To duża zmiana w stosunku do wcześniej obowiązujących regulacji.
W praktyce zmiana oznacza, że placówka zajmująca się dużą grupą dzieci, jeśli jest czynna codziennie, musi być otwarta przez minimum pięć godzin. Wcześniej wystarczyło, by była czynna przez cztery.
Wydłużenie czasu opieki może dotyczyć też grup o innej liczbie dzieci. Dokładne porównanie pokazujemy w tabeli.
Trudno skreślić
Obowiązek wychowania przedszkolnego to z jednej strony szansa na większą liczbę zainteresowanych, z drugiej także pewne niebezpieczeństwo.
Nie każdego przedszkolaka można bowiem od 1 września 2011 skreślić z listy wychowanków. Także wtedy, gdy uczęszcza do punktu lub zespołu. Nie można tego zrobić w stosunku do dzieci odbywających roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne w publicznym punkcie lub zespole.
Jakie wpisy do ewidencji
Wpis do ewidencji następuje na wniosek osoby zamierzającej prowadzić taką działalność. Musi zawierać:
- określenie rodzaju innej formy wychowania przedszkolnego i daty rozpoczęcia jej funkcjonowania,
- wskazanie miejsca prowadzenia działalności,
- dane dotyczące kwalifikacji pracowników pedagogicznych,
- opinię komendanta straży pożarnej, dotyczącą bezpieczeństwa obiektu, opinię powiatowego inspektora sanitarnego, dotyczącą stanu sanitarnego.
Gdzie szukać przepisów
- ustawa o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze. zm.)
- ustawa Karta nauczyciela (tekst jedn. DzU z 2006 r. nr 97, poz. 674 ze zm.)
