Osoby wytwarzające wino mogą więc pozostać rolnikami a tym samym korzystać z dopłat do produkcji rolnej. Mogą być zarejestrowane w KRUS, a nie w znacznie droższym ZUS.
Nie muszą rejestrować się w centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej, o ile nie wytwarzają więcej niż 100 hektolitrów (10 tys. litrów) trunku z winogron z własnej uprawy. Nie znaczy to jednak, że winiarze unikną biurokracji.
Podstawowe obowiązki dla producentów win określa ustawa o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina. Nadal też na rynek nie można oficjalnie wprowadzać niekontrolowanej ilości wina. Butelki mają mieć banderolę akcyzową, co oznacza obowiązki podatkowe.
Właściciel winnicy zamierzający prowadzić wyrób wina z przeznaczeniem do obrotu musi dokonać wpisu do ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Prowadzi go prezes Agencji Rynku Rolnego.
Wpisu dokonuje się na wniosek podmiotu, na każdy rok gospodarczy. Wniosek trzeba złożyć do 30 czerwca na formularzu udostępnianym na stronie internetowej Agencji Rynku Rolnego (ARR).
Każdy producent wina wytworzonego z winogron zebranych w Polsce składa w ARR do 31 sierpnia deklarację o:
• ilości win białych lub czerwonych wprowadzonych do obrotu w poprzednim roku gospodarczym, wyrobionych z winogron czy moszczu winogronowego,
• szacowanej ilości wina, jaka będzie wyrobiona w danym roku gospodarczym,
• posiadanych zapasach wina.
Ponadto winiarz informuje o:
• ilości zebranych winogron i wyrobionego wina – do 15 stycznia każdego roku,
• ilości usuniętych w poprzednim roku gospodarczym produktów ubocznych powstałych przy wyrobie wina lub moszczu winogronowego (jeśli ilość wyrobionego wina przekracza 25 hl w roku gospodarczym) – do 15 sierpnia każdego roku.
Sprawozdania do ARR to nie wszystko. Wojewódzkiemu inspektorowi jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, właściwemu ze względu na miejsce wyrobu wina, zgłasza się zamiar przeprowadzenia zabiegu wzbogacania, odkwaszania i słodzenia moszczu lub wina.
Właściciel winnicy prowadzący wyrób wina uzyskanego z winogron uprawianych we własnej winnicy musi opracować na piśmie i wdrożyć system kontroli wewnętrznej, czyli określić:
• częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań jakości,
• metody przeprowadzania badań jakości,
• sposób postępowania z wyrobami niespełniającymi wymagań.
Do obowiązków takiego wytwórcy należy też:
• zabezpieczanie i usuwanie odpadów powstających podczas wyrobu wina,
• wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za
– prowadzenie rejestru przychodu i rozchodu wyrobów winiarskich,
– kontrolę jakości wyrabianego i rozlewanego wina,
– wystawianie dokumentu towarzyszącego transportowi wina.
Producent musi mieć też tytuł prawny (własność, dzierżawa itp.) do winnicy i obiektów budowlanych, w których jest prowadzony wyrób wina.
Produkcji wina nie może prowadzić osoba karana za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów.
Do wyrobu wina używa się wyłącznie winogron odmian winorośli spełniających wymagania określone w art. 120a ust. 2 unijnego rozporządzenia nr 1234/ 2007. Chodzi o należące do gatunku Vitis vinifera lub pochodzące z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis. Zabronione jest natomiast użytkowanie odmian: Noah, Othello, Isabelle, Jacquez, Clinton i Herbemont.
Takie zasady będą obowiązywać do czasu, gdy średnia produkcja w ciągu pięciu lat gospodarczych przekroczy 50 tys. hektolitrów. Wówczas Polska będzie musiała dokonać klasyfikacji odmian dozwolonych do wyrobu win.
Co podać we wniosku
1) imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo firmę, siedzibę i adres,
2) określenie miejsca wyrobu wina,
3) informację o lokalizacji uprawy winorośli, z której będzie się wyrabiać wino przeznaczone do wprowadzenia do obrotu; podać trzeba
a) województwo, powiat i gminę,
b) nazwę i numer obrębu ewidencyjnego,
c) numer arkusza mapy i numer działki ewidencyjnej, z podaniem nazw odmian winorośli tam uprawianych i całkowitej powierzchni tej uprawy.
Przy składaniu kolejnych wniosków podaje się imię i nazwisko, miejsce zamieszkania i adres oraz numer wpisu do ewidencji (z decyzji wydanej przez prezesa ARR przy dokonywaniu wpisu do ewidencji).
To nie wszystkie formalności.
TRUNKI Z SADU I PASIEKI
Przepisy o wyrobach winiarskich obejmują także inne napoje alkoholowe: wina owocowe, zdobywające coraz większą popularność cydr i perry oraz mające ugruntowaną renomę miody pitne
Wprawdzie wino z winogron może wytwarzać rolnik, ale do przeznaczonej na sprzedaż produkcji wina owocowego, cydru, perry i miodu pitnego z surowców uzyskanych z własnego gospodarstwa trzeba uzyskać wpis do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, prowadzonego przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi.
Tym samym trzeba być przedsiębiorcą działającym na podstawie wpisu do CEIDG (ew. EDG) lub KRS. Zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru organ wydaje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu siedmiu dni.
Łagodniejsze przepisy dotyczące produkcji przewidziano dla małych producentów wymienionych wyżej trunków produkujących je z prowadzonych przez siebie upraw i hodowli, o ile wytworzą do 10 tys. litrów win owocowych, cydru lub perry albo miodu pitnego uzyskanego z nie więcej niż 500 litrów miodu pochodzącego z własnej pasieki.
Taki przedsiębiorca jest zobowiązany do:
• opracowania na piśmie i wdrożenia systemu kontroli wewnętrznej wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich, określa przy tym:
– częstotliwość i sposób pobierania próbek do badań jakości,
– metody przeprowadzania badań jakości,
– sposób postępowania z wyrobami niespełniającymi wymagań jakościowych,
• zabezpieczania i usuwania odpadów powstających podczas wyrobu wyrobów winiarskich,
• wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za kontrolę jakości wyrobów winiarskich,
• posiadania tytułu prawnego do obiektów budowlanych, w których jest prowadzony wyrób i rozlew,
• uzyskania dokumentu poświadczającego, że nie jest osobą karaną za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów.
Prowadzący wyrób wina owocowego, cydru lub perry muszą dodatkowo mieć tytuł prawny do co najmniej 1 ha gruntu rolnego obsadzonego drzewami lub krzewami owocowymi, a ci, którzy wyrabiają miody pitne, powinni prowadzić pasiekę spełniającą wymagania określone dla produkcji miodu w ramach działów specjalnych produkcji rolnej (zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Więcej zawsze z planem
Jeżeli przedsiębiorca zamierza wytwarzać więcej wyrobów winiarskich lub robić je z kupowanych surowców, musi oprócz założenia działalności gospodarczej i wpisu do rejestru zadbać o więcej formalności.
Powinien, podobnie jak mały producent, przygotować i wdrożyć system kontroli wewnętrznej. Ponadto ma mieć plan obiektów budowlanych przeznaczonych do wykonywania tej działalności.
Muszą się na nim znaleźć pomieszczenia produkcyjne, magazynowe, socjalne i sanitarne, z zaznaczeniem linii technologicznych, dróg przemieszczania surowców i gotowych wyrobów oraz stanowisk pracy.
Ponadto do obowiązków przedsiębiorcy należy wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za kontrolę jakości wyrobów winiarskich. Właściciel takiej wytwórni musi też dysponować obiektami budowlanymi wyposażonymi w:
• zbiorniki do magazynowania i przechowywania wyrobów winiarskich, których całkowita pojemność technologiczna zależna jest od rodzaju trunku wytwarzanego w danym miejscu,
• urządzenia filtracyjne zapewniające wymaganą klarowność,
• urządzenia do przygotowania opakowań jednostkowych, zwłaszcza do ich mycia i odkażania,
• urządzenia do napełniania opakowań,
• urządzenia laboratoryjne umożliwiające badanie jakości trunków.
Takie obiekty i urządzenia powinny spełniać wymagania przepisów przeciwpożarowych, sanitarnych i o ochronie środowiska. Niezbędny jest także tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których ma być wykonywany wyrób lub rozlew trunków.
Podobnie jak mały producent nie może być karany za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów. Nie może również zalegać z należnościami wobec Skarbu Państwa, ZUS lub KRUS.
WINOGRONA KUPI TYLKO PRZEDSIĘBIORCA
Znacznie więcej obowiązków ma producent, który kupuje owoce od innych producentów i z nich produkuje trunek
W takim wypadku konieczny jest wpis do ewidencji przedsiębiorców (CEIDG lub KRS; można też działać na podstawie wpisu do obowiązującej jeszcze gminnej ewidencji działalności gospodarczej). Firma musi też figurować w rejestrze przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich. Prowadzi go minister rolnictwa.
Podobnie jak producent trunku z owoców z własnej winnicy figurować musi też w ewidencji producentów i przedsiębiorców wyrabiających wino z winogron pozyskanych z upraw winorośli położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzonej przez prezesa ARR. Zobowiązany jest również do przesyłania takich samych sprawozdań i w tych samych terminach jak winiarz rolnik.
Musi też, tak jak rolnik, przygotować i wdrożyć system kontroli wewnętrznej. Ale to w jego wypadku nie wszystko.
Taki przedsiębiorca musi dysponować planem obiektów budowlanych przeznaczonych do wykonywania swojej działalności w zakresie winiarstwa. Obejmuje to m.in. pomieszczenia produkcyjne, magazynowe, socjalne i sanitarne.
Na planie trzeba zaznaczyć linie technologiczne, drogi przemieszczania surowców i gotowych wyrobów oraz stanowiska pracy. Trzeba też wyznaczyć osobę odpowiedzialną za kontrolę jakości wyrobów winiarskich.
Producent musi też dysponować obiektami budowlanymi wyposażonymi w:
• zbiorniki do magazynowania i przechowywania wyrobów winiarskich, których całkowita pojemność technologiczna wynosi co najmniej 50 proc. miesięcznej wielkości produkcji wyrobów winiarskich lub 75 proc. miesięcznej wielkości wyrobów fermentowanych napojów winiarskich, a w przypadku rozlewu wyrobów winiarskich – co najmniej 25 proc. miesięcznej wielkości rozlewu,
• urządzenia filtracyjne zapewniające uzyskanie wymaganej klarowności wyrobu,
• urządzenia do przygotowania opakowań jednostkowych, zwłaszcza ich mycia i odkażania,
• urządzenia do napełniania opakowań,
• urządzenia laboratoryjne do badań jakości.
Obiekty budowlane i urządzenia niezbędne w winiarstwie mają spełniać wymagania określone w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnej i o ochronie środowiska.
Nie tylko miejsce, w którym wyrabia się wino, musi spełniać odpowiednie warunki. Także nie każdy przedsiębiorca może się zająć taką działalnością.
Przede wszystkim musi mieć tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których ma być wykonywana działalność. Rolnik, podobnie jak winiarz, nie może być karany za przestępstwo przeciwko mieniu lub wiarygodności dokumentów.
Nie wolno mu też mieć zaległości wobec Skarbu Państwa (czyli przede wszystkim podatkowych) ani zalegać ze składkami wobec ZUS lub KRUS.
WIEMY CO PIJEMY - CZYLI MIODY, CYDRY I PERRY
Ustawa winiarska określiła zasady kwalifikacji wyrobów winiarskich. Zostały one podzielone na fermentowane napoje winiarskie, wina aromatyzowane i gronowe
Wśród fermentowanych napojów winiarskich znalazło się 18 definicji, w tym wina owocowego markowego, miodu, miodu pitnego markowego, nalewki na winie owocowym oraz nalewki na winie z soku winogronowego, napoju winnego owocowego lub miodowego oraz aromatyzowanego napoju winnego owocowego lub miodowego, cydru i perry.
Poszczególne trunki są następująco zdefiniowane w ustawie:
• wino owocowe markowe – napój o zawartości alkoholu od 8,5 do 15 proc. objętościowych, otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na wino owocowe markowe (różne owoce z wyjątkiem winogron), bez dodatku alkoholu, z możliwością słodzenia sacharozą lub moszczem owocowym, leżakowanym przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy; można dodać drożdże, wodę, sacharozę, pożywki lub kwasy spożywcze;
• wino owocowe – napój o zawartości alkoholu od 8,5 do 16 proc. objętościowych, uzyskany w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na wino owocowe (także z dodatkiem soków owocowych), bez dodatku alkoholu, z możliwością słodzenia sacharozą, glukozą, fruktozą, zagęszczonym sokiem owocowym, cukrem palonym lub miodem); istnieje możliwość dodania do nastawu drożdży, wody, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, fruktozy, syropu glukozowo-fruktozowego, pożywek lub kwasów spożywczych;
• cydr – napój o rzeczywistej zawartości alkoholu od 1,2 do 8,5 proc. objętościowych; powstaje w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na cydr (mieszaniny sporządzonej przy użyciu całych lub rozdrobnionych jabłek, moszczu jabłkowego, soku jabłkowego lub zagęszczonego soku jabłkowego, z możliwością dodania wody, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, syropu glukozowo-fruktozowego, fruktozy, drożdży, pożywek lub kwasów spożywczych); nie dodaje się do niego alkoholu, ale można go słodzić jedną lub wieloma substancjami (sacharoza, glukoza, fruktoza, zagęszczony sok owocowy, cukier palony lub miód) lub dodać sok jabłkowy ewentualnie zagęszczony sok jabłkowy;
• perry – napój o rzeczywistej zawartości alkoholu od 1,2 do 8,5 proc. objętościowych, otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na perry (mieszanina sporządzona przy użyciu całych lub rozdrobnionych gruszek, moszczu gruszkowego, soku gruszkowego lub zagęszczonego soku gruszkowego, z dodaniem wody, sacharozy, cukru płynnego, inwertowanego cukru płynnego, glukozy, syropu glukozowego, syropu glukozowo-fruktozowego, fruktozy, drożdży, pożywek lub kwasów spożywczych); nie dodaje się alkoholu; napój można dosładzać jedną lub wieloma substancjami (sacharoza, glukoza, fruktoza, zagęszczony sok owocowy, cukier palony lub miód), a także dodać sok gruszkowy lub zagęszczony sok gruszkowy;
• miód pitny – napój o rzeczywistej zawartości alkoholu od 9 do 18 proc. objętościowych, otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na miód pitny (zwanego brzeczką miodową); przy wyrobie miodu pitnego dopuszcza się zastąpienie najwyżej 20 proc. wagowo miodu sacharozą, przyjmując, że 1 kg miodu odpowiada 0,7 kg sacharozy; w ramach dopuszczalnego dodatku sacharozy można dodać alkohol rektyfikowany lub destylat miodowy do półtoraka i dwójniaka (przy czym 1 l tego alkoholu lub destylatu w przeliczeniu na alkohol 100-proc. odpowiada 1,7 kg sacharozy), można go dosłodzić miodem lub sacharozą, dodać zioła lub przyprawy korzenne lub barwić wyłącznie cukrem palonym.
Nazwa miodu zależy od proporcji wody i miodu w wyrobie gotowym, i tak:
– czwórniak – jedna objętość miodu na trzy objętości wody albo wody z sokiem,
– trójniak – jedna objętość miodu na dwie objętości wody albo wody z sokiem,
– dwójniak – jedna objętość miodu na jedną objętość wody albo wody z sokiem,
– półtorak – jedna objętość miodu na połowę objętości wody albo wody z sokiem;
• miód pitny markowy – napój o rzeczywistej zawartości alkoholu od 9 do 18 proc. objętościowych, otrzymany w wyniku fermentacji alkoholowej nastawu na miód pitny markowy (mieszanina sporządzona z drożdży, miodu i wody, ew. z dodatkiem moszczu owocowego, soku owocowego, zagęszczonego soku owocowego, ziół, przypraw korzennych, pożywek lub kwasów spożywczych), można dodać do tego destylatu miodowego i słodzić miodem, uzupełnić ziołami lub przyprawami korzennymi lub barwić karmelem powstałym z miodu; taki trunek musi leżakować nie krócej niż sześć miesięcy. Nazwy czwórniak, trójniak, dwójniak i półtorak stosuje się tak jak przy miodzie pitnym.
Definicje win gronowych i aromatyzowanych wynikają z przepisów unijnych.
Komentuje Elżbieta Pawłowska, dyrektor Krajowej Rady Winiarstwa i Miodosytnictwa
Ustawa winiarska otwiera nowe możliwości dla polskich sadowników. Będą oni mogli pochwalić się dobrym winem owocowym z jabłek, porzeczek czy aronii.
Przepisy definiują bowiem, czym są markowe wina owocowe, miody pitne, cydr czy perry. Te ostatnie trunki, popularne w wielu krajach Unii Europejskiej i walczące o popularność z piwem, ze względu na złe przepisy u nas nie mogły być produkowane. Szkoda jednak, że ustawodawca inaczej potraktował drobnych wytwórców wina gronowego niż owocowego.
Producenci wina z owoców a także miodów pitnych, cydru i perry muszą być przedsiębiorcami, nie mogą działać jako rolnicy. Problemem jest też wysokość akcyzy – taka sama na wina gronowe, jak na owocowe – ok. 1, 30 zł za butelkę.
Tymczasem koszt butelki trunku z winogron jest 3-4 razy wyższy niż wina owocowego. Przy cenie ok. 10 zł za butelkę wysoka akcyza może przesądzić o niskiej opłacalności produkcji wina owocowego.
Z ZEZWOLENIEM I BANDEROLĄ
Producenci trunków z winnicy, sadu i pasieki muszą bacznie prześledzić przepisy podatkowe i antyalkoholowe. Dla niektórych przewidziano bowiem pewne udogodnienia
W praktyce okazuje się, że winiarz czy producent miodu pitnego sprzedający swoje wyroby (nawet jeśli produkuje do 100 hl wina i jest rolnikiem) musi się liczyć z dodatkową biurokracją i wydatkami. W myśl przepisów o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi winiarze ubiegają się o zezwolenie hurtowe lub detaliczne.
Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości zezwolenia na sprzedaż i prowadzenie lokalu z wyszynkiem wydaje wójt, burmistrz albo pre-
zydent miasta. Na początek kosztuje to 525 zł w przypadku handlu alkoholami nie mocniejszymi niż 18-procentowe.
Po dokument na sprzedaż hurtową napojów, które zawierają do 18 proc. alkoholu, należy się udać do marszałka województwa. Opłata za wydanie pozwolenia wynosi 4 tys. zł.
Mały winiarz nie musi natomiast prowadzić sklepu spełniającego odpowiednie wymagania. Może prowadzić sprzedaż w swojej winnicy.
Podatkowe problemy
Producenci do 1000 hl wina gronowego nie muszą prowadzić składu podatkowego. Wynika to z ustawy o podatku akcyzowym (DzU z 2004 r. nr 29, poz. 257 z późn. zm.) Przepis (art. 47 ust. 1 pkt 2) mówi, że produkcja win gronowych uzyskanych z winogron z upraw własnych w ilości mniejszej niż 1000 hl w ciągu roku kalendarzowego może odbywać się poza składem podatkowym.
To, że trunek można wytwarzać poza składem, nie oznacza jednak, że można go wprowadzać do obrotu bez banderoli akcyzowej. Jeśli jest przeznaczony do sprzedaży, to wymaga uiszczenia tego podatku. Stawka akcyzy na wino wynosi 158 zł od 1 hl gotowego wyrobu.
By wypełnić obowiązek podatkowy, należy przed dniem wykonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu (produkcji) złożyć zgłoszenie rejestracyjne właściwemu dla podatnika naczelnikowi urzędu celnego, a następnie postępować zgodnie z przepisami o akcyzie. Łączy się to z dość skomplikowanymi formalnościami.
Z innych źródeł
Nawet mały, produkujący do 100 hl wina rocznie rolnik wprowadzający swój trunek do obrotu nie uniknie kontaktu z urzędem skarbowym.
Produkujący rocznie poniżej tej ilości wina rolnicy mają przychody z innych źródeł, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli są ponadto podatnikami VAT, to ich przychodem jest kwota pomniejszona o VAT należny.
Więcej informacji w serwisie:
